Hormuz immediately : हॉर्मूझ सामुद्रधुनी’ तात्काळ बंद करण्याचा इराणच्या संसदेचा निर्णय, जागतिक ऊर्जा संकटाची भीती, युद्ध अधिकच तीव्र होणार

By, Pravin Wankhade - June 23, 2025 08:00:48

0

विशेष प्रतिनिधी

दुबई :Hormuz immediately इराण-इस्रायल युद्ध अधिकच भडकत असताना, इराणच्या संसदेनं घेतलेल्या निर्णयामुळे आंतरराष्ट्रीय राजकारणात आणि जागतिक अर्थव्यवस्थेत खळबळ उडाली आहे. अमेरिकेच्या अणुकेंद्रांवरील हल्ल्याला प्रत्युत्तर देत इराणने ‘हॉर्मूझ सामुद्रधुनी’ तात्काळ बंद करण्याचे आदेश दिले असून, यामुळे जगभरात कच्च्या तेलाच्या पुरवठ्यावर गंभीर परिणाम होण्याची भीती व्यक्त होत आहे.Hormuz immediately

आखात आणि अरबी समुद्र यांना जोडणारी ही सामुद्रधुनी जगातील सर्वात महत्त्वाच्या समुद्री व्यापार मार्गांपैकी एक मानली जाते. दररोज २० दशलक्ष बॅरलहून अधिक कच्च्या तेलाची वाहतूक या मार्गाने होते. सौदी अरेबिया, संयुक्त अरब अमिरात, इराक, कुवैत आणि कतारसारख्या देशांची संपूर्ण तेलनिर्यात प्रणाली या मार्गावर अवलंबून आहे.
इराणच्या संसदेत राष्ट्रीय सुरक्षाविषयक समितीचे अध्यक्ष मोजतबा जोनौरी यांनी सांगितले की, “अमेरिका व इस्रायलकडून आमच्या अणु व लष्करी ठिकाणांवर सुरू असलेल्या आक्रमणांना प्रत्युत्तर देण्यासाठी हा निर्णय आवश्यक होता. आता आमची प्राथमिकता म्हणजे राष्ट्रीय सुरक्षा आणि सामरिक स्वायत्तता जपणे.”

नागपूरकरांची स्वप्नपूर्ती; आर्थिक दुर्बल‌ घटकांना 480 घरे वाटप; महाराष्ट्र बेघरमुक्त करण्याच्या दिशेने मार्गक्रमण

संसदेत बहुमताने प्रस्ताव संमत करण्यात आला असून, इराणी क्रांतीकारी गार्ड (IRGC) लवकरच सामुद्रधुनीच्या बंदीसाठी युद्धनौका तैनात करणार आहे. पुढील २४ तासांत IRGC तैनाती सुरू करेल, अशी अधिकृत घोषणा करण्यात आली.

या निर्णयानंतर लगेचच जगातील कच्च्या तेलाच्या किंमतींमध्ये ८% वाढ झाली आहे. युरोपियन युनियन, अमेरिका, सौदी अरेबिया आणि यूएई यांनी एकत्रितपणे हा निर्णय “जगाच्या ऊर्जा सुरक्षेवर गंभीर हल्ला” असल्याचे म्हटले आहे.

अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी प्रतिक्रिया देताना म्हटले की, “इराणचा हा एकतर्फी निर्णय जागतिक व्यापाराच्या गळ्यावर घाव घालणारा आहे. याची मोठी किंमत इराणला मोजावी लागेल.” तसेच, सौदीचे ऊर्जा मंत्री अब्दुलअझीज बिन सलमान यांनी याला “तेल युद्धाची सुरुवात” असे संबोधले आहे.

भारताच्या दृष्टीने हा निर्णय अत्यंत गंभीर आहे. भारत आपल्या कच्च्या तेलाच्या गरजेपैकी ८५% आयात करत असून, त्यातील बहुतांश तेल आखाती देशांतून येते. हॉर्मूझ बंद झाल्यास भारताला पर्यायी समुद्री मार्ग वापरावे लागतील, ज्यामुळे वाहतूक खर्च, तेल दरवाढ आणि महागाईत झपाट्याने वाढ होऊ शकते.

भारतीय परराष्ट्र मंत्रालयाने तात्काळ हस्तक्षेप करत इराण व अमेरिका यांना शांततापूर्ण संवाद साधण्याचे आवाहन केले आहे. तसेच, INS Trikand आणि INS Talwar यांसारख्या युद्धनौकांना सज्ज ठेवण्यात आले आहे, जेणेकरून आखातात असलेल्या भारतीय जहाजांचे संरक्षण करता येईल.

हॉर्मूझ सामुद्रधुनी बंद झाल्यास ही केवळ एक युद्धजन्य कृती न राहता जगाच्या ऊर्जा सुरक्षेवर थेट आघात असेल. इस्रायल-इराण संघर्ष आता अमेरिका आणि आखाती देशांच्या प्रत्यक्ष सहभागाने संपूर्ण मध्यपूर्वेत युद्धाच्या दिशेने झपाट्याने वाटचाल करत आहे. अमेरिका व सौदी अरेबिया संयुक्त नौदल कारवाईसाठी रणनीती आखत आहेत, तर चीन व रशियासारखे देश शांतता राखण्याचे आवाहन करत आहेत.