ओळख नवदुर्गांची : ९ ऑक्टोबर- तृतीया-चतुर्थी, देवी चंद्रघंटा आणि कूष्मांडाची पूजा, अशी आहे पौराणिक आख्यायिका, आजचा रंग – करडा

By, shreekant patil - October 9, 2021 06:00:13

0

Navratri 2021 Navdurga Mahatmya Devi Chandraghanta worshiped on third Day Of Navratri, Know Historical Story

७ ऑक्टोबरपासून देशभरात नवरात्रोत्सवाला सुरुवात होत आहे. या मालिकेतून आम्ही देवी दुर्गेची ९ प्रमुख रूपे आणि त्यांची पौराणिक आख्यायिका देत आहोत. Navratri 2021 Navdurga Mahatmya Devi Chandraghanta worshiped on third Day Of Navratri, Know Historical Story

हा सण माता भगवतीची उपासना, संकल्प, साधना आणि सिद्धीचा दिव्य काळ आहे. शरीर आणि मन निरोगी ठेवण्याची आणि सकारात्मक ऊर्जा मिळवण्याचीही ही एक संधी आहे. देवी भागवतानुसार, सृष्टीचे त्रिदेव -ब्रह्मा, विष्णू आणि महेश यांच्या रूपात विश्वाची निर्मिती, देखभाल आणि नाश करणारी देवी आहे. महादेवाच्या सांगण्यावरून माता पार्वतीने रक्तबीज शुंभ-निशुंभ, मधु-कैटभ इत्यादी राक्षसांचा वध करण्यासाठी असंख्य रूपे धारण केली, परंतु देवीच्या मुख्य नऊ रूपांची पूजा केली जाते. नवरात्रीचा प्रत्येक दिवस देवीच्या विशिष्ट स्वरूपाला समर्पित असतो. श्रद्धावंतांच्या मते, प्रत्येक स्वरूपाची पूजा केल्याने वेगवेगळ्या इच्छा पूर्ण होतात.

आज तृतीया व चतुर्थी एकत्रच, तिसऱ्या व चौथ्या माळेला माता चंद्रघंटा व माता कूष्मांडाची पूजा

नवरात्रीची तृतीया व चतुर्थी आज एकत्रच आहे. आज देवी चंद्रघंटा व देवी कूष्मांडाची पूजा आहे. सर्वात आधी आपण देवी चंद्रघंटाबद्दल जाणून घेऊया..

ही देवीच्या भक्तांप्रति सौम्य आणि शांत स्वभावासाठी ओळखली जाते. देवी चंद्रघंटा पापांचा नाश करते आणि राक्षसांचा वध करते. तलवार, त्रिशूल, धनुष्य आणि गदा आई चंद्रघंटाच्या हातात आहेत. जाणकारांच्या मते, चंद्रकोर तिच्या डोक्यावर एका घंटेच्या आकारात आहे, म्हणून देवी दुर्गाच्या तिसऱ्या स्वरूपाला चंद्रघंटा असे नाव देण्यात आले आहे. आई चंद्रघंटाची पूजा करताना आरती आणि मंत्रोच्चार करणे आवश्यक आहे, कारण ही देवी खूप शक्तिशाली मानली जाते. यासोबतच दुग्ध आणि चमेलीच्या फुलांनी बनवलेले पदार्थ नैवेद्य म्हणून आई चंद्रघंटाला अर्पण केले जातात.

देवी चंद्रघंटाची कथा

फार फार पूर्वी, जेव्हा असुरांचा उन्माद टोकाला गेलेला होता, तेव्हा त्यांना धडा शिकवण्यासाठी दुर्गा देवीने आपल्या तिसऱ्या स्वरूपात अवतार घेतला होता. राक्षसांचा राजा महिषासुरला राजा इंद्रचे सिंहासन हिसकावून घ्यायचे होते, त्यासाठी राक्षसांच्या आणि देवांच्या सैन्यात युद्ध झाले. महिषासुराला स्वर्गीय जगावर आपले राज्य प्रस्थापित करायचे होते, ज्यामुळे सर्व देव नाराज झाले. सर्व देवांनी त्रिमूर्तीला साकडे घातले.

देवांचे म्हणणे ऐकून त्रिदेव चिंतित झाले आणि त्यांनी एक उपाय शोधला. ब्रह्मा, विष्णू आणि महेश यांच्या तोंडातून ऊर्जा बाहेर पडली, जिने देवीचे रूप धारण केले. महादेवाने या देवीला त्रिशूळ, भगवान विष्णूने चक्र, देवराज इंद्राने घंटा, सूर्यदेवाने धारदार तलवार आणि बाकीच्या देवतांना त्यांची अस्त्रे आणि शस्त्रे दिली. या देवीचे नाव चंद्रघंटा असे होते. देवतांना वाचवण्यासाठी आई चंद्रघंटाने महिषासुराकडे कूच केली. महिषासुराने देवी चंद्रघंटाला पाहून हल्ला करण्यास सुरुवात केली, त्यानंतर देवीने या दैत्याचा वध केला.

असे मानले जाते की देवीच्या या स्वरूपाची पूजा केल्याने व्यक्तीला अलौकिक मनःशांती मिळते आणि यामुळे केवळ या जगातच नव्हे तर परलोकातही परम कल्याण प्राप्त होते.

आजचा रंग

करडा
करडा रंग हा वाईटाच्या विनाशाचे प्रतीक आहे.

देवी चंद्रघंटाचा मंत्र

पिंडजप्रवरारूढा, चंडकोपास्त्रकैर्युता।
प्रसादं तनुते मह्यं, चंद्रघंटेति विश्रुता।।

अर्थात, श्रेष्ठ सिंहावर स्वार आणि चंदकाडी शस्त्राने सज्ज देवी चंद्रघंटा मला आशीर्वाद दे.

देवी कूष्मांडाची कथा

भगवती दुर्गेच्या चौथ्या स्वरूपाचे नाव कुष्मांडा आहे. आपल्या स्मित हास्याने अंड अर्थात ब्रह्मांडाची निर्मिती केल्याने देवीला कूष्मांडा असे नाव पडले. जेव्हा विश्व अस्तित्वात नव्हते. सगळीकडे अंधार होता. मग या देवीने तिच्या ईश्वरी हास्याने विश्व निर्माण केले होते. म्हणून, ही विश्वाची मूळ शक्ती आहे. देवीला आठ हात आहेत. देवीच्या सात हातांमध्ये अनुक्रमे कमंडलु, धनुष्य बाण, कमळ-फूल, अमृताने भरलेले कलश, चक्र आणि गदा आहेत. आठव्या हातात सर्व सिद्धी आणि निधी देणारी जपमाळ आहे.

एका पौराणिक कथेनुसार असे म्हटले जाते की, जेव्हा ब्रह्मांड अस्तित्वात नव्हते तेव्हा या देवीनेच विश्वाची निर्मिती केली. हे मूळ स्वरूप आहे, विश्वाची मूळ शक्ती आहे. देवीचे निवासस्थान सूर्यमालेच्या आतील जगात आहे. तेथे राहण्याची क्षमता आणि शक्ती देवीकडेच आहे.

देवीच्या शरीराचे तेज सूर्याइतकेच तेजस्वी आहे. देवी कुष्मांडाची पूजा केल्याने भक्तांचे सर्व रोग आणि दुःख दूर होतात. देवीची भक्ती आयुष्य, कीर्ती, शक्ती आणि आरोग्य वाढते. कुष्मांडा थोड्या सेवा आणि भक्तीने प्रसन्न होणार आहे. सिंह हे देवीचे वाहन आहे. नवरात्रीच्या चौथ्या दिवशी फक्त कुष्मांडा देवीच्या स्वरूपाची पूजा केली जाते. या दिवशी कुष्मांडाची पूजा केल्याने आयुष्य, कीर्ती, सामर्थ्य आणि आरोग्य वाढते.