मेंदूचा शोध व बोध : रोजच्या व्यवहारात परस्परपूरक कामे कसा करतो डावा व उजवा मेंदू

By, Sachin Deshmukh - November 29, 2021 08:50:48

0

मेंदूचे डावा मेंदू आणि उजवा मेंदू असे भाग असतात हे सर्वांनाच माहीत आहे. या दोन्ही भागाचे कार्य वेगवेगळे असते. आपण शिकत असताना शाळेत किंवा व्यवहार्य जगण्यात अधिक भर डाव्या मेंदूवर दिला जातो. डावा मेंदू हा भाषा, गणित, व्यवहार, संशोधन आणि अचूकपणासाठी जवाबदार असतो त्या उलट उजवा मेंदू सृजनशिलता, कल्पकता, भावना, नेटकेपणा आणि विविध कलांशी निगडीत असतो.How the left and right brain interact in daily life

दोन्ही भागांच्या मेंदूचे कार्य विरुध्द परंतु परस्परपूरक आहे. डावा मेंदू माहिती हळूहळू आणि सातत्याने घेतो तर उजवा मेंदू ही माहिती काही क्षणात घेतो व त्याला सातत्याची आवश्यकता नसते. जेव्हा गरज पडेल तेव्हा उजव्या मेंदूला ही माहिती काही सेकंदात आठवते ह्याला फोटोग्राफीक मेमरी म्हणतात. जे लेखक किंवा कवि, चित्रकार किंवा कलाकार बनतात त्यांचा उजवा मेंदू अधिक सक्षम व कार्यरत असतो.

त्या तुलनेत जे गणिती बनतात किंवा संशोधक व प्रध्यापक बनतात त्यांचा डावा मेदू खूप चांगला असतो. अर्थात असे थेट विष्लेषण करणे अयोग्य आहे. कारण आपण जो पेशा स्वाकीरलेला असतो त्यावेळी मेंदूचा अभ्यास न करताच तो स्वीकारलेला असतो. केवळ आपल्या आवडीनिवडीवरुन असा अंदाज बांधता येतो हे मात्र नक्की. त्यामुळे आपल्या आवडीनिवडी जपायला सांगितले जाते. अशा आवडीनिवडी किंवा छंद जोपासले की मेंदूला तत्पर व कार्यरत ठेवण्यासाठी त्याचा मोलाचा उपयोग होतो. त्याचप्रमाणे मेंदूला तल्लख राहण्यासाठी चांगले पोषण मिळते.

त्याच्या जोडीला जर चांगला व सात्विक आहार घेतला तसेच पुरेशी झोप घेतली तर अधिक लाभ होतो हे मात्र नक्की. त्यामुळे मेंदू नावाचे यंत्र जपण्यासाठी तसेच त्याचा पुपूर वापर होण्यासाठी प्रत्येकाने शक्य तितके प्रयत्न करण्याची गरज आहे.