गॉड पार्टिकलचा शोध लावणाऱ्या ब्रिटीश शास्त्रज्ञाचे निधन; 94 वर्षीय नोबेल विजेते पीटर हिग्ज दीर्घकाळापासून होते आजारी

By, Pravin Wankhade - April 11, 2024 04:00:31

0

British Scientist Who Discovered God Particle Dies

वृत्तसंस्था

लंडन : ब्रिटिश भौतिकशास्त्रज्ञ पीटर हिग्ज यांचे निधन झाले. ते 94 वर्षांचे होते. त्यांनी हिग्ज-बोसॉन कण म्हणजेच गॉड पार्टिकल शोधला होता.British Scientist Who Discovered God Particle Dies; 94-year-old Nobel laureate Peter Higgs was ill for a long time

या अंतर्गत, महास्फोटानंतर विश्वाची निर्मिती कशी झाली हे स्पष्ट करण्यात मदत झाली. बोसॉन हे विश्व कसे एकत्र ठेवते हे त्यांनी दाखवले. यासाठी त्यांना 2013 मध्ये भौतिकशास्त्राचे नोबेल पारितोषिक देण्यात आले.

Colonial loot : ब्रिटीशांनी भारतातून ‘कोहिनूर’सह मौल्यवान रत्न कशी लुटली?

त्यांच्या मृत्यूची माहिती देताना एडिनबर्ग विद्यापीठाने सांगितले की, पीटर यांनी आजारपणानंतर ८ एप्रिल रोजी त्यांच्या घरी अखेरचा श्वास घेतला. या विद्यापीठात ते अनेक वर्षे प्राध्यापक होते.

2012 मध्ये सापडले गॉड पार्टिकल

बीबीसीच्या अहवालानुसार, 1960 च्या दशकात हिग्ज आणि इतर भौतिकशास्त्रज्ञांनी विश्व कशापासून बनले आहे हे समजून घेण्याचा प्रयत्न केला. या प्रयत्नात त्यांनी भौतिकशास्त्राच्या मूळ प्रश्नाचे उत्तर शोधण्याचा प्रयत्न केला.

2012 मध्ये शास्त्रज्ञांनी त्यावर माहिती मिळवली, त्याला हिग्ज बोसॉन असे नाव देण्यात आले. दुसऱ्या शब्दांत, 4 जुलै 2012 रोजी हिग्ज बोसॉन कणाच्या अस्तित्वाची पुष्टी झाल्याची घोषणा करण्यात आली. हिग्ज बोसॉन किंवा गॉड पार्टिकल ही 2012 पर्यंत विज्ञानाची केवळ एक संकल्पना होती.

1929 मध्ये जन्म झाला

पीटर हिग्ज यांचा जन्म १९२९ मध्ये न्यूकॅसल येथे झाला. त्यांचे वडील बीबीसीमध्ये ध्वनी अभियंता होते. जेव्हा हिग्जचे कुटुंब ब्रिस्टलला गेले तेव्हा हिग्जने स्वतःला कोथम ग्रामर स्कूलमध्ये अतिशय हुशार विद्यार्थी असल्याचे सिद्ध केले. शालेय शिक्षणानंतर हिग्ज यांनी लंडनच्या किंग्ज कॉलेजमध्ये भौतिकशास्त्राचा अभ्यास केला. त्या वेळी त्यांनी भौतिकशास्त्राचा, सैद्धांतिक भौतिकशास्त्राचा नवा पर्याय निवडला.

अनेक पुरस्कार मिळाले

1997 मध्ये त्यांना सैद्धांतिक भौतिकशास्त्राच्या क्षेत्रातील उल्लेखनीय योगदानाबद्दल डिरेक पदक देण्यात आले. त्याच वर्षी, युरोपियन भौतिकशास्त्र समितीने त्यांना उच्च ऊर्जा आणि कण उर्जेसाठी सन्मानित केले. 2004 मध्ये, वुल्फ फाऊंडेशनने हिग्ज यांना भौतिकशास्त्रातील वुल्फ पुरस्काराने सन्मानित केले.

‘गॉड पार्टिकल’ चे भारतीय कनेक्शन

‘गॉड पार्टिकल’च्या शोधात भारताचेही योगदान आहे. ‘हिग्ज बोसॉन’चे ‘हिग्ज’ हे नाव ब्रिटिश भौतिकशास्त्रज्ञ पीटर हिग्ज यांच्या नावावर आहे. त्याच बरोबर ‘बोसॉन’ हे नाव भारतीय शास्त्रज्ञ सत्येंद्र नाथ बोस यांच्या नावावर आहे. त्याच वेळी, जुलै 2012 च्या न्यूयॉर्क टाइम्सच्या लेखात बोस यांचे वर्णन ‘फादर ऑफ गॉड पार्टिकल’ असे करण्यात आले होते.

1 जानेवारी 1874 रोजी कलकत्ता येथे जन्मलेल्या सत्येंद्र बोस यांनी क्वांटम मेकॅनिक्स आणि गणितीय भौतिकशास्त्रात उल्लेखनीय कामगिरी केली. बोस यांनी क्वांटम स्टॅटिस्टिक्सवर एक शोधनिबंध लिहून एका ब्रिटीश जर्नलकडे प्रकाशनासाठी पाठवला पण तो प्रकाशित होऊ शकला नाही.

बोस यांनी 1924 मध्ये अल्बर्ट आइनस्टाईन यांना पत्र लिहून त्यांचा शोधनिबंध त्यांना पाठवला. बोस यांच्या कार्याचे महत्त्व समजून आइन्स्टाईन यांनी ते एका जर्मन जर्नलमध्ये प्रकाशित केले. याच जर्नलमध्ये बोसॉन हा शब्द पहिल्यांदा वापरण्यात आला होता. सत्येंद्र नाथ बोस यांच्या शोधाचे नाव स्वतः आईन्स्टाईन यांनी ‘बोसॉन’ असे ठेवले.