Swaraj Kaushal, : सुषमा स्वराज यांचे पती स्वराज कौशल यांचे निधन; देशाचे सर्वात तरुण राज्यपाल बनले होते, राज्यसभा खासदारही होते

By, Pravin Wankhade - December 5, 2025 04:00:00

0

वृत्तसंस्था

नवी दिल्ली : Swaraj Kaushal माजी परराष्ट्रमंत्री सुषमा स्वराज यांचे पती आणि भाजप खासदार बांसुरी स्वराज यांचे वडील स्वराज कौशल यांचे गुरुवारी निधन झाले. दिल्ली भाजपने X पोस्टमध्ये त्यांच्या निधनाची माहिती दिली आहे.Swaraj Kaushal

दिल्ली भाजपने सांगितले की, स्वराज कौशल यांचे 73 व्या वर्षी 4 डिसेंबर रोजी निधन झाले. त्यांच्यावर आज लोधी रोड स्मशानभूमीत अंत्यसंस्कार करण्यात येणार आहेत.Swaraj Kaushal

स्वराज कौशल हे देशाच्या इतिहासात सर्वात कमी वयाचे राज्यपाल बनणारे व्यक्ती होते. 1990 मध्ये त्यांना मिझोरामचे राज्यपाल बनवण्यात आले होते. त्यावेळी त्यांचे वय अवघे 37 वर्षे होते.Swaraj Kaushal

CM Fadnavis : वृक्षतोड व्हावी असे कुणाचेही मत नाही; पर्यावरण व कुंभमेळा दोन्ही गोष्टी महत्त्वाच्या, मुख्यमंत्र्यांचे प्रतिपादन

याशिवाय, कौशल 1998 ते 2004 पर्यंत हरियाणातून राज्यसभा खासदारही होते. ते सर्वोच्च न्यायालयात वरिष्ठ वकील होते. या काळात त्यांनी अनेक हाय-प्रोफाइल खटले लढले.

मुलगी बांसुरी म्हणाली- वडिलांचे जाणे ही हृदयातील सर्वात खोल वेदना आहे.

स्वराज कौशल यांची कन्या आणि भाजप खासदार बांसुरी स्वराज यांनी X वर लिहिले- बाबा स्वराज कौशलजी, तुमचे प्रेम, तुमचे अनुशासन, तुमची सरलता, तुमचे राष्ट्रप्रेम आणि तुमची अफाट सहनशीलता माझ्या जीवनातील तो प्रकाश आहे जो कधीही मंद होणार नाही.

त्यांनी पुढे लिहिले- तुमचे जाणे हृदयातील सर्वात खोल वेदना बनून आले आहे, पण मन हाच विश्वास धरून आहे की तुम्ही आता आईसोबत पुन्हा भेटला आहात, देवाच्या सान्निध्यात, शाश्वत शांततेत. तुमची कन्या असणे हे माझ्या जीवनातील सर्वात मोठा गौरव आहे. तुमचा वारसा, तुमची मूल्ये आणि तुमचा आशीर्वादच माझ्या पुढील प्रत्येक प्रवासाचा आधार राहतील.

खरं तर, देशाच्या फाळणीच्या वेळी लाहोरमधील धरमपुरा भागातील हरदेव शर्मा आणि लक्ष्मी देवी हरियाणामधील अंबाला कॅन्ट परिसरात राहू लागले होते. हरदेव RSS शी संबंधित होते.

14 फेब्रुवारी 1952 रोजी त्यांच्या घरी सुषमा यांचा जन्म झाला. सुषमा शर्मा लहानपणापासूनच हुशार होत्या. अंबाला येथील सनातन धर्म कॉलेजमधून संस्कृत आणि राज्यशास्त्रात पदवी घेतल्यानंतर, सुषमा यांनी चंदीगडमधील पंजाब विद्यापीठातून कायद्याचे शिक्षण घेतले आणि राजकारणात प्रवेश केला.

याच दरम्यान सुषमा शर्मा यांची स्वराज कौशल यांच्याशी भेट झाली. ‘आरएसएसच्या राष्ट्रवादी विचारांच्या’ सुषमा आणि समाजवादी विचारांचे स्वराज कौशल यांच्यात मैत्री झाली. सर्वोच्च न्यायालयात एकत्र सराव करत असताना दोघांमध्ये प्रेमाची कबुली झाली.

हा आणीबाणीचा काळ होता, समाजवादी आणि माजी संरक्षण मंत्री जॉर्ज फर्नांडिस यांच्यावर बडोद्यात बेकायदेशीरपणे डायनामाइट ठेवल्याचा आरोप होता. जॉर्ज आणीबाणीच्या विरोधात होते, डायनामाइट प्रकरणाच्या बहाण्याने त्यांना तुरुंगात टाकण्यात आले. स्वराज आणि सुषमा जॉर्ज यांचा खटला लढण्यासाठी एकत्र न्यायालयात जात असत.

सुरुवातीला दोघांचे कुटुंबीय लग्नासाठी तयार नव्हते. शेवटी आणीबाणीच्या काळात 13 जुलै 1975 रोजी त्यांचे लग्न झाले.

आणीबाणीनंतरच्या सार्वत्रिक निवडणुकांमध्ये जॉर्ज फर्नांडिस यांनी तुरुंगातूनच निवडणूक लढवण्याची घोषणा केली. सुषमा स्वराज यांनी बडोद्याला जाऊन जॉर्ज फर्नांडिस यांच्या वतीने उमेदवारी अर्ज भरला आणि एक घोषणा दिली- “जेल का फाटक टूटेगा, जॉर्ज हमारा छूटेगा।” ही घोषणा खूप प्रसिद्ध झाली आणि जॉर्ज निवडणूक जिंकले.