द फोकस एक्सप्लेनर : वाढीव वीज बिल भरण्यास राहा तयार! जाणून घ्या लवकरच का वाढणार दर?

By, Pravin Wankhade - July 14, 2022 01:00:49

0

सर्वसामान्यांना वीज दरवाढीचा झटका बसण्याची शक्यता आहे. त्याची सुरुवात दिल्ली आणि महाराष्ट्रातून झाली आहे. जूनपासून दिल्लीतील वीज खरेदी कराराचा खर्च म्हणजेच पीपीएसी 4 टक्क्यांनी वाढला आहे. आता दिल्लीत राहणाऱ्या लोकांचे वीज बिल थेट 4 टक्क्यांनी वाढणार आहे. महाराष्ट्रातही जुलैपासून लोकांना विजेसाठी 20 टक्के जास्त पैसे मोजावे लागणार आहेत.The Focus Explainer Get ready to pay the rising electricity bill! Find out why rates will go up soon.

पॉवर युटिलिटी कंपन्या आता इंधन समायोजन शुल्क (FAC) आकारणार आहेत, ज्याला महाराष्ट्र वीज नियामक आयोगाने 1 जूनपासून मान्यता दिली आहे. या निर्णयाचा थेट परिणाम बेस्टच्या दीड लाख ग्राहकांवर, टाटा पॉवरच्या 7 लाखांहून अधिक, अदानी इलेक्ट्रिसिटीच्या 29 लाख आणि महावितरणच्या 28 कोटी ग्राहकांवर होणार आहे.

पाणी – पथदिवे योजनांचा वीजपुरवठा सुरळीत होणार, थकित बिले सरकार टप्प्याटप्प्याने भरणार

विजेचे दर का वाढत आहेत?

वीज कंपन्यांना मनमानीपणे दरवाढ करण्याचे स्वातंत्र्य कोणी दिले, असे तुम्ही विचाराल तर त्यामागील कारण म्हणजे ऊर्जा मंत्रालयाचा 9 नोव्हेंबर 2021 रोजीचा आदेश. त्यात म्हटले आहे की, प्रत्येक राज्याच्या नियामक आयोगांना, जसे की दिल्लीतील DERC, यांना एक यंत्रणा तयार करण्यास सांगितले होते जेणेकरून इंधन आणि वीज खरेदीच्या खर्चातील बदल ग्राहकांना आपोआप मिळू शकतील. आणि अशा प्रकारे वीज वितरण कंपन्या म्हणजेच डिस्कॉम्सना टिकून राहण्यास मदत होऊ शकते. खरे तर महागड्या इंधनामुळे वीज निर्मितीचा खर्च वाढत असला तरी कायम ठेवलेल्या दरांमुळे कंपन्यांच्या तोट्यात लक्षणीय वाढ झाली आहे. याला सामोरे जाण्यासाठी, FAC म्हणजे इंधन. समायोजन शुल्काचे सूत्र तयार केले आहे. यामध्ये इंधनाच्या दरातील चढउतारानुसार विजेचे दर बदलतात.

देशातील 25 राज्यांनी स्वीकारले नवीन सूत्र

25 राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांनी हा फॉर्म्युला आधीच लागू केला आहे. गेल्या दोन वर्षांपासून साथीच्या आजारामुळे हा बोजा ग्राहकांवर पडत नव्हता. आता महागड्या कोळशाची किंमत ग्राहकांकडून वजा करावी लागेल, असे कंपन्या सांगत आहेत. त्यामुळेच वीज दरवाढीची मोहीम सुरू झाली आहे. वीज प्रकल्पांमध्ये 10 टक्के मिश्रणासाठी कोळसा आयात केल्याने विजेच्या दरात प्रति युनिट 60 ते 70 पैशांनी वाढ होईल, असे ऊर्जामंत्री आर. के. सिंह यांनी स्वत: सांगितले आहे. गेल्या वर्षीच्या तुलनेत विजेचा वापर सुमारे 25 टक्क्यांनी वाढला आहे, तर सर्वाधिक मागणीही 15 टक्क्यांनी वाढल्याचे त्यांनी सांगितले आहे.