आता रविवारी आणि सुट्टीच्या दिवशीही चेक क्लिअर होणार, आरबीआयकडून नवीन नियमावली

By, Sachin Deshmukh - August 8, 2021 06:40:19

0

विशेष प्रतिनिधी

नवी दिल्ली : रिझर्व्ह बँक ऑ फ इंडियाने बॅँकींग नियमांमध्ये बदल केला आहे. राष्ट्रीय स्वयंचलित क्लिअरिंग हाऊस आता २४ त्तास कार्यरत असणार आहे. त्यामुळे रविवारी आणि सुट्टीच्या दिवशीही चेक क्लिअर होणार आहेत.The checks will now be cleared on Sundays and holidays as well, according to new rules from the RBI

सर्व राष्ट्रीय आणि खाजगी बँकांमध्ये हा बदल लागू केला जाणार आहे. मात्र, ज्यांना कामकाजाच्या दिवशीच चेक क्लिअर करण्याची सवय आहे त्यांना आता आपली सवय बदलावी लागणार आहे. कारण रविवारचा चेक दिला असेल तर त्याच दिवशी आपल्या खात्यात पुरेसे पैसे ठेवण्याची काळजी घ्यावी लागणार आहे. ही काळजी घेतली नाही तर चेक बाऊन्स होऊन दंड भरण्याची वेळ येऊ शकते.

आरबीआयकडून केंद्र सरकारला तब्बल 99 हजार कोटींचा मिळाला आधार

बॅँकेची चेक क्लिअरन्स सिस्टिम नॅशनल पेमेंट्स कॉपोर्रेशन ऑफ इंडियाद्वारे चालवली जाते. याद्वारे नागरिक पाणी, वीज, गॅस, फोन बिल, कर्ज ईएमआय, म्युच्युअल फंड गुंतवणूक, विमा प्रीमियम इत्यादी विविध बिले भरू शकतो. नवीन नियमांमुळे नागरिकांना आता रविवारीही बिल भरण्याची सवय करून घ्यावी लागणार आहे.

रिझर्व्ह बँकेने 1 जानेवारी 2021 पासून चेकद्वारे पेमेंटमधील फसवणुकीवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी सकारात्मक वेतन प्रणाली लागू केली होती. पण आता 15 ऑगस्टपासून ते अनिवार्य करण्यात येणार आहे. त्यासाठी बॅँकांनी आपल्या ग्राहकांना याबाबत अलर्ट पाठवणे सुरू केलेय.

आपल्या ग्राहकांना मेसेज पाठवून बँकेने कळवले आहे की, 15 ऑगस्ट 2021 पासून 2 लाख किंवा त्याहून अधिकच्या चेकवर सकारात्मक वेतन प्रणाली लागू केली जाईल. मोठ्या प्रमाणावर चेक फसवणुकीच्या प्रकरणांनंतर आरबीआयने सकारात्मक पेमेंट प्रणालीबाबत मार्गदर्शक तत्त्वे जारी केली होती. हे 1 जानेवारी 2021 पासून देखील लागू केले गेले. रिझर्व्ह बॅँकेने बँकांना सांगितले आहे की, ही सुविधा 50,000 किंवा त्याहून अधिकचे धनादेश देणाºया सर्व खातेधारकांसाठी लागू केली जाईल.

बँका त्यांच्या वतीने 5 लाख किंवा त्यापेक्षा जास्त रकमेसाठी ही सुविधा अनिवार्य करू शकतात, असेही आरबीआयने म्हटले होते. बॅँकांच्या मार्गदर्शक सूचनांनुसारे चेकद्वारे 2 लाख किंवा त्याहून अधिक रक्कम भरल्यावर ही सुविधा लागू केली आहे.

पॉझिटिव्ह पेमेंट सिस्टीम नॅशनल पेमेंट्स कॉपोर्रेशन ऑफ इंडियाने विकसित केली आहे. या प्रणालीअंतर्गत जास्त प्रमाणात व्यवहार करणाऱ्या ग्राहकांना त्यांच्या धनादेशांविषयी काही महत्त्वाची माहिती बँकेला द्यावी लागते. यानंतर या चेकचे पेमेंट क्लिअर करताना हे तपशील जुळतात. काही विसंगती किंवा तपशीलांमध्ये जुळत नसल्यास पेमेंट थांबवले जाते.

बँकेने म्हटले आहे की, ग्राहकांना त्यांचा खाते क्रमांक, चेक क्रमांक, जारी करण्याची तारीख, व्यवहार कोड, एमआयसीआर कोड बँकेकडे द्यावा लागेल. हे तपशील चेक क्लिअरिंगला पाठवण्यापूर्वी 24 तास आधी शेअर करावे लागतील. बँक ग्राहक वेबसाईट, इंटरनेट बँकिंग आणि मोबाईल बँकिंग किंवा होम ब्रँचला भेट देऊन ही माहिती देऊ शकतात.