ISRO’s : अंतराळात पालक उगवण्याची तयारी; इस्रोचे स्पॅडेक्स पेशी घेऊन जाणार, 30 डिसेंबरला लाँचिंग

By, Pravin Wankhade - December 26, 2024 09:00:15

0

वृत्तसंस्था

श्रीहरिकोटा : ISRO’s इंडियन स्पेस रिसर्च ऑर्गनायझेशन (ISRO) 2024 ची शेवटची मोहीम 30 डिसेंबर रोजी प्रक्षेपित करणार आहे. त्याचे नाव स्पॅडेक्स आहे. स्पॅडेक्स म्हणजे स्पेस डॉकिंग एक्सपेरिमेंट. हे मिशन आंध्र प्रदेशातील श्रीहरिकोटा येथील सतीश धवन अंतराळ केंद्रातून रात्री ९.५८ वाजता प्रक्षेपित होईल. स्पॅडेक्स मोहिमेचे उद्दिष्ट अंतराळात अंतराळयान डॉक आणि अनडॉक करण्यासाठी तंत्रज्ञान विकसित करणे आणि प्रदर्शित करणे हे आहे.ISRO’s

वास्तविक, जेव्हा एखादी अंतराळ मोहीम प्रक्षेपित केली जाते तेव्हा उद्दिष्ट साध्य करण्यासाठी अनेक रॉकेट सोडावे लागतात. यासाठी जागेत डॉकिंग आवश्यक आहे. चंद्र मोहिमेसाठी हे तंत्रज्ञान भारतासाठी अतिशय महत्त्वाचे आहे, चंद्रावरून नमुने आणणे आणि भारतीय अंतराळ स्थानक तयार करणे.

भुजबळांवर अन्याय झाल्याच्या सुप्रिया सुळेंना वेदना; पण त्यांच्या पक्षातून त्या भुजबळांना काही का देईनात??

स्पॅडेक्स मिशनद्वारे, भारत हा स्पेस डॉकिंग तंत्रज्ञान असलेला जगातील चौथा देश बनेल. याआधी रशिया, अमेरिका आणि चीनने स्पेस डॉकिंगमध्ये यश मिळवले आहे.

POEM-4 मॉड्यूल पालक पेशींचे निरीक्षण करेल

PSLV-C60 रॉकेट स्पॅडेक्स मोहिमेद्वारे प्रत्येकी 200-200 किलो वजनाचे दोन अंतराळ यान घेऊन जाईल. त्यांना चेसर आणि टार्गेट असे नाव देण्यात आले आहे. संशोधन आणि विकासाशी संबंधित 24 पेलोड देखील पाठवले जातील. हे पेलोड पृथ्वीपासून 700 किमी उंचीवर डॉक केले जातील. यापैकी 14 पेलोड्स इस्रोचे आहेत आणि उर्वरित 10 स्टार्टअप आणि शैक्षणिक संस्थांचे आहेत.

यापैकी एक आहे Amity Plant Experimental Module in Space (APEMS) पेलोड, जो Amity University ने तयार केला आहे. अवकाशात वनस्पतींच्या पेशी कशा वाढतात याचे संशोधन केले जाईल.

यशस्वी झाल्यास शास्त्रज्ञ मंगळ मोहिमेवर अवकाशात वनस्पती वाढवू शकतील

या संशोधनांतर्गत अवकाशात आणि पृथ्वीवर एकाच वेळी प्रयोग केले जाणार आहेत. पालकांच्या पेशींना सूर्यप्रकाश आणि पोषक तत्त्वे यासारख्या महत्त्वाच्या गोष्टी एलईडी लाईट्स आणि जेलच्या माध्यमातून पुरवल्या जातील. कॅमेरा वनस्पती पेशींचा रंग आणि वाढ रेकॉर्ड करेल. जर सेलचा रंग बदलला तर प्रयोग अयशस्वी होईल.

त्याच वेळी, जर ते यशस्वी झाले तर ते अंतराळ आणि पृथ्वीवरील कृषी तंत्र सुधारण्यास मदत करू शकते. तसेच, मंगळ मोहिमेसारख्या लांब अंतराळ प्रवासादरम्यान भारतीय शास्त्रज्ञ वनस्पती वाढवण्याच्या शक्यतेला आणखी बळकटी मिळेल.

स्पेस डॉकिंग म्हणजे अंतराळात दोन स्पेसक्राफ्ट जोडणे. ही प्रक्रिया आकाशातील दोन कार जोडण्यासारखी आहे. स्पेसेक्स मिशन प्रथम स्पेसक्राफ्ट चेझरला दुसऱ्या अंतराळ यानाच्या लक्ष्याशी कसे वाहतूक आणि कनेक्ट करायचे याचे प्रात्यक्षिक दाखवेल. हे काम अतिशय बारकाईने केले जाईल, कारण अंतराळात गुरुत्वाकर्षण नसते आणि सर्व काही वेगाने हलते.

डॉकिंग केल्यानंतर, ही वाहने एकत्र काम करू शकतात, जसे की इंधन भरणे, वस्तू पाठवणे किंवा प्राप्त करणे किंवा दुरुस्ती करणे. अंतराळ स्थानके बांधण्याव्यतिरिक्त, दीर्घ अंतराळ प्रवासादरम्यान अनेक वेळा रॉकेट वेगळ्या भागांमध्ये पाठवले जातात, जे नंतर एकत्र करावे लागतात. इंधन किंवा उपकरणे वितरीत करण्यासाठी आणि स्पेसक्राफ्ट खराब झाल्यास बचाव करण्यासाठी अंतराळयानाला इतर अंतराळ यानाशी जोडण्याची आवश्यकता असू शकते.