चीनच्या BRI ला काटशह : भारत, अमेरिका, सौदी अरेबिया, EU ची मेगा पायाभूत सुविधा कराराची घोषणा!!

By, Pravin Wankhade - September 9, 2023 07:00:33

0

विशेष प्रतिनिधी

नवी दिल्ली : जगावर वर्चस्व निर्माण करण्यासाठी चीनने आखलेल्या महत्त्वाकांक्षी बेल्ट अँड रोड इनिशिएटिव्ह (BRI) ला काटशह देण्यासाठी भारत, अमेरिका, सौदी अरेबिया आणि युरोपियन युनियनने शनिवारी G20 शिखर परिषदेच्या पार्श्वभूमीवर बहुराष्ट्रीय रेल्वे आणि बंदर विकास कराराची घोषणा केली. India, US, Saudi Arabia, EU announce mega infrastructure deal to rival China’s BRI: Why it’s important

हे मेगा जॉइंट इन्फ्रास्ट्रक्चर डील, जे काही काळ काम करत आहे, हे दिल्लीत सुरू असलेल्या G20 बैठकीचे प्रमुख आकर्षण ठरले आहे. या कराराची घोषणा पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी अमेरिकेचे अध्यक्ष जो बायडेन, सौदीचे युवराज मोहम्मद बिन सलमान आणि EU च्या नेत्यांनी संयुक्त बैठकीत केली.

बायडेन म्हणाले की हा करार “एक पृथ्वी, एक कुटुंब, एक भविष्य” या G20 थीमचे प्रतीक आहे. ही एक मोठी घटना घडली आहे. आधुनिक काळातील मसाल्याचा मार्ग आहे. ही महत्वाकांक्षी योजना भारत, मध्य पूर्व तसेच युरोप यांच्यातील व्यापाराला चालना देण्याचा आणि जागतिक अर्थव्यवस्थेच्या सुमारे एक तृतीयांश भाग असलेल्या प्रदेशांना जोडण्यासाठी आधुनिक काळातील स्पाइस मार्ग स्थापित करण्याचा प्रयत्न करते.

या योजनेत अनेक डेटा, रेल्वे, वीज आणि हायड्रोजन पाइपलाइन प्रकल्पांचा समावेश असेल. एक प्रस्तावित प्रकल्प संयुक्त अरब अमिराती, सौदी अरेबिया, जॉर्डन आणि इस्रायलसह – संपूर्ण पश्चिम आशियातील रेल्वे आणि बंदर सुविधांना जोडेल. त्यामुळे भारत आणि युरोपमधील व्यापार 40 % पर्यंत वाढेल. या भागातील बंदरांमधून भारताला शिपिंग लेनद्वारे जोडले जाईल.

या व्यतिरिक्त, आखाती अरब देश आणि भूमध्य समुद्र यांच्यातील भू-व्यापार मार्ग जलद करण्याच्या यूएस-समर्थित प्रस्तावावर देखील इस्रायल आणि आखाती राष्ट्रांमध्ये चर्चा झाली आहे.

#WATCH भारत में जी 20 शिखर सम्मेलन | भारत-मध्य पूर्व-यूरोप आर्थिक कॉरिडोर और वैश्विक बुनियादी ढांचे और निवेश के लिए साझेदारी कार्यक्रम में प्रधानमंत्री नरेंद्र मोदी ने कहा, "मेरे मित्र राष्ट्रपति जो बाइडेन के साथ मुझे इस आयोजन की अध्यक्षता करते हुए बहुत खुशी हो रही है। आज हम सबने… pic.twitter.com/AubaAqz81s

— ANI_HindiNews (@AHindinews) September 9, 2023

गेम चेंजर प्रकल्प

जागतिक पातळीवर आपला कम्युनिस्ट वर्चस्ववाद प्रस्थापित करण्यासाठी चीनने आशिया युरोप आणि आफ्रिका यांना जोडणारा BRI हा महत्त्वाकांक्षी प्रकल्प सुरू केला. त्यासाठी अनेक देशांना कर्जे वाटली. पण ते देश आज चिनी कर्जाच्या कोजाखाली पूर्णपणे दबून गेले आणि त्याचवेळी चीनची अर्थव्यवस्था संकटात सापडल्याने या प्रकल्पातील गुंतवणूक देखील आटली त्यामुळे चिनी वर्चस्ववादाला धक्का बसला आहे.

या पार्श्वभूमीवर भारत अमेरिका आणि पश्चिम युरोपातील देश यांनी केलेला आजचा करार अत्यंत महत्त्वपूर्ण ठरणार आहे. किंबहुना चिनी वर्चस्ववादाला या करारातून या सर्व देशांनी एकत्र येऊन काटशह दिला आहे.

चीनच्या वर्चस्ववादी धोरणात्मक पायाभूत गुंतवणुकीला पर्याय सादर करणारी ही योजना ठरणार आहे. जागतिक व्यापारासाठी संभाव्य बदल ठरेल अशी अपेक्षा आहे.

#WATCH भारत में G-20 शिखर सम्मेलन | यह बड़ा समझौता है। मैं प्रधानमंत्री नरेंद्र मोदी को धन्यवाद देना चाहता हूं। वन अर्थ, वन फैमिली, वन फ्यूचर यही G-20 शिखर सम्मेलन का फोकस है। और कई मायनों में यह इस साझेदारी का फोकस भी है जिसके बारे में हम आज बात कर रहे हैं। टिकाऊ, स्थिति-स्थापक… pic.twitter.com/I7EA6wQkUP

— ANI_HindiNews (@AHindinews) September 9, 2023

पायाभूत सुविधा सामंजस्य करारात युनायटेड स्टेट्स, भारत, सौदी अरेबिया, संयुक्त अरब अमिराती, युरोपियन युनियन आणि इतर देशांचा समावेश आहे.

कॉरिडॉर ऊर्जा आणि डिजिटल संप्रेषणाचा प्रवाह वाढवून सामील असलेल्या देशांमध्ये समृद्धी वाढवेल. दुसरे, हा प्रकल्प कमी आणि मध्यम उत्पन्न असलेल्या राष्ट्रांमध्ये वाढीसाठी आवश्यक असलेल्या पायाभूत सुविधांची कमतरता दूर करण्यात मदत करेल.

#WATCH हम इस बैठक में आर्थिक परियोजना को लेकर की गई घोषणा और पहल के एकीकरण की आशा करते हैं। मैं उन लोगों को धन्यवाद देना चाहता हूं जिन्होंने इस महत्वपूर्ण आर्थिक कॉरिडॉर की स्थापना के लिए इस संस्थापक कदम तक पहुंचने के लिए हमारे साथ काम किया: सऊदी अरब के क्राउन प्रिंस मोहम्मद बिन… pic.twitter.com/vxDltQIsA2

— ANI_HindiNews (@AHindinews) September 9, 2023

चीनचा मुकाबला

अमेरिकेचे जुने मित्र सौदी अरेबिया आणि UAE हे चीनबरोबरचे संबंध दृढ करत आहेत. कारण ते वेगाने वाढणाऱ्या पूर्वेकडील अर्थव्यवस्थांशी संबंध वाढवू पाहत आहेत, तेव्हा अमेरिकेचा दबाव आला आहे.

चीनने या वर्षाच्या सुरुवातीला सौदी अरेबिया आणि इराण यांच्यातील अडथळे दूर करण्यास मदत करत मध्य पूर्वेशी संबंध वाढविले. गेल्या महिन्यात, तेल-समृद्ध आखाती राज्यांनी उदयोन्मुख बाजार राष्ट्रांच्या ब्रिक्स गटात सामील होण्याचा त्यांचा इरादा जाहीर केला, या हालचालीत चीनची प्रमुख भूमिका आहे.

मात्र, चीनच्या बेल्ट अँड रोड उपक्रमाला काटशह देण्यासाठीच अमेरिकेने या करारात सहभाग घेतला आहे. अमेरिकन या कराराच्या निमित्ताने स्वतःला जागतिक अर्थव्यवस्थेशी अधिक बांधून घेतले आहे.

शी जिनपिंग यांचे प्रयत्न

येत्या महिनाभरात चीनची राजधानी बीजिंगमध्ये तिसऱ्या बेल्ट अँड रोड फोरमसाठी चीनचे अध्यक्ष शी जिनपिंग यांनी जागतिक नेत्यांचे संमेलन बोलवले आहे. मात्र त्यापूर्वीच भारत अमेरिका सौदी अरेबिया आणि पश्चिम युरोप यांनी नव्या पायाभूत सुविधा कराराची घोषणा केल्याने चीनला परस्पर काटशह दिला गेला आहे.

रशियाचे अध्यक्ष व्लादिमीर पुतीन जी 20 शिखर संमेलनाला उपस्थित नाहीत, पण ते शी जिनपिंग यांनी बोलाविलेल्या बैठकीला उपस्थित राहण्याची शक्यता आहे.*

अमेरिकेने अलिकडच्या वर्षांत राष्ट्राध्यक्ष शी जिनपिंग यांच्या महत्त्वाकांक्षी पायाभूत सुविधा योजनेला विरोध करण्याचा प्रयत्न केला आहे, ज्याने उदयोन्मुख बाजारपेठांमधील शेकडो अब्ज डॉलर्सच्या प्रकल्पांना वित्तपुरवठा केला आहे. त्यामुळे नव्या कराराचे पारडे चीनच्या BRI प्रकल्पापेक्षा जड ठरले आहे.