अमेरिकेच्या इशाऱ्यानंतरही इराणने मंगळवारी रात्री 10 वाजता इस्रायलवर 180 हून अधिक बॅलेस्टिक क्षेपणास्त्रे डागली. मात्र, आतापर्यंत मोठे नुकसान झाल्याचे वृत्त नाही. तेल अवीवमध्ये 2 नागरिक जखमी झाले. हे हल्ले संपूर्ण इस्रायलवर ३० मिनिटे चालले होते. यावेळी नागरिकांना बॉम्ब शेल्टरमध्ये जाण्यास सांगण्यात आले होते.
इराणने का केला हल्ला?
हल्ल्यानंतर इराणने नसराल्लाह ( Nasrallah ) यांच्या हौतात्म्याचा हा पहिला बदला असल्याचे सांगितले. ही तर सुरुवात आहे. खरं तर, 27 सप्टेंबर रोजी इस्रायलने बेरूतमधील हिजबुल्लाच्या मुख्यालयावर हल्ला केला होता. यात हिजबुल्लाचा प्रमुख हसन नसरल्लाह मारला गेला. यानंतरच इराणने सूड उगवण्याची धमकी देण्यास सुरुवात केली होती. आणखी एक कारण म्हणजे इस्रायलने हिजबुल्लाचे संपूर्ण नेतृत्व 2 महिन्यांतच संपवले आहे. 27 सप्टेंबर रोजी हिजबुल्लाहच्या मुख्यालयावर 80 टन बॉम्बने हल्ला करण्यात आला. यामध्ये प्रमुख हसन नसरल्लाह मारला गेला. 30 जुलै रोजी, लेबनॉनवरील हवाई हल्ल्यात हिजबुल्लाहचा दुसरा सर्वात वरिष्ठ नेता फुआद शुकर मारला गेला होता. त्याच्या दुसऱ्याच दिवशी म्हणजे 31 जुलै रोजी इराणवरील हल्ल्यात हमास प्रमुख इस्माइल हनीह यांचाही मृत्यू झाला होता. आता हिजबुल्लाच्या नेतृत्वात एकही ज्येष्ठ नेता उरलेला नाही. हमासच्या नेतृत्वात फक्त याह्या सिनवार जिवंत आहे.
अमेरिकेने केले होते अलर्ट
लेबनॉनमध्ये इस्रायलच्या हल्ल्यांदरम्यान अमेरिकेने दावा केला होता की इराण इस्रायलवर हल्ला करण्याच्या तयारीत आहे. दाव्यानुसार इराण हा हल्ला बॅलेस्टिक क्षेपणास्त्राद्वारे करणार आहे. न्यूज एजन्सी एपीनुसार, अमेरिकेने इराणलाही धमकी दिली आहे. त्यांनी इराणला गंभीर परिणामांना सामोरे जाण्यास तयार राहण्यास सांगितले आहे.
कोण होता नसराल्लाह, इस्रायलने का ठार केले?
हसन नसरल्लाचा जन्म 31 ऑगस्ट 1960 रोजी एका गरीब शिया कुटुंबात झाला. 10 भावंडांमध्ये तो 9व्या क्रमांकावर होता. त्याचे वडील लेबनॉनची राजधानी बैरूतच्या शारशाबूक भागात राहत होते. फळे आणि भाजीपाला विकून ते आपल्या कुटुंबाचा उदरनिर्वाह करत असे. नसराल्लाचे प्रारंभिक शिक्षण बैरूतमधील ख्रिश्चन भागात झाले. त्याला लहानपणापासूनच धार्मिक गोष्टींची आवड होती. इराणचे इमाम सय्यद मुसा सदर यांचा त्याच्यावर खूप प्रभाव होता.
लेबनॉनमध्ये गृहयुद्ध सुरू झाल्यानंतर, सदरने दक्षिण लेबनॉनला इस्रायली घुसखोरीपासून वाचवण्यासाठी अमलची सशस्त्र शाखा सुरू केली. त्यानंतर 15 वर्षांचा नसराल्लाहही अमलमध्ये सामील झाला. जेव्हा गृहयुद्ध भडकले तेव्हा नसराल्लाचे कुटुंब त्यांच्या मूळ गावी बजौरीह येथे गेले. येथे काही लोकांनी नसरल्लाला पुढील शिक्षण घेण्याचा सल्ला दिला. यानंतर डिसेंबर 1976 मध्ये तो इस्लामचा अभ्यास करण्यासाठी इराकच्या नजफ शहरात गेला.
लेबनॉनला परतल्यानंतर नसराल्ला आणि मौसावी यांनी लेबनीज गृहयुद्धात भाग घेतला. नसराल्ला अब्बास मौसावीच्या मूळ गावी गेला जेथे बहुसंख्य लोकसंख्या शिया होती. तोपर्यंत नसराल्ला आणि लेबनॉनची शिया संघटना ‘अमल’ यांच्यातील मतभेद वाढू लागले होते. अमल हा केवळ इस्रायलविरुद्ध काम करण्यापुरता मर्यादित असावा असे नसराल्लाचे मत होते. त्या वेळी अमलचे नेतृत्व करणाऱ्या नबीह बेरीचा असा विश्वास होता की त्यांनी लेबनीज राजकारणात सामील व्हावे. हसन नसराल्लाह लेबनॉनमध्ये परतल्यानंतर एक वर्षानंतर 1979 मध्ये इराणमध्ये क्रांती झाली आणि रुहोल्ला खामेनी सत्तेवर आले. यामुळे लेबनॉनच्या शिया समुदायाला इराणचा पाठिंबा मिळाला.
नोव्हेंबर 1982 मध्ये टायर या लेबनीज शहरात इस्रायलच्या लष्करी मुख्यालयावर आत्मघाती हल्ला झाला. यामुळे 75 इस्रायली आणि इतर 20 जणांचा मृत्यू झाला, त्यापैकी बहुतेक कैदी होते. हिजबुल्ला इथेच थांबला नाही. एप्रिल 1983 मध्ये लेबनॉनमधील अमेरिकन दूतावासात बॉम्बस्फोट झाला. यामध्ये 17 अमेरिकन आणि 30 लेबनीजचा मृत्यू झाला.
अमेरिकन दूतावास स्थलांतरित करण्यात आला आणि सुमारे एक वर्षानंतर, त्याच्या नवीन ठिकाणी देखील हल्ला झाला. दरम्यान, बैरूतमध्ये यूएस मरीन बॅरेक्स आणि फ्रेंच लष्करी तळांवरही हल्ला करण्यात आला, ज्यामध्ये 300 हून अधिक सैनिक मारले गेले. हिजबुल्लाहने हल्ल्याची जबाबदारी स्वीकारली नसून त्यांना पाठिंबा दिला. सततच्या हल्ल्यांमुळे, इस्रायली सैन्याने 1985 पर्यंत बहुतेक दक्षिण लेबनॉनमधून माघार घेतली. मात्र, सीमेजवळील अनेक भागांवर त्याचा ताबा कायम होता. लेबनॉनमध्ये सुरक्षा क्षेत्र निर्माण करण्याच्या नावाखाली हिजबुल्लाहने इस्रायली लक्ष्यांवर हल्ले करणे सुरूच ठेवले. सततच्या हल्ल्यांमुळे इस्रायली सैन्याला 1985 पर्यंत दक्षिण लेबनॉनच्या बहुतेक भागातून माघार घ्यावी लागली होती. नसराल्लाह हिजबुल्लाहमध्ये क्रमांक 2 वर होता. म्हणूनच तो इस्रायलसाठी डोकेदुखी ठरला होता.
आता पुढे काय?
इराणच्या इस्रायलवरील हल्ल्यानंतर साहजिकच जगात आणखी एका युद्धाची भर पडणार आहे. हे युद्ध चिघळले तर जगभरात तेलाच्या किमती भडकतील, शेअर बाजार अनिश्चिततेच्या गर्तेत जाईल. इराणला जर इतर देशांकडून पाठिंबा मिळाला, तर इस्रायलच्या बाजूनेही मित्र देश उभे राहतील. जगात देशांचे दोन गट पडतील. या युद्धाने महायुद्धाचे रूप घेऊ नये असेच सर्वांना वाटते. अमेरिकी राष्ट्राध्यक्ष जो बायडेन यांनी इस्रायली सैन्याला पूर्ण पाठिंबा आणि आर्थिक तसेच लष्करी मदत देऊ केली आहे. दुसरीकडे, इराणनेही याची आधीच पूर्वकल्पना असल्याने इस्रायलला प्रत्युत्तराची तयारी केली आहे. म्हणूनच हे युद्ध जागतिक अशांततेची नांदी ठरले आहे. मध्यपूर्वेतील या तणावाचे जागतिक वणव्यात रूपांतर होण्याची शक्यता नाकारता येत नाही. इस्रायलचे पंतप्रधान बेंजामिन नेतन्याहू यांनी सोशल मीडिया X वर लिहिले, ‘इराणने आज रात्री मोठी चूक केली आणि त्याची किंमत त्याला चुकवावी लागेल.’
दुसरीकडे, व्हाईट हाऊसच्या एका अधिकाऱ्याने सांगितले की, अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष जो बायडेन यांनी उपराष्ट्रपती कमला हॅरिस आणि राष्ट्रीय सुरक्षा टीमसोबत बैठक घेतली. इराणने इस्रायलवर केलेल्या हल्ल्यावर या बैठकीत चर्चा झाली. या हल्ल्यापासून इस्रायलला कसे वाचवता येईल आणि इस्रायलमध्ये अडकलेल्या अमेरिकनांच्या मदतीसाठी काय तयारी सुरू आहे, यावरही चर्चा झाली.
To be published, comments must be reviewed by the administrator.*
Our website uses cookies to improve your experience. Learn more