21 राज्ये, 102 जागा आणि 16 कोटी मतदार… लोकसभा निवडणुकीच्या पहिल्या टप्प्यासाठी आज मतदान, या 15 जागांवर देशाचे लक्ष

By, Pravin Wankhade - April 19, 2024 08:30:40

0

विशेष प्रतिनिधी

नवी दिल्ली : लोकसभा निवडणुकीला सुरुवात झाली आहे. शुक्रवारी पहिल्या टप्प्यातील मतदान होत आहे. या टप्प्यात 21 राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशातील 102 जागांवर मतदान होणार आहे. पहिल्या टप्प्यात 1600 हून अधिक उमेदवार रिंगणात आहेत. या टप्प्यात नऊ केंद्रीय मंत्री, दोन माजी मुख्यमंत्री आणि एका माजी राज्यपालांचे भवितव्य पणाला लागले आहे. 21 states, 102 seats and 16 crore voters Voting today for the first phase of the Lok Sabha elections, the focus of the country on these 15 seats

सकाळी 7 वाजल्यापासून मतदान सुरू झाले असून ते सायंकाळी 7 वाजेपर्यंत चालणार आहे. तथापि, काही राज्यांमध्ये मतदान संपण्याची वेळ वेगळी आहे. लोकसभा निवडणुकीसोबतच शुक्रवारी अरुणाचल प्रदेश आणि सिक्कीमच्या विधानसभेच्या 92 जागांवरही मतदान होणार आहे.

निवडणूक आयोगाच्या म्हणण्यानुसार, पहिल्या टप्प्यात 16.63 कोटीहून अधिक मतदार आहेत. यामध्ये 8.4 कोटी पुरुष आणि 8.23 कोटी महिला मतदार आहेत. त्यापैकी 35.67 लाख मतदार असे आहेत जे पहिल्यांदाच मतदान करणार आहेत. तर 20 ते 29 वयोगटातील मतदारांची संख्या 3.51 कोटी आहे. यासाठी 1.87 लाख मतदान केंद्रे तयार करण्यात आली आहेत.

मतदानाचा पहिला टप्पा पूर्ण झाल्यानंतर, 10 राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेश असतील जिथे निवडणुका संपतील. पहिल्या टप्प्यात तमिळनाडूच्या सर्व 39 लोकसभा जागांवरही मतदान होणार आहे. लोकसभा निवडणुकीसाठी 543 जागांसाठी सात टप्प्यात मतदान होणार आहे. 4 जून रोजी निकाल जाहीर होणार आहेत.

या जागांवर मतदान

पहिल्या टप्प्यात अरुणाचल प्रदेशातील अरुणाचल पश्चिम आणि अरुणाचल पूर्व या दोन जागांवर आणि आसाममधील पाच – काझीरंगा, सोनितपूर, लखीमपूर, दिब्रुगढ आणि जोरहाट, तर बिहारमधील चार – औरंगाबाद, गया, जमुई आणि नवादा या जागांवर मतदान होणार आहे. मध्य प्रदेशातील 6 जागा – सिधी, शहडोल, जबलपूर, मंडला, बालाघाट आणि छिंदवाडा,
महाराष्ट्रातील 5 जागा – रामटेक, नागपूर, भंडारा-गोंदिया, गडचिरोली-चिमूर आणि चंद्रपूर आणि राजस्थानच्या 12 जागा – गंगानगर, बिकानेर, चुरू, झुनू सीकर, जयपूर ग्रामीण, जयपूर, अलवर, भरतपूर, करौली-धोलपूर, दौसा आणि नागौरमध्येही मतदान होणार आहे.

तामिळनाडूतील सर्व 39 जागांवर मतदान होणार आहे. यामध्ये तिरुवल्लूर, चेन्नई नॉर्थ, चेन्नई दक्षिण, चेन्नई सेंट्रल, श्रीपेरंबुदूर, कांचीपुरम, अरक्कोनम, वेल्लोर, कृष्णगिरी, धर्मपुरी, तिरुवन्नमलाई, अरणी, विलुपुरम, कालाकुरुची, सालेम, नमक्कल, इरोड, तिरुपूर, निलगिरी, कोइंबतूर, पोलागुल्दी, पोल्लेगुल्दी, नमक्कल यांचा समावेश आहे. , तिरुचिरापल्ली, पेरांबलूर, कुड्डालोर, चिदंबरम, मायिलादुथुराई, नागापट्टिनम, तंजावूर, शिवगंगाई, मदुराई, थेनी, विरुधुनगर, रामनाथपुरम, थुथुकुडी, तेनकासी, तिरुनेलवेली आणि कन्याकुमारी.

– उत्तराखंडच्या पाचही जागांवर – टिहरी गढवाल, गढवाल, अल्मोरा, नैनिताल – उधम सिंह नगर आणि हरिद्वार आणि उत्तर प्रदेशच्या 8 जागांवर – सहारनपूर, कैराना, मुझफ्फरनगर, बिजनौर, नगीना, मुरादाबाद, रामपूर आणि पिलीभीत येथे मतदान होणार आहे.

या टप्प्यात पश्चिम बंगालमधील कूचबिहार, अलीपुरद्वार आणि जलपाईगुडी आणि जम्मू-काश्मीरच्या उधमपूर या तीन जागांवरही मतदान होणार आहे. छत्तीसगडच्या बस्तर जागेवरही मतदान होणार आहे.

याशिवाय, मणिपूरच्या दोन्ही जागांवर – अंतर्गत मणिपूर आणि बाह्य मणिपूरमध्येही मतदान होणार आहे. 26 एप्रिल रोजी बाह्य मणिपूरच्या काही ठिकाणीही मतदान होणार आहे. मेघालयातील शिलाँग आणि तुरा आणि त्रिपुराच्या त्रिपुरा पश्चिम मतदारसंघात मतदान होणार आहे.

पहिल्या टप्प्यात मिझोराम (1), नागालँड (1), सिक्कीम (1), लक्षद्वीप (1), पुद्दुचेरी (1) आणि अंदमान निकोबार बेटांवर (1) देखील मतदान होणार आहे.

लोकसभा निवडणुकीच्या पार्श्वभूमीवर ECI ची कारवाई, 43 दिवसांत कोट्यवधींची रोकड जप्त

या 15 जागांवर देशाचे लक्ष

1. नागपूर (महाराष्ट्र):
केंद्रीय मंत्री नितीन गडकरी येथून तिसऱ्यांदा निवडणूक लढवत आहेत. 2014 मध्ये गडकरींनी माजी केंद्रीय मंत्री विलास मुत्तेमवार यांचा पराभव केला होता. 2019 मध्ये त्यांनी तत्कालीन महाराष्ट्र काँग्रेस अध्यक्ष नाना पटोले यांचा पराभव केला होता. यावेळी काँग्रेसने गडकरींच्या विरोधात विकास ठाकरे यांना उमेदवारी दिली आहे.

2. अरुणाचल पश्चिम (अरुणाचल):
केंद्रीय मंत्री किरेन रिजिजू येथून निवडणूक लढवत आहेत. रिजिजू 2004 पासून येथून खासदार आहेत. रिजिजू हे ईशान्येकडील भाजपचा मोठा चेहरा आहेत. ते कायदामंत्री आणि गृहराज्यमंत्रीही राहिले आहेत. यावेळी त्यांचा सामना माजी मुख्यमंत्री नबाम तुकी यांच्याशी होणार आहे.

3. दिब्रुगड (आसाम):
भाजपने येथून माजी मुख्यमंत्री आणि केंद्रीय मंत्री सर्बानंद सोनोवाल यांना उमेदवारी दिली आहे. 2021 मध्ये हिमंता बिस्वा सरमा यांना आसामचे मुख्यमंत्री बनवल्यानंतर सोनोवाल यांना केंद्रीय मंत्री करण्यात आले. यावेळी सर्बानंद सोनोवाल यांचा सामना आसाम राष्ट्रीय परिषदेच्या लुरिनज्योती गोगोई आणि आम आदमी पक्षाचे मनोज धनोवार यांच्याशी होणार आहे.

4. मुझफ्फरनगर (यूपी):
मोदी सरकारमधील केंद्रीय मंत्री डॉ. संजीव बल्यान हे येथून भाजपचे उमेदवार आहेत. 2014 पासून बल्यान येथून विजयी होत आहे. 2019 मध्ये त्यांनी RLD चे चौधरी अजित सिंह यांचा पराभव केला. यावेळी त्यांची स्पर्धा समाजवादी पक्षाचे हरेंद्र मलिक आणि बसपाचे दारा सिंह प्रजापती यांच्याशी आहे.

5. उधमपूर (जम्मू आणि काश्मीर):
राज्यमंत्री जितेंद्र सिंह या जागेवरून निवडणूक लढवत आहेत. जितेंद्र सिंग यांनी 2014 आणि 2019 मध्ये येथून विजय मिळवला आहे. यावेळी त्यांचा सामना काँग्रेसचे चौधरी लाल सिंग यांच्याशी आहे. जितेंद्र सिंह यांच्या आधी चौधरी लाल सिंह हे उधमपूरचे खासदार होते.

6. अलवर (राजस्थान):
मोदी सरकारमध्ये केंद्रीय मंत्री भूपेंद्र यादव या जागेवरून निवडणूक लढवत आहेत. भूपेंद्र यादव यांची ही पहिलीच लोकसभा निवडणूक आहे. यादव 2012 पासून राज्यसभेचे सदस्य आहेत. बाबा बालकनाथ 2019 मध्ये अलवर मतदारसंघातून विजयी झाले होते. यावेळी भूपेंद्र यादव यांचा सामना काँग्रेसच्या ललित यादव यांच्याशी आहे.

7. बिकानेर (राजस्थान):
केंद्रीय कायदा मंत्री अर्जुन राम मेघवाल बिकानेरमधून निवडणूक लढवत आहेत. अर्जुन राम मेघवाल 2009 पासून या जागेवरून विजयी होत आहेत. यावेळी त्यांचा सामना काँग्रेसचे माजी मंत्री गोविंद राम मेघवाल आणि बसपचे खेतराम मेघवाल यांच्याशी आहे.

8. त्रिपुरा पश्चिम (त्रिपुरा):
भाजपने माजी मुख्यमंत्री बिप्लब कुमार देव यांना या जागेवरून उमेदवारी दिली आहे. 2019 मध्ये भाजपने या जागेवरून पहिल्यांदाच निवडणूक जिंकली होती. त्यापूर्वी 1996 ते 2014 पर्यंत या जागेवर सीपीएमचा ताबा होता. बिप्लब देव यांचा सामना काँग्रेस प्रदेशाध्यक्ष आशिष कुमार साहा यांच्याशी होणार आहे.

9. निलगिरी (तामिळनाडू):
या जागेवर एक केंद्रीय मंत्री आणि माजी केंद्रीय मंत्री यांच्यात लढत आहे. भाजपच्या वतीने केंद्रीय मंत्री एल. मुरुगन निवडणूक लढवत आहेत. त्यांच्यासमोर द्रमुकने माजी केंद्रीय मंत्री ए. राजाला खाली आणले आहे. मुरुगन पहिल्यांदाच लोकसभा निवडणूक लढवत आहेत.

10. शिवगंगई (तामिळनाडू):
या जागेवरही हायप्रोफाईल लढत होणार आहे. माजी केंद्रीय मंत्री पी. चिदंबरम यांचे पुत्र कार्ती चिदंबरम हे काँग्रेसकडून रिंगणात आहेत. 2019 मध्येही कार्ती येथून खासदार म्हणून निवडून आले होते.

11. कोईम्बतूर (तामिळनाडू):
भाजपने येथून आपले प्रदेशाध्यक्ष अण्णामलाई यांना उमेदवारी दिली आहे. अन्नामलाई या आयपीएस झाल्या आहेत आणि त्यांना येथे ‘सिंघम’ देखील म्हटले जाते. ते द्रमुकचे गणपती पी. राजकुमार आणि एआयएडीएमकेचे सिंगाई रामचंद्रन यांच्याशी लढत आहेत.

12. चेन्नई दक्षिण (तामिळनाडू):
भाजपने तमिलीसाई सुंदरराजन यांना उमेदवारी दिली आहे. सौंदर्यराजन हे पुद्दुचेरीचे नायब राज्यपाल आणि तेलंगणाचे राज्यपाल राहिले आहेत. त्यांच्यासमोर द्रमुकचे थामिझाची थंगापांडियन आहेत. तर अण्णाद्रमुक पक्षाकडून जे. जयवर्धन हे उमेदवार आहेत.

13. जोरहाट (आसाम):
राज्याचे माजी मुख्यमंत्री तरुण गोगोई यांचा मुलगा गौरव गोगोई हे येथून काँग्रेसचे उमेदवार आहेत. गौरव गोगोई पहिल्यांदाच जोरहाटमधून निवडणूक लढवत आहेत. 2014 आणि 2019 मध्ये त्यांनी कालियाबार मतदारसंघातून निवडणूक जिंकली. गौरव गोगोई यांच्या विरोधात भाजपचे तपन गोगोई आहेत, जे 2019 मध्ये येथून विजयी झाले.

14. छिंदवाडा (मध्य प्रदेश):
काँग्रेस नेते आणि मध्य प्रदेशचे माजी मुख्यमंत्री कमलनाथ यांचे पुत्र नकुल नाथ येथून निवडणूक लढवत आहेत. 1980 ते 2014 पर्यंत कमलनाथ इथून खासदार होते. 2019 मध्ये नकुल नाथ येथून विजयी झाले होते. नकुल नाथ यांच्या विरोधात भाजपने विवेक बंटी साहू यांना उमेदवारी दिली आहे.

15. सहारनपूर (उत्तर प्रदेश):
इंडिया आघाडीत ही जागा काँग्रेसच्या खात्यात आली आहे. काँग्रेसने येथून इम्रान मसूद यांना उमेदवारी दिली आहे. इम्रान मसूद यांचे काका रशीद मसूद पाच वेळा येथून खासदार राहिले आहेत. यावेळी इम्रान मसूद यांचा सामना भाजपच्या राघव लखनपाल शर्मा यांच्याशी आहे.

102 जागांवर कोण बलाढ्य?

पहिल्या टप्प्यात ज्या 102 जागांसाठी निवडणुका होत आहेत त्या 2019 च्या निकालांवर नजर टाकली तर भाजप मजबूत दिसत आहे. या 102 जागांपैकी 2019 च्या निवडणुकीत भाजपने 40, द्रमुकने 24 आणि काँग्रेसने 15 जागा जिंकल्या होत्या.

पहिल्या टप्प्यात भाजप आणि काँग्रेसचा बालेकिल्ला असलेल्या 9 जागा आहेत. बालेकिल्ला म्हणजे अशा ठिकाणी भाजप किंवा काँग्रेस 2009 पासून तिन्ही लोकसभा निवडणुका जिंकत आले आहेत. 2009, 2014 आणि 2019 मध्ये भाजपने जबलपूर, चुरू, बिकानेर, सिधी, पिलीभीत आणि बालाघाट या जागा जिंकल्या आहेत, तर काँग्रेसने कालियाबोर, छिंदवाडा आणि शिलाँग या जागा जिंकल्या आहेत.

2019 मध्ये भाजपने पहिल्या टप्प्यात 102 पैकी 60 जागा लढवल्या होत्या. त्यापैकी 34 जागांवर 50% पेक्षा जास्त, 19 जागांवर 30-50% आणि 7 जागांवर 30% पेक्षा कमी मते मिळाली. दुसरीकडे, डीएमकेने मागील निवडणुकीत फेज-1 मध्ये लढलेल्या सर्व 24 जागा जिंकल्या होत्या. 19 जागांवर 50% पेक्षा जास्त आणि उर्वरित पाच जागांवर 30 ते 50% मते मिळाली.

त्याचवेळी काँग्रेसने या 102 जागांपैकी 65 जागांवर निवडणूक लढवली होती. 10 जागांवर 50% च्या वर, 36 जागांवर 30 ते 50%, नऊ जागांवर 10 ते 30% आणि 10 जागांवर 10% पेक्षा कमी मतदान झाले.