द फोकस एक्सप्लेनर : इम्रान खान यांना का वाटतेय भीती? खरंच पाकिस्तानचे 3 तुकडे होणार? वाचा या शक्यतेची कारणे

By, Pravin Wankhade - June 7, 2022 07:30:39

0

पाकिस्तानचे तीन तुकडे होणार असल्याचा दावा दस्तुरखुद्द माजी पंतप्रधान इम्रान खान यांनी केला आहे. नुकत्याच दिलेल्या एका मुलाखतीत त्यांनी हे सांगितले आहे. इम्रानने केवळ हे सांगूनच थांबले नाहीत, तर त्यांनी पाकिस्तानचे तुकडे का होणार याचे कारणेही दिली आहेत. यासाठी पाकिस्तानचे पंतप्रधान शाहबाज शरीफ आणि पाकिस्तानचे लष्करप्रमुख जनरल कमर जावेद बाजवा जबाबदार असतील, असे इम्रान म्हणाले.The Focus Explainer Why is Imran Khan scared? Will Pakistan really be divided into 3 parts? Read the reasons for this possibility

बलुचिस्तान, सिंध, खैबर पख्तुनख्वा यांसारख्या प्रांतांमधून अनेक दिवसांपासून पाकिस्तानपासून वेगळे होण्याची मागणी होत आहे. पूर्व पाकिस्तान म्हणजेच बांगलादेश हे पाकिस्तानपासून वेगळे होऊनच एक वेगळे राष्ट्र बनलेले आहे.

बिलावल भुट्टो पाकिस्तानचे नवे परराष्ट्र मंत्री; लवकरच होणार शपथविधी सोहळा

अशा परिस्थितीत आजच्या द फोकस एक्सप्लेनरमध्ये जाणून घेऊया की, इम्रान खान यांना का वाटतेय अशी भीती? पाकिस्तानचे कोणते तीन तुकडे होणार? भारतासाठी हे महत्त्वाचे आहे का?

विभाजन होण्याचा इम्रान खान यांचा दावा

पाकिस्तानचे माजी पंतप्रधान इम्रान खान यांनी नुकतेच एका मुलाखतीत शाहबाज सरकारने योग्य निर्णय न घेतल्यास लष्कर नष्ट होईल आणि पाकिस्तानचे तीन तुकडे होतील, असे म्हटले होते.

या मुलाखतीत इम्रान पुढे म्हणाले की, ‘पंतप्रधान शाहबाज शरीफ यावेळी योग्य निर्णय घेणार नाहीत, म्हणून मी तुम्हाला सांगतो की, तेही उद्ध्वस्त होतील आणि लष्करही उद्ध्वस्त होईल. ते सरकारमध्ये आल्यापासून रुपया आणि शेअर बाजार घसरतोय, वस्तू महागल्या आहेत.

पाकिस्तान दिवाळखोरीच्या दिशेने जात असल्याचे इम्रान म्हणाले. असे झाल्यास त्याचा सर्वाधिक फटका पाकिस्तानच्या लष्कराला बसणार आहे.

आपल्या देशाची युक्रेनशी तुलना करताना इम्रान म्हणाले की, जेव्हा पाकिस्तानचे सैन्य कमकुवत होईल, तेव्हा जगातील सर्वात शक्तिशाली देश आपल्यासमोर अण्वस्त्रमुक्तीची अट घालतील, जसे त्यांनी 1990 मध्ये युक्रेनसोबत केले होते. यामुळे आपल्याला अण्वस्त्रे नष्ट करावी लागतील.

इम्रान म्हणाले की, पाकिस्तान हा जगातील एकमेव इस्लामिक देश आहे ज्याकडे अण्वस्त्रे आहेत. तो गेल्यावर काय होईल? मी आज तुम्हाला सांगतो की पाकिस्तानचे तीन तुकडे होतील.

जगभरातील थिंक टँकनेही पाकिस्तानचे तीन भाग होतील, असे अंदाज वर्तवले आहेत.

पाकिस्तानमध्ये चार प्रमुख प्रांत आहेत, प्रत्येकाची स्वतःची भाषा आणि वांशिक लोकसंख्या आहे.

पहिला प्रांत : खैबर पख्तूनख्वा

हा अफगाणिस्तानच्या सीमेला लागून असलेला आदिवासी पट्टा आहे.

दुसरा प्रांत : बलुचिस्तान
हा इराणच्या सीमेला लागून आहे.

तिसरा आणि चौथा प्रांत: सिंध आणि पंजाब
हे भारताच्या सीमेला लागून आहेत.

शाश्वत शांतता आणि विकासासाठी पाकिस्तानची तीन ते चार वेगवेगळ्या देशांमध्ये विभागणी करावी लागेल, असे जगभरातील थिंक टँकने अनेकदा सांगितले आहे.

भारतीय थिंक टँकही बलुचिस्तानला पाकिस्तानपासून वेगळे करण्यासाठी अनेक वर्षांपासून रणनीती आखत असल्याचा दावाही इम्रान खान यांनी मुलाखतीदरम्यान केला. या वर्षाच्या सुरुवातीला इम्रान खान यांची सत्तेतून हकालपट्टी झाल्यापासून पाकिस्तानमधील अशांतता वाढली आहे. त्यामुळे आणखीनच भीती गडद होत चालली आहे.

पाकिस्तानचे तीन तुकडे होण्याच्या इम्रान यांच्या भविष्यवाणीचे कारण बलुचिस्तान, सिंध आणि खैबर पख्तुनख्वामध्ये वेगळ्या देशाची मागणी आधीच जोर धरू लागली आहे. त्याचबरोबर पाकिस्तानच्या सार्वभौमत्वाला येथे सशस्त्र बंडखोरीही आव्हान देत आहेत.

हे तीन प्रांत पाकिस्तानपासून वेगळे होऊन नवे देश होऊ शकतात

1. बलुचिस्तान

‘द बलुचिस्तान कॉन्न्ड्रम’चे लेखक देवेशर यांचा असा विश्वास आहे की, 1948 मध्ये पाकिस्तानशी संलग्नीकरण झाल्यापासून येथे राहणारे लोक बलुचिस्तानला विरोध करतात. बलुचिस्तान हा पूर्वी ब्रिटीश भारताचा भाग नव्हता, पण त्याचा मोठा भाग ब्रिटिशांच्या ताब्यात होता.

आता पाकिस्तानमधील बलुचिस्तान या वेगळ्या देशाची मागणी पूर्वीपेक्षा जोर धरू लागली आहे. बलुच बंडखोरांनी जानेवारी ते मार्च 2022 या तीन महिन्यांत बलुचिस्तानमध्ये 20 प्राणघातक हल्ले केले आहेत. या हल्ल्यांमध्ये किमान 80 सुरक्षा जवानांचा मृत्यू झाला आहे. एवढेच नाही तर महिलांनी खांद्याला खांदा लावून आंदोलनाची जबाबदारी पेलली आहे. 26 एप्रिल 2022 रोजी 30 वर्षांचे संशोधन अभ्यासक आणि शिक्षक शरी बलोच यांनी बलुचिस्तानच्या मागणीसाठी आपला जीव दिला. शरी बलोचने स्वत:च्या अंगात बॉम्ब लावून कराची विद्यापीठात स्फोट घडवून आणला, ज्यामध्ये चिनी शिक्षकांसह 4 जणांचा मृत्यू झाला.

2. सिंध

पाकिस्तानमधील सिंध या वेगळ्या देशाची मागणी 5 दशकांहून अधिक जुनी आहे. खरे तर 1967 मध्ये पाकिस्तान सरकारने सिंध प्रांतातील लोकांवर उर्दू भाषा लादली, त्याला येथील जनतेने कडाडून विरोध केला. तेव्हापासून लोकांमध्ये सिंधी अस्मितेचा जन्म झाला, त्यानंतर या वांशिक समुदायांनी पाकिस्तानशिवाय स्वत:साठी स्वतंत्र मातृभूमीची मागणी करण्यास सुरुवात केली.

आता पाकिस्तानात ही मागणी जोर धरू लागली आहे. सिंध सरकारने जूनच्या दुसऱ्या आठवड्यापर्यंत संपूर्ण प्रांतात कलम 144 लागू केले आहे, यावरून याचा अंदाज लावता येतो. तेथे झपाट्याने वाढणाऱ्या दहशतवादी घटनांमुळे स्थानिक सरकारने हा निर्णय घेतला आहे. मीडिया रिपोर्ट्समध्ये असा दावा करण्यात आला आहे की, गेल्या 30 दिवसांत कराचीमध्ये अनेक दहशतवादी घटना घडल्या आहेत, ज्याची जबाबदारी स्वत: बलुच आणि सिंधी राष्ट्रवाद्यांनी घेतली आहे.

3. खैबर पख्तूनख्वा

खैबर पख्तूनख्वामध्येही पाकिस्तानपासून वेगळे होण्याची मागणी वेळोवेळी करण्यात आली आहे. खैबर पख्तूनख्वाचे मुख्यमंत्री महमूद खान यांच्या वक्तव्यावरूनही हे स्पष्ट झाले आहे. 25 मे रोजी इम्रान यांनी रॅली काढली होती, जेव्हा महमूद खान यांनी आपल्या प्रांतातील बळाचा वापर करण्याबाबत, म्हणजेच सरकारच्या (पाकिस्तान सरकार) विरोधात बोलले होते.

महमूद खान यांनी शाहबाज सरकारला आयात केलेले आणि अक्षम सरकार म्हटले होते. त्याचवेळी या सरकारने खैबर पख्तुनख्वा आणि तेथील जनतेवर केलेल्या अत्याचाराचा बदला घेण्याची शपथ त्यांनी घेतली. ते म्हणाले की, आम्ही खैबर पख्तूनख्वामधील तुमचे (शाहबाज सरकार) हक्क हिसकावून घेऊ.