गोगरा हॉटस्प्रिंगमधून अखेर भारत-चिनी सैन्य परतले : स्टँडऑफ पॉइंटवरील बंकर उद्ध्वस्त, पोस्ट रिकाम्या केल्या

By, Pravin Wankhade - September 13, 2022 08:10:56

0

वृत्तसंस्था

नवी दिल्ली : अखेर भारत आणि चीनच्या लष्करांमधील दोन वर्षांचा संघर्ष अंतिम टप्प्यात पोहोचला आहे. सोमवारी दोन्ही देशांच्या सैन्यांनी पूर्व लडाखमधील गोगरा-हॉटस्प्रिंग्ज भागात गस्त बिंदू 15 (PP-15) वरून माघार घेतली आहे. येथे पाच दिवस माघारीची प्रक्रिया सुरू होती.Indo-Chinese troops finally return from Gogra hotsprings bunkers at standoff point destroyed, posts evacuated

तात्पुरत्या पायाभूत सुविधा (बंकर) देखील शेवटच्या दिवशी पाडण्यात आल्या आहेत. योजनेनुसार दोन्ही देशांच्या सैन्याला परत पाठवण्यात आले आहे. एवढेच नाही तर या संपूर्ण प्रक्रियेची पडताळणीही केली जात आहे. परिसरातील संपूर्ण जमिनीचे सपाटीकरण करण्यात आले आहे.

भारत आणि चीनच्या सैन्याची गोगरा भागातून माघारी, पुन्हा घुसखोरी न करण्याची चीनची ग्वाही

सूत्रांनी दिलेल्या माहितीनुसार, ग्राउंड कमांडर्सकडून विलगीकरण आणि पडताळणी प्रक्रियेबाबत संपूर्ण माहितीची प्रतीक्षा आहे. दोन्ही बाजूंनी पेट्रोलिंग पॉईंट 15 (PP-15) पासून मार्ग वेगळे केले असले तरी, डेमचोक आणि डेपसांग भागातील गतिरोध संपवण्यासाठी कोणतीही प्रगती झालेली नाही.

8 सप्टेंबरपासून माघारीची प्रक्रिया सुरू

भारतीय आणि चिनी सैन्याने 8 सप्टेंबर रोजी घोषणा केली की त्यांनी स्टँडऑफ पॉइंट (PP-15) वरून सैन्य मागे घेण्याची प्रक्रिया सुरू केली आहे. दोन्ही सैन्यांनी असेही सांगितले होते की, जुलैमध्ये उच्चस्तरीय लष्करी चर्चेच्या 16व्या फेरीत गोगरा-हॉटस्प्रिंग्ज भागात माघार करण्याबाबतची रणनीती ठरविण्यात आली होती. 9 सप्टेंबर रोजी परराष्ट्र मंत्रालयाचे प्रवक्ते अरिंदम बागची यांनी सांगितले होते की, PP-15 मध्ये मागे हटण्याची प्रक्रिया सोमवारपर्यंत पूर्ण होईल.

तात्पुरती रचना हटविण्याचा करारही झाला

त्यांनी सांगितले होते की, करारानुसार, या भागातील विघटन प्रक्रिया 8 सप्टेंबर रोजी सकाळी 8.30 वाजता सुरू झाली आणि 12 सप्टेंबरपर्यंत पूर्ण होईल. दोन्ही बाजूंनी टप्प्याटप्प्याने, समन्वयित आणि सत्यापित मार्गाने या क्षेत्रात माघार घेण्याचे मान्य केले आहे. बागची यांनी सांगितले होते की, ‘दोन्ही देश येथे बांधण्यात आलेल्या सर्व तात्पुरत्या इमारती (बंकर) आणि इतर संबंधित पायाभूत सुविधा पाडतील असा निर्णय घेण्यात आला आहे आणि त्याची परस्पर पडताळणीही केली जाईल. प्री-स्टॅंड-ऑफ कालावधीत दोन्ही बाजूंनी परिसरातील भूस्वरूप पुनर्संचयित केले जातील.

स्थितीत एकतर्फी बदल होणार नाही

त्यांनी स्पष्ट केले की हा करार खात्री देतो की प्रदेशातील वास्तविक नियंत्रण रेषेचे (एलएसी) दोन्ही बाजूंनी काटेकोरपणे पालन केले जाईल आणि त्याचा आदर केला जाईल आणि स्थिती एकतर्फी बदलणार नाही. ते म्हणाले- ‘PP-15 वरील अडथळ्याच्या ठरावासह दोन्ही बाजूंनी संवाद पुढे नेण्यासाठी आणि LAC वरील उर्वरित समस्यांचे निराकरण करण्यासाठी आणि भारत-चीन सीमा भागात शांतता पुनर्संचयित करण्यासाठी परस्पर सहमती दर्शविली आहे.

लष्करप्रमुख म्हणाले होते- घटनास्थळाचा आढावा घेऊ

त्याचवेळी लष्करप्रमुख जनरल मनोज पांडे यांना एका कार्यक्रमात या संदर्भात विचारले असता ते म्हणाले- ‘मला जाऊन स्टॉक घ्यावा लागेल. पण, ती (विच्छेदन प्रक्रिया) वेळापत्रकानुसार सुरू आहे. याबाबतच्या चर्चेत निर्णय झाला.

बफर झोन निर्माण करण्याबाबत परिस्थिती स्पष्ट नाही

तथापि, दोन्ही बाजू PP-15 वर ‘बफर झोन’ तयार करतील की नाही हे स्पष्ट नाही. खरेतर, गेल्या वर्षी पॅंगॉन्ग सरोवराच्या उत्तर आणि दक्षिण किनार्‍यावरील विघटन बिंदूवर आणि पेट्रोलिंग पॉइंट 17 (A) येथे सैन्याने माघार घेतल्यानंतर बफर झोन तयार केले गेले. मात्र, कोणताही देश बफर झोनमध्ये गस्त घालत नाही.

शांततेत माघार घेण्यास सहमत

सुरुवातीला, प्रत्येक देशातून सुमारे 30 सैनिकांना PP-15 मध्ये समोरासमोरून काढले जाईल. तथापि, परिसरातील एकूण परिस्थितीनुसार सैन्याच्या संख्येत फरक आहे. द्विपक्षीय संबंधांच्या सर्वांगीण विकासासाठी एलएसीवरील शांतता अत्यावश्यक असल्याचे भारताने सातत्याने सांगितले आहे.

2020 मध्ये गतिरोध सुरू झाला

5 मे 2020 रोजी पूर्व लडाख सीमेवरील पॅंगॉन्ग लेक भागात हिंसक चकमकी झाल्यानंतर हे आंदोलन सुरू झाले. दोन्ही बाजूंनी हळूहळू हजारो सैनिक आणि मोठ्या प्रमाणात शस्त्रे पाठवली. लष्करी आणि राजनैतिक चर्चेदरम्यान, दोन्ही देशांनी पँगॉन्ग सरोवराच्या उत्तर आणि दक्षिण किनार्‍यावर आणि गोगरा परिसरात गेल्या वर्षीच संबंध तोडण्याची प्रक्रिया पूर्ण केली आहे. पॅन्गॉन्ग लेक परिसरात गेल्या वर्षी फेब्रुवारीमध्ये तोडफोड झाली होती, तर गोगरा येथील गस्त बिंदू 17 (ए) वरून सैन्य मागे घेण्याची प्रक्रिया गेल्या वर्षी ऑगस्टमध्ये झाली होती.