Republic Day : भारताचा राजपथ कधी बनला आणि प्रजासत्ताक दिनाच्या परेडची प्रक्रिया कधी सुरू झाली? वाचा सविस्तर…

By, Vishal Joshi - January 26, 2022 12:06:36

0

देशभरात आज ७३ वा प्रजासत्ताक दिन साजरा होत आहे. यानिमित्त राजपथावर आज परेडसह देखावे काढण्यात येणार आहेत. 26 जानेवारी 1950 रोजी देशाची राज्यघटना अस्तित्वात आली. 26 जानेवारी 1949 रोजी बनवले गेले असले तरी 1950 पासून प्रजासत्ताक म्हणून त्याचा नवा प्रवास सुरू झाला. देशाच्या कानाकोपऱ्यातून लोक राजपथावरील परेड आणि देखावे पाहण्यासाठी दिल्लीत येतात. राजपथाच्या इतिहासाबद्दल सर्वांनाच पुरेशी माहिती आहे असे मात्र नाही, यामुळे येथे ती देत आहोत. Republic Day When was India’s highway built and when did the Republic Day parade begin? Read more

विशेष प्रतिनिधी

नवी दिल्ली : देशभरात आज ७३ वा प्रजासत्ताक दिन साजरा होत आहे. यानिमित्त राजपथावर आज परेडसह देखावे काढण्यात येणार आहेत. 26 जानेवारी 1950 रोजी देशाची राज्यघटना अस्तित्वात आली. 26 जानेवारी 1949 रोजी बनवले गेले असले तरी 1950 पासून प्रजासत्ताक म्हणून त्याचा नवा प्रवास सुरू झाला. देशाच्या कानाकोपऱ्यातून लोक राजपथावरील परेड आणि देखावे पाहण्यासाठी दिल्लीत येतात. राजपथाच्या इतिहासाबद्दल सर्वांनाच पुरेशी माहिती आहे असे मात्र नाही, यामुळे येथे ती देत आहोत.

26 जानेवारी 1950 रोजी गुरुवार होता आणि प्रत्येक भारतीयाला अभिमानाने भरून टाकणारे चित्र टीव्हीच्या पडद्यावर पाहायला मिळाले. राजपथ देशाच्या पहिल्या प्रजासत्ताक दिनाचा साक्षीदार होता. इंग्रजांच्या काळात हा रस्ता किंग्जवे म्हणून ओळखला जात होता. किंग्जवे म्हणजे राजाचा मार्ग. ब्रिटनचे राज्यकर्ते याच मार्गावर चालत असत. 1947 मध्ये देशाला स्वातंत्र्य मिळाले आणि 1955 मध्ये किंग्जवे भारतासाठी राजपथ बनला.

देशाचे पहिले भारतीय गव्हर्नर जनरल चक्रवर्ती राजगोपालाचारी यांनी २६ जानेवारी १९५० रोजी सकाळी १०:१८ वाजता भारताला सार्वभौम लोकशाही प्रजासत्ताक घोषित केले. या घोषणेच्या 6 मिनिटांनंतर, डॉ. राजेंद्र प्रसाद यांनी भारतीय प्रजासत्ताकचे पहिले राष्ट्रपती म्हणून शपथ घेतली. राजपथावर दरवर्षी प्रजासत्ताक दिनाची परेड देशाने पाहिली आहे, परंतु प्रजासत्ताक दिनाची पहिली परेड राजपथावर झाली नाही. 1950 ची पहिली प्रजासत्ताक दिन परेड आयर्विन स्टेडियमवर झाली, ज्याला आज नॅशनल स्टेडियम म्हणतात.

1950-1954 पर्यंत, म्हणजे चार वर्षे आयर्विन स्टेडियम, किंग्जवे कॅम्प ते लाल किल्ला आणि रामलीला मैदानापर्यंत प्रजासत्ताक दिनाचे आयोजन करण्यात आले. त्याच वेळी, 1955 पासून, राजपथ हे 26 जानेवारीच्या परेडचे कायमचे ठिकाण बनले. आता राष्ट्रपती भवन ते इंडिया गेट असा ३ किमीचा राजपथ नव्या आणि भव्य स्वरूपात पूर्ण झाला आहे. सेंट्रल व्हिस्टा प्रकल्पांतर्गत येणाऱ्या राजपथवर राष्ट्रपती भवन ते इंडिया गेटपर्यंतचा पहिला मार्ग तयार आहे. राजपथाचा रंग बदलला आहे पण रूप बदलले नाही. आजवर देशाने पाहिल्याप्रमाणे राजपथ दिसेल, असे मानले जात असले तरी त्याचे स्वरूप भव्य झाले आहे. राजपथाचे दोन्ही बाजूंनी 6-6 फूट रुंदीकरण करण्यात आले आहे.