नितीश कुमार यांच्या ‘एक जागा-एक उमेदवार’ फॉर्म्युल्याचा मार्ग खडतर, अनेक राज्यांमध्ये विरोधकच आमनेसामने

By, Pravin Wankhade - April 14, 2023 01:30:19

0

प्रतिनिधी

नवी दिल्ली : आगामी लोकसभा निवडणुकीत 1977 आणि 1989 च्या धर्तीवर विरोधकांना यावेळी काँग्रेसऐवजी भाजपविरोधात एकत्र यायचे आहे. बुधवारी बिहारचे मुख्यमंत्री नितीश कुमार यांनी भाजपविरोधात एक जागा-एक उमेदवार (OSOC) फॉर्म्युला दिला आहे. मात्र, अनेक राज्यांत भाजप सोडून इतर पक्षांचा विरोध, अन्य राज्यांत काही प्रादेशिक पक्षांचा उदय आणि क्षत्रपांची मोठी महत्त्वाकांक्षा यामुळे हे सूत्र जमिनीवर राबवणे सोपे नाही.Nitish Kumar’s ‘one-seat-one-candidate’ formula has tough road ahead, with opposition facing off in many states

एक जागा-एक-उमेदवार फॉर्म्युला अशा राज्यांमध्ये काम करू शकतो जेथे भाजप विरुद्ध एकच विरोधी पक्ष मुख्य प्रतिस्पर्धी आहे. मात्र, ज्या राज्यांमध्ये भाजप व्यतिरिक्त एकापेक्षा जास्त विरोधी पक्ष आहेत आणि जिथे भाजप सोडून इतर विरोधी पक्ष प्रतिस्पर्धी आहेत, तिथे हे सूत्र अंमलात आणणे अत्यंत अवघड आहे.

Opposition Alliance Mission 2024: ‘’काय माहीत आणखी कितीजणांसमोर झुकतील नितीश कुमार?’’, भाजपाने लगावला टोला!

या राज्यांमध्ये शक्य

केवळ काँग्रेस किंवा कोणत्याही एका विरोधी पक्षाचे वर्चस्व असलेल्या राज्यांमध्ये ही अंमलबजावणी करणे सोपे होईल. उदाहरणार्थ, मध्य प्रदेश, छत्तीसगड, हिमाचल प्रदेश, राजस्थान, उत्तराखंडमध्ये काँग्रेस हा भाजपचा एकमेव प्रतिस्पर्धी आहे. तसेच तामिळनाडू, महाराष्ट्र, बिहार, झारखंड, आसाम आणि कमी-अधिक प्रमाणात उत्तर प्रदेशात काँग्रेसचे राज्यातील इतर प्रबळ पक्षांशी जुळते. अशा परिस्थितीत या राज्यांमध्ये काही प्रमाणात हे शक्य आहे.

या राज्यांत तडजोड कठीण

केरळ, कर्नाटक, तेलंगणा, आंध्र प्रदेश, पश्चिम बंगाल, दिल्ली, पंजाब, हरियाणा, जम्मू आणि काश्मीर या राज्यांमध्ये हे सूत्र लागू करणे अत्यंत कठीण जाईल. केरळमध्ये डाव्या पक्षांचा प्रमुख प्रतिस्पर्धी काँग्रेस आहे. तेलंगणात बीआरएस आणि काँग्रेस, पंजाबमध्ये आप आणि काँग्रेस हेच प्रतिस्पर्धी आहेत.

याशिवाय कर्नाटकात काँग्रेस, जेडीएस, आंध्र प्रदेशमध्ये काँग्रेसशिवाय टीडीपीही प्रभावी आहे. जम्मू-काश्मीरमध्ये राष्ट्रवादी-पीडीपी हे एकमेकांचे कट्टर प्रतिस्पर्धी आहेत. हरियाणात काँग्रेसशिवाय INLD आणि AAP सारखे पक्ष प्रबळ आहेत. येथे एका जागेसाठी एकच उमेदवार ठरवणे अवघड आहे.

‘आप’चा वाढता प्रभाव हेही आव्हान

‘आप’ला नुकताच राष्ट्रीय पक्षाचा दर्जा मिळाला आहे. पंजाबमध्ये सरकार स्थापन झाल्यानंतर गुजरातमध्ये प्रभाव वाढला आहे. हा फॉर्म्युला पंजाब आणि दिल्लीत कसा लागू होणार, असा प्रश्न उपस्थित होत आहे. या राज्यांमध्ये आप आणि काँग्रेस एकमेकांना मनापासून मदत करतील का? गुजरात आणि हरियाणामध्ये काँग्रेस ‘आप’शी कसा सामना करेल? हे मोठे प्रश्न आहेत.

ममतांना सोबत घेणे कठीण

दिल्लीच्या मुख्यमंत्र्यांप्रमाणेच पश्चिम बंगालच्या मुख्यमंत्री ममता बॅनर्जी यांची राजकीय महत्त्वाकांक्षाही मोठी आहे. काँग्रेसच्या प्रभावाखालील राज्यांमध्ये तृणमूलही आपले अस्तित्व वाढवण्याची तयारी करत आहे. अशा स्थितीत बंगालमध्ये काँग्रेसला जागा देण्यास ममता राजी होतील का आणि काँग्रेस ममतांसाठी मन मोठे करेल का, हा प्रश्न आहे. केसीआर आणि नवीन पटनायक यांचीही तीच स्थिती आहे.