ग्लोबल हंगर इंडेक्समध्ये भारत पाकिस्तान-बांगलादेशच्या मागे; जगातील 125 देशांमध्ये 111वा क्रमांक; केंद्राने फेटाळला अहवाल|India behind Pakistan-Bangladesh in Global Hunger Index; 111th out of 125 countries in the world; The Center rejected the report

ग्लोबल हंगर इंडेक्समध्ये भारत पाकिस्तान-बांगलादेशच्या मागे; जगातील 125 देशांमध्ये 111वा क्रमांक; केंद्राने फेटाळला अहवाल

वृत्तसंस्था

नवी दिल्ली : ग्लोबल हंगर इंडेक्स (GHI) 2023च्या यादीत जगभरातील 125 देशांमध्ये भारत 111व्या क्रमांकावर आहे. गुरुवारी जाहीर झालेल्या अहवालात भारताच्या शेजारी देशांची स्थिती चांगली असल्याचे म्हटले आहे. भूक निर्देशांकाच्या यादीत पाकिस्तानचे 102, बांगलादेशचे 81, नेपाळचे 69 आणि श्रीलंकेचे 60वे स्थान आहे.India behind Pakistan-Bangladesh in Global Hunger Index; 111th out of 125 countries in the world; The Center rejected the report

भारताच्या क्रमवारीत सलग तिसऱ्या वर्षी घसरण झाली आहे. ग्लोबल हंगर इंडेक्समध्ये 28.7 गुणांसह भारतातील उपासमारीची स्थिती गंभीर असल्याचे वर्णन करण्यात आले आहे. यापूर्वी 2022 मध्ये 121 देशांच्या यादीत भारत 107 व्या क्रमांकावर होता. 2021 मध्ये भारताला 101 वा क्रमांक मिळाला.

‘भारत महान शक्ती म्हणून स्थान मजबूत करणार’, G-20 शिखर परिषदेवर चिनी वृत्तपत्र ग्लोबल टाइम्सचे मत

मात्र, भारत सरकारने हा अहवाल चुकीचा आणि दिशाभूल करणारा असल्याचे म्हटले आहे. महिला आणि बाल विकास मंत्रालयाने म्हटले आहे की जागतिक भूक निर्देशांक भारताची वास्तविक परिस्थिती दर्शवत नाही. देशाची प्रतिमा खराब करण्याचा हा प्रयत्न असल्याचा आरोप भारताने केला आहे.

केंद्राच्या मते, या निर्देशांकाच्या चारपैकी तीन निर्देशक मुलांच्या आरोग्याशी संबंधित आहेत आणि संपूर्ण लोकसंख्येचे प्रतिनिधित्व करत नाहीत. चौथा आणि सर्वात महत्त्वाचा सूचक ओपिनियन पोलवर आधारित आहे.

2023 च्या अहवालात असे नमूद केले आहे की भारतात मुलांचे कुपोषणाचे प्रमाण जगातील सर्वात जास्त 18.7 टक्के आहे. हे अत्यंत कुपोषण दर्शवते. त्याच वेळी, भारतात कुपोषण दर 16.6 टक्के आहे आणि 5 वर्षांखालील मुलांचा मृत्यू दर 3.1 टक्के आहे. 15 ते 24 वर्षे वयोगटातील महिलांमध्ये अॅनिमियाचे प्रमाण 58.1 टक्के असल्याचेही या अहवालात नमूद करण्यात आले आहे.

गेल्या वर्षीच्या अहवालावर सरकारने प्रश्न उपस्थित केले होते

ग्लोबल हंगर इंडेक्स 2022 च्या अहवालाबाबत भारत सरकारने म्हटले होते की चुकीची माहिती देणे हे ग्लोबल हंगर इंडेक्सचे वैशिष्ट्य आहे. आपल्या लोकसंख्येच्या अन्न सुरक्षा आणि पौष्टिक गरजा पूर्ण करण्यास असमर्थ असलेला देश म्हणून भारताचे चित्रण केले जात आहे. हा निर्देशांक चुकीच्या पद्धतीने भूक मोजतो. यामध्ये वापरलेली पद्धतही गंभीरपणे चुकीची आहे.

ग्लोबल हंगर इंडेक्स म्हणजे काय?

ग्लोबल हंगर इंडेक्स (GHI) कोणत्याही देशात उपासमारीची स्थिती काय आहे हे सांगते. ही यादी दरवर्षी Concern Worldwide आणि World Hunger Help (Welthungerhilfe in Germany) नावाच्या युरोपियन NGO द्वारे तयार केली जाते. जगभरातील विविध देशांमध्ये 4 पॅरामीटर्सचे मूल्यांकन केल्यानंतर हा निर्देशांक तयार केला जातो.