Vande Mataram : द फोकस एक्सप्लेनर : संसदेत का झाली वंदे मातरमवर चर्चा, नेमके काय घडले संसदेत? वाचा सविस्तर

By, Pravin Wankhade - December 9, 2025 09:30:46

0

Vande Mataram सोमवारी लोकसभेत वंदे मातरमच्या १५०व्या वर्धापन दिनानिमित्त झालेल्या चर्चेदरम्यान प्रियंका गांधी यांनी विचारले की, “हे गाणे १५० वर्षांपासून देशाच्या आत्म्याचा भाग आहे. ते ७५ वर्षांपासून लोकांच्या हृदयात आहे. मग आज त्यावर चर्चा का होत आहे? मी तुम्हाला सांगते, कारण मोदीजी, बंगालच्या निवडणुका येत आहेत. सरकार स्वातंत्र्यासाठी लढणाऱ्यांवर नवीन आरोप लावू इच्छिते. मी तुम्हाला सांगते की, मोदीजी आता पूर्वीसारखे पंतप्रधान राहिले नाहीत.”Vande Mataram

चर्चा सुरू होण्यापूर्वी पंतप्रधान मोदी म्हणाले, “काँग्रेसने वंदे मातरमचे तुकडे केले. जवाहरलाल नेहरू जिनांसमोर नतमस्तक झाले. स्वातंत्र्यापासून वंदे मातरम हे प्रेरणेचे स्रोत होते, मग गेल्या दशकात त्याच्याशी अन्याय का केला गेला?”Vande Mataram

भाजप खासदार अनुराग ठाकूर म्हणाले, “वंदे मातरम हे देशभक्तांसाठी ऊर्जा आहे. काही लोकांना त्याची अ‍ॅलर्जी आहे. आता जिनांच्या मुलालाही वंदे मातरमची समस्या आहे.”Vande Mataram

राज्याची आर्थिक परिस्थिती ओढाताणीची पण राज्य कुठेही दिवाळखोरीकडे नाही, मुख्यमंत्र्यांनी केले स्पष्ट

सपा प्रमुख आणि खासदार अखिलेश यादव म्हणाले, “स्वातंत्र्य चळवळीला एकत्र आणणारे तेच वंदे मातरम हे गाणे आजचे फुटीर लोक देशाचे विभाजन करण्यासाठी वापरतात. वंदे मातरम हे गाण्यासाठी नाही तर जगण्यासाठी आहे.”

बंकिमचंद्र यांनी १८७५ मध्ये लिहिले होते

भारताचे राष्ट्रगीत वंदे मातरम् बंकिमचंद्र चटर्जी यांनी 7 नोव्हेंबर 1875 रोजी अक्षय नवमीच्या शुभ मुहूर्तावर लिहिले होते. हे 1882 मध्ये पहिल्यांदा त्यांच्या बंगदर्शन मासिकात त्यांच्या आनंदमठ कादंबरीचा भाग म्हणून प्रकाशित झाले होते.

1896 मध्ये भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसच्या अधिवेशनात रवींद्रनाथ टागोर यांनी व्यासपीठावर वंदे मातरम् गायले. ही पहिलीच वेळ होती जेव्हा हे गीत सार्वजनिकरित्या राष्ट्रीय स्तरावर गायले गेले. सभेत उपस्थित हजारो लोकांचे डोळे पाणावले होते.

संसदेत वंदे मातरम् वर चर्चा घडवून आणण्याची 5 कारणे

सरकार संसदेत राष्ट्रगीत ‘वंदे मातरम्’ वर चर्चा करून घेऊ इच्छिते, जेणेकरून त्याच्या १५० वर्षे पूर्ण झाल्यानिमित्त त्याचे ऐतिहासिक, सांस्कृतिक आणि राजकीय महत्त्व देशासमोर मांडता येईल. यामागे ५ प्रमुख कारणे मानली जात आहेत:

राष्ट्रीय भावना आणि एकतेचा संदेश- सरकारला वाटते की वंदे मातरम् वरील चर्चेमुळे देशात राष्ट्रभावना, सांस्कृतिक गौरव आणि एकतेचा संदेश जाईल. हा विषय जनतेमध्ये भावनिक जोडणी देखील निर्माण करतो.

बंगाल निवडणुकीशी संबंधित राजकीय संकेत- वंदे मातरम् चा इतिहास बंगालशी जोडलेला आहे. पुढील वर्षी होणाऱ्या बंगाल निवडणुका लक्षात घेता सरकार हा मुद्दा सांस्कृतिक आणि भावनिक दृष्ट्या समोर आणू इच्छिते. यामुळे सरकारला वाटते की ती राज्यात भाजपसाठी सकारात्मक आणि राजकीय वातावरण निर्माण करू शकेल.

1937 मध्ये वंदे मातरम् चा भाग वगळण्याच्या वादाला समोर आणणे- स्वातंत्र्यापूर्वी 1937 मध्ये, धार्मिक कारणांमुळे याचा दुसरा भाग वापरातून वगळण्यात आला होता. सरकारला त्या ऐतिहासिक वादावर चर्चा करायची आहे आणि त्यामागे असलेल्या तुष्टीकरणाच्या राजकारणाला समोर आणायचे आहे.

बंगाल फाळणी आणि स्वातंत्र्य चळवळीची आठवण करून देणे- वंदे मातरम् ही घोषणा बंगाल फाळणी (1905) विरुद्धच्या मोठ्या आंदोलनांचे केंद्र होती. सरकारला हा इतिहास पुन्हा राष्ट्रीय स्तरावर आणून देशभक्तीची भावना मजबूत करायची आहे.

विरोधी पक्षांसोबतच्या संघर्षावरून लक्ष विचलित करणे- SIR वर सुरू असलेल्या तणावाच्या दरम्यान, वंदे मातरम् सारख्या भावनिक आणि सर्वमान्य चर्चेने संसदेचे वातावरण सकारात्मक करण्याचा प्रयत्न करणे …