Donald Trump : डोनाल्ड ट्रम्पच्या धमकीपुढे झुकला पनामा, चीनला दिला दणका, वन बेल्ट वन रोड प्रकल्पातून माघार

By, Pravin Wankhade - February 3, 2025 04:00:09

0

वृत्तसंस्था

वॉशिंग्टन : Donald Trump डोनाल्ड ट्रम्प राष्ट्राध्यक्ष झाल्यापासून जगभरात गोंधळ उडाला आहे. कॅनडा आणि मेक्सिकोसारख्या शेजारील देशांवर कठोर टॅरिफ लादून ट्रम्प यांनी खळबळ उडवून दिली आहे. चीनवरही 10 टक्के टॅरिफ लादण्यात आला आहे. पण ट्रम्प यांच्या प्रचंड दबावादरम्यान, पनामाने आता चीनला मोठा धक्का दिला आहे.Donald Trump

पनामा कालव्यावरील ट्रम्पच्या दबावादरम्यान, पनामाचे राष्ट्रपती जोस राउल मुलिनो म्हणाले की त्यांचा देश चीनच्या महत्त्वाकांक्षी बेल्ट अँड रोड (BRI) योजनेचे नूतनीकरण करणार नाही. 2017 मध्ये पनामा चीनच्या या योजनेशी जोडला गेला. पण आता पनामाच्या राष्ट्रपतींच्या या घोषणेनंतर, हे स्पष्ट झाले आहे की पनामा लवकरच चीनच्या या योजनेतून बाहेर पडणार आहे.

The Focus Explainer : द फोकस एक्सप्लेनर : केंद्राच्या बजेटमध्ये महाराष्ट्राला काय-काय मिळाले? वाचा सविस्तर

अध्यक्ष मुलिनो म्हणाले की, पनामा आता पायाभूत सुविधा प्रकल्पांसह नवीन गुंतवणुकीवर अमेरिकेसोबत जवळून काम करेल. राष्ट्रपतींनी सांगितले की त्यांचे सरकार पनामा पोर्ट्स कंपनीचे ऑडिट करेल. ही कंपनी पनामा कालव्याच्या दोन बंदरांचे संचालन करणाऱ्या चिनी कंपनीशी संबंधित आहे. मुलिनो म्हणाले की आम्हाला प्रथम ऑडिट पूर्ण होण्याची वाट पहावी लागेल.

यापूर्वी, अमेरिकेचे परराष्ट्र मंत्री मार्को रुबियो यांनी पनामाचे अध्यक्ष मुलिनो यांना सांगितले होते की, चीनने पनामावर कब्जा केल्यामुळे अमेरिकेला आपल्या हक्कांचे रक्षण करावे लागेल. मुलिनो म्हणाले, “मला वाटत नाही की पनामा पुन्हा ताब्यात घेण्यासाठी अमेरिकेला लष्करी बळाचा वापर करावा लागेल.”

आपण पनामा परत घेणार आहोत का?

राष्ट्राध्यक्ष ट्रम्प म्हणाले की, अमेरिका पनामा परत घेईल आणि त्यासाठी आम्ही काही मोठी पावले उचलणार आहोत. पत्रकारांशी बोलताना ते म्हणाले की, पनामा चीन चालवत आहे, तर हा कालवा चीनला देण्यात आलेला नाही. पनामा कालवा मूर्खपणाने पनामाला देण्यात आला होता; पण त्यांनी कराराचे उल्लंघन केले आणि आम्ही तो परत घेऊ. यासाठी काही मोठी पावले उचलली जाणार आहेत.

यापूर्वी, पनामा कालव्याबाबत ट्रम्प म्हणाले होते की, आपल्या नौदलावर आणि व्यावसायिकांवर अतिशय अन्याय्य वागणूक देण्यात आली आहे. पनामाने आकारलेले शुल्क हास्यास्पद आहे. अशा गोष्टी ताबडतोब थांबवल्या पाहिजेत. जर पनामा कालवा सुरक्षितपणे, कार्यक्षमतेने आणि विश्वासार्हपणे चालवला गेला नाही, तर आम्ही पनामा कालवा पूर्णपणे आम्हाला परत करण्याची मागणी करू.

ट्रम्प म्हणाले की, जर नैतिक आणि कायदेशीर दोन्ही तत्त्वांचे पालन केले गेले तर आम्ही पनामा कालवा शक्य तितक्या लवकर अमेरिकेला परत करण्याची मागणी करू.

पनामा कालव्यात चीनची भूमिका काय आहे?

पनामा कालव्याच्या संचालनात चीन सरकारची स्पष्ट भूमिका असल्याचा कोणताही पुरावा नाही, परंतु पनामामध्ये चिनी कंपन्यांची लक्षणीय उपस्थिती आहे. ऑक्टोबर २०२३ ते सप्टेंबर २०२४ पर्यंत, पनामातून जाणारी २१.४ टक्के जहाजे चीनची होती. अमेरिकेनंतर चीन हा पनामा कालव्याचा दुसरा सर्वात मोठा वापरकर्ता आहे. अलिकडच्या काळात, चीनने कालव्याजवळील बंदरे आणि टर्मिनल्समध्ये मोठ्या प्रमाणात गुंतवणूक केली आहे.

कालव्याजवळील पाच बंदरांपैकी दोन बंदरे 1997 पासून चिनी कंपनी हचिसन पोर्ट होल्डिंग्जच्या उपकंपनीद्वारे चालवली जातात. ही दोन बंदरे म्हणजे पॅसिफिक महासागराच्या किनाऱ्यावर असलेले बाल्बोआ आणि अटलांटिक किनाऱ्यावर असलेले क्रिस्टोबल.

पनामाचे महत्त्व काय आहे?

जगाच्या भूराजकारणात पनामा कालव्याला खूप महत्त्व आहे. हा ८२ किलोमीटर लांबीचा कालवा अटलांटिक महासागर आणि पॅसिफिक महासागराला जोडतो. असे म्हटले जाते की जगातील सहा टक्के सागरी व्यापार या कालव्यातून होतो. अमेरिकेसाठी हा कालवा खूप महत्त्वाचा आहे. अमेरिकेचा 14 टक्के व्यापार पनामा कालव्याद्वारे होतो. अमेरिकेबरोबरच, दक्षिण अमेरिकन देशांची मोठ्या प्रमाणात आयात आणि निर्यात देखील पनामा कालव्याद्वारे होते. जर आशियातून कॅरिबियन देशांमध्ये माल पाठवायचा असेल तर जहाजे फक्त पनामा कालव्यातून जातात. जर पनामा कालवा ताब्यात घेतला गेला तर जगभरातील पुरवठा साखळी विस्कळीत होण्याचा धोका आहे.

पनामा कालव्याचे बांधकाम १८८१ मध्ये फ्रान्सने सुरू केले होते, परंतु १९०४ मध्ये अमेरिकेने या कालव्याच्या बांधकामाची जबाबदारी घेतली आणि १९१४ मध्ये अमेरिकेने या कालव्याचे बांधकाम पूर्ण केले. यानंतर, पनामा कालव्यावर अमेरिकेचे नियंत्रण राहिले, परंतु १९९९ मध्ये अमेरिकेने पनामा कालव्याचे नियंत्रण पनामा सरकारकडे सोपवले. आता ते पनामा कालवा प्राधिकरणाद्वारे व्यवस्थापित केले जाते.