द फोकस एक्सप्लेनर : सॅम पित्रोदांनी सांगितलेला ‘वारसा कर’ काय आहे? तो लागू केल्यास काय परिणाम होतील? वाचा सविस्तर

By, Pravin Pawar - April 25, 2024 08:30:17

0

इंडियन ओव्हरसीज काँग्रेसचे अध्यक्ष सॅम पित्रोदा यांनी भारतात ‘वारसा कर’ म्हणजेच इनहेरिटन्स टॅक्स लागू करण्याबाबत नुकत्याच केलेल्या वक्तव्यामुळे वादाला तोंड फुटले आहे. असा कर लागू केल्याने संपत्तीचे अधिक न्याय्य वितरण होऊ शकते की नाही यावर वेगवेगळी मते आहेत. याउलट, कौटुंबिक व्यवसायांवर त्याचा संभाव्य परिणाम आणि दुहेरी कर आकारणीबद्दल चिंता यासारख्या विविध आर्थिक आणि सामाजिक घटकांचा हवाला देऊन, भारतात वारसा कर लागू करणे न्याय्य ठरणार नाही, असाच काहींचा तर्क आहे. What is Inheritance Tax? Sam Pitroda Congress Vs Tax In India Read in detail

कर तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की वारसा कर भारतात न्याय्य नाही, कारण तो कठोर परिश्रमांना प्रोत्साहन देत नाही, परिणामी देश मागे जाऊ शकतो. त्यांचा असा विश्वास आहे की अशा करामुळे लोकांना यशासाठी प्रयत्न करण्यापासून परावृत्त करण्यासारखे होईल. त्याचा राष्ट्रीय प्रगतीवर विपरीत परिणाम होऊ शकतो. म्हणूनच वारसा कर लागू करणे हे राष्ट्रीय हिताचे नाही.

वारसा कर म्हणजे काय?

वारसा कर ज्याला इनहेरिटन्स टॅक्सदेखील म्हणतात, हा एक असा कर आहे जो मृत व्यक्तीच्या पैशाच्या आणि मालमत्तेच्या एकूण मूल्यावर त्यांच्या कायदेशीर वारसांना वितरित करण्यापूर्वी लावला जातो. कराची गणना सामान्यत: कोणत्याही सूट किंवा कपातीनंतर मागे राहिलेल्या मालमत्तेच्या मूल्यावर आधारित केली जाते. वारसा कराचा उद्देश अनेकदा सरकारला महसूल मिळवून देणे आणि संपत्तीचे पुनर्वितरण करणे हा असतो.

जगभरातील वारसा कर

जपानमध्ये, वारसा कराचा दर 55 टक्के आहे, ज्यामुळे तो जगातील सर्वोच्च आहे. दक्षिण कोरिया 50 टक्के दराने आहे. फ्रान्स 45 टक्के वारसा कर दर लादतो, तर युनायटेड किंगडम आणि युनायटेड स्टेट्स या दोन्ही देशांमध्ये 40 टक्के दर आहेत. हे दर संपत्तीचे वितरण आणि कर आकारणीसाठी देशांनी घेतलेले वेगवेगळे दृष्टिकोन प्रतिबिंबित करतात. आर्थिक धोरणे आणि सामाजिक कल्याण प्रणालींना आकार देण्यासाठी, संपत्ती हस्तांतरण आणि इंटर जनरेशनल इक्विटीवरील निर्णयांवर प्रभाव टाकण्यात वारसा कर महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावते.

सॅम पित्रोदा म्हणाले- भारतीय मतदारांना चकित करतील, इतक्यात निवडणूक निकालाची घाई करू नका

भारतात वारसा कर आहे?

भारतात सध्या वारसा हक्कावर कोणताही कर नाही. वारसा किंवा इनहेरिटन्स कर 1985 मध्ये रद्द करण्यात आला.

वारसावर आयकर परिणाम

वारशाने मिळालेल्या मालमत्तेवर आयकराच्या संभाव्य परिणामांसह अतिरिक्त कर लागू शकतो. जेव्हा एखादी व्यक्ती मरण पावते तेव्हा त्यांची मालमत्ता त्यांच्या कायदेशीर वारसांकडे हस्तांतरित केली जाते, ज्यामध्ये विशेषत: मुले, नातवंडे यांचा समावेश होतो. बऱ्याचदा, या वारशाने मिळालेल्या मालमत्ता नवीन मालकासाठी भाडे किंवा व्याज यासारखे उत्पन्न मिळवतात. परिणामी, नवीन मालक या उत्पन्नाचा अहवाल देण्यास आणि संबंधित कर भरण्यास बांधील आहे.

तज्ज्ञांच्या मते, “जेव्हा वारसा मिळालेल्या मालमत्तेची वारसदारांकडून विक्री केली जाते, तेव्हा त्या काही प्रकारच्या कराच्या अधीन असू शकतात. वारशाने मिळालेल्या मालमत्तेद्वारे व्युत्पन्न केलेले कोणतेही उत्पन्न, जसे की व्याज, लाभांश किंवा भाड्याचे उत्पन्न, सामान्यत: आयकराच्या अधीन असते. उत्पन्नाचे स्वरूप आणि विविध प्रकारच्या मालमत्तेवर लागू होणारे कर कायदे यावर अवलंबून आयकर दर बदलू शकतात. जेव्हा एखादी मालमत्ता वारसाहक्काने मिळते तेव्हा कर दायित्व वारसाहक्काच्या वेळी उद्भवत नाही तर वारसा मिळालेली मालमत्ता विकल्यावर उद्भवते.”

वारशाने मिळालेल्या मालमत्तेच्या विक्रीतून मिळणाऱ्या भांडवली नफ्यावर कर

मालमत्तेच्या विक्रीतून मिळालेल्या भांडवली नफ्यावर मालकीच्या कालावधीनुसार कर आकारला जातो. “अल्पकालीन भांडवली नफ्यावर व्यक्तीच्या लागू स्लॅब दराने कर आकारला जातो, तर दीर्घकालीन भांडवली नफ्यावर, 24 महिन्यांपेक्षा जास्त काळ मालमत्ता ठेवल्यानंतर प्राप्त झालेल्या, उपकरासह 20.8 टक्के दराने कर आकारला जातो.”

विधिज्ञांच्या मते, विकसनशील देशासाठी वारसा कर ही चांगली कल्पना नाही

“आतापर्यंत, कोणताही वारसा कर नाही. त्याऐवजी, आमच्याकडे भांडवली नफा कर आहे जो भांडवली मालमत्ता विकल्यावर लागू होतो. कोविडच्या काळात, सरकारने वारसा कर लावावा अशी सूचना होती, परंतु या प्रस्तावावर जोरदार टीका झाली.”

नेमके काय म्हणाले सॅम पित्रोदा?

यापूर्वी, पित्रोदा यांनी युनायटेड स्टेट्समधील वारसा कर या संकल्पनेचा संदर्भ देऊन संपत्ती पुनर्वितरण धोरणांचे महत्त्व अधोरेखित केले होते.

“अमेरिकेत, वारसा कर आहे. जर कोणाकडे 100 मिलियन डॉलर संपत्ती असेल आणि ते मरण पावले तर ते फक्त 45 टक्के त्यांच्या मुलांना हस्तांतरित करू शकतात; उर्वरित 55 टक्के सरकार घेते. हा एक रंजक कायदा आहे. हे सूचित करते की तुम्ही तुमच्या आयुष्यात संपत्ती जमा केली आहे आणि तुम्ही निघून गेल्यावर त्यातील काही भाग जनतेसाठी सोडला पाहिजे- तो सर्व नाही तर अर्धा, जो मला योग्य वाटतो,” पित्रोदा यांनी असे म्हटले होते.

ते पुढे म्हणाले, “भारतात तसे नाही. जर एखाद्याची संपत्ती 10 अब्ज आहे आणि त्याचे निधन झाले, तर त्यांच्या मुलांना संपूर्ण रक्कम वारसाहक्काने मिळते आणि जनतेला काहीही मिळत नाही. म्हणून अशा प्रकारच्या मुद्द्यांवर चर्चा करणे आवश्यक आहे. जेव्हा आपण संपत्तीच्या पुनर्वितरण करण्याबद्दल बोलतो तेव्हा आपण नवीन धोरणे आणि कार्यक्रमांवर चर्चा करतो, ज्यांचा फायदा फक्त अतिश्रीमंतांनाच नाही तर सर्वांना होऊ शकेल.”

भारतीय जनता पक्षाच्या अनेक नेत्यांच्या टीकेला प्रत्युत्तर देताना, पित्रोदा यांनी स्पष्ट केले की, त्यांचे वक्तव्य वैयक्तिक आहे.
पित्रोदा यांनी X वर पोस्ट केले की, “मी टीव्हीवरील सामान्य संभाषणात केवळ उदाहरण म्हणून यूएस वारसा कराचा उल्लेख केला आहे. मला फॅक्ट मांडण्याचीही परवानगी नाही का?”

पंतप्रधान म्हणाले- काँग्रेसला तुमची संपत्ती लुटायची आहे

पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी मंगळवारी छत्तीसगडमध्ये सांगितले की, काँग्रेसने पालकांकडून मिळालेल्या वारसाहक्कावरही कर लावणार असल्याचे म्हटले आहे. तुम्ही तुमच्या मेहनतीने जमवलेली संपत्ती तुमच्या मुलांपर्यंत जाणार नाही. तेही तुमच्याकडून काँग्रेसचे पंजे हिसकावून घेतील.

काँग्रेसचा मंत्र तुमची संपत्ती हिसकावून तुम्हाला लुटणार असल्याचे मोदी म्हणाले. काँग्रेसचा मंत्र आहे, जीवनासोबत, जीवनानंतरही. तुम्ही जिवंत असेपर्यंत काँग्रेस तुम्हाला जास्त कर लावेल.

भाजपने म्हटले- काँग्रेस भारताला नष्ट करण्यास कटिबद्ध आहे

सॅम पित्रोदा यांच्या वक्तव्यानंतर भाजपने त्यांच्यावर टीका करण्यास सुरुवात केली आहे. भाजपचे आयटी सेलचे प्रमुख अमित मालवीय यांनी ट्विट करत काँग्रेस भारताला नष्ट करण्यास कटिबद्ध असल्याचे म्हटले आहे. आता सॅम पित्रोदा संपत्ती वितरणासाठी 50 टक्के वारसा कराची वकिली करत आहेत.

याचा अर्थ असा आहे की आपण आपल्या सर्व परिश्रमाने जे काही तयार केले आहे, त्यातील 50 टक्के काढून घेतले जाईल. याशिवाय काँग्रेस जिंकली तर आम्ही जो काही कर भरतो तोही वाढेल.