काय आहे स्वामिनाथन यांचा MSPवर C2+50% फॉर्म्युला, ज्याच्या मागणीवरून पंजाब ते दिल्लीपर्यंत सुरू आहे गदारोळ|What is Swaminathan's C2+50% formula on MSP, the demand of which is causing uproar from Punjab to Delhi

काय आहे स्वामिनाथन यांचा MSPवर C2+50% फॉर्म्युला, ज्याच्या मागणीवरून पंजाब ते दिल्लीपर्यंत सुरू आहे गदारोळ

विशेष प्रतिनिधी

नवी दिल्ली : किमान आधारभूत किंमतीवर (एमएसपी) खरेदीची हमी देण्यासाठी कायदा बनवण्यासह 12 कलमी मागण्यांच्या समर्थनार्थ पंजाबचे शेतकरी दिल्लीत आल्याने उत्तर भारतात खळबळ उडाली आहे. पंजाब, चंदीगड, राजस्थान, हरियाणा, हिमाचल प्रदेश, जम्मू-काश्मीर या राज्यांकडे जाणाऱ्या रस्त्यांवरील वाहतूक ठप्प झाली आहे. आंदोलन करणाऱ्या शेतकऱ्यांना रोखण्यासाठी हरियाणा आणि दिल्ली पोलिसांनी अनेक ठिकाणच्या सीमा सील केल्या आहेत.What is Swaminathan’s C2+50% formula on MSP, the demand of which is causing uproar from Punjab to Delhi

शेतकऱ्यांच्या रोषाचा फटका जनतेला सहन करण्याची ही पहिलीच वेळ नाही. 2020 मध्येही शेतकऱ्यांनी असेच आंदोलन केले आहे. त्यापूर्वी इंदिरा गांधी आणि अटलबिहारी वाजपेयी यांच्या कार्यकाळातही शेतकऱ्यांनी आंदोलन केले होते. एमएस स्वामिनाथन आयोगाने एमएसपीबाबत केलेल्या शिफारशींची अंमलबजावणी करण्याची मागणी आंदोलक शेतकरी करत आहेत.

माजी पंतप्रधान चौधरी चरण सिंह, नरसिंह राव आणि शास्त्रज्ञ स्वामिनाथन यांना ‘भारतरत्न’ जाहीर

काय आहे स्वामिनाथन आयोग आणि त्याच्या शिफारशी?

नोव्हेंबर 2004 मध्ये तत्कालीन पंतप्रधान मनमोहन सिंग यांनी शेतकऱ्यांच्या समस्यांचा अभ्यास करण्यासाठी प्रसिद्ध कृषी शास्त्रज्ञ एमएस स्वामीनाथन यांच्या अध्यक्षतेखाली एक आयोग स्थापन केला होता. त्याला ‘नॅशनल कमिशन ऑन फार्मर्स’ असे म्हटले गेले. डिसेंबर 2004 ते ऑक्टोबर 2006 या कालावधीत या समितीने सरकारला सहा अहवाल सादर केले. यामध्ये अनेक शिफारशी करण्यात आल्या.

MSP वर C2+50% फॉर्म्युला काय?

स्वामिनाथन आयोगाने आपल्या शिफारशीत शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढवण्यासाठी पीक खर्चाच्या 50 टक्के अधिक देण्याची शिफारस केली होती. याला C2+50% सूत्र म्हणतात. या सूत्राच्या आधारे एमएसपी हमी कायदा लागू करण्याची मागणी आंदोलक शेतकरी करत आहेत.

या सूत्राची गणना करण्यासाठी, स्वामीनाथन आयोगाने पीक खर्चाचे तीन भाग केले होते जसे की A2, A2+FL आणि C2. A2 खर्चामध्ये पिकाच्या उत्पादनासाठी झालेल्या सर्व रोख खर्चाचा समावेश होतो. यामध्ये खते, बियाणे, पाणी, रसायने, मजूर अशा सर्व खर्चाचा समावेश आहे.

A2+FL श्रेणीमध्ये, एकूण पीक खर्चासह, शेतकरी कुटुंबाचा अंदाजे श्रम खर्चदेखील समाविष्ट केला जातो, तर C2 मध्ये, रोख आणि नॉन-कॅश खर्चाव्यतिरिक्त, जमिनीच्या भाडेपट्ट्यावरील व्याज आणि संबंधित गोष्टींचाही समावेश आहे. स्वामिनाथन आयोगाने C2च्या किमतीच्या दीड पट म्हणजेच C2च्या किमतीच्या 50 टक्के जोडून MSP देण्याची शिफारस केली होती.