द फोकस एक्सप्लेनर : शिंदे गटाची रणनीती काय? भाजप वेट अँड वॉचमध्ये का? फ्लोअर टेस्ट झालं तर कुणाचं सरकार? वाचा सविस्तर…

By, Pravin Pawar - June 29, 2022 07:00:47

0

महाराष्ट्राच्या राजकीय संघर्षाला मोठे वळण लागले आहे. बंडखोर आमदारांच्या अपात्रतेला सर्वोच्च न्यायालयाने 11 जुलैपर्यंत स्थगिती दिली. शिंदे गटाच्या वकिलांनी सुप्रीम कोर्टात सांगितले की, उपाध्यक्षांविरुद्धचा अविश्वासाचा प्रस्ताव असताना ते दुसऱ्याला कसे अपात्र ठरवू शकतात. दुसरीकडे, शिंदे गट त्यांच्यासोबत संख्याबळ असल्याचा दावा वारंवार करत आहे.The Focus Explainer What is the Shinde Group’s strategy? Why BJP in Weight and Watch? Whose government if the floor test is done? Read more

अशा परिस्थितीत शिंदे गट आणि भाजपचे एकत्रित बहुमत होऊ शकत असताना ते राज्यपालांकडे फ्लोअर टेस्टची मागणी का करत नाहीयेत, असा प्रश्न उपस्थित होत आहे. फ्लोअर टेस्ट झाली तर कुणाचं सरकार येईल? भाजप वेट अँड वॉच का करतंय? जाणून घेऊया…

द फोकस एक्सप्लेनर : महाराष्ट्रात फ्लोअर टेस्ट झाली तर बहुमत कोण सिद्ध करणार? जाणून घ्या, काय आहेत समीकरणे!

बंडखोर गटाचा उपाध्यक्षांवर आक्षेप का?

महाराष्ट्र विधानसभेचे अध्यक्षपद गेल्या 9 महिन्यांपासून रिक्त आहे. घटनात्मक व्यवस्थेनुसार उपाध्यक्ष नरहरी झिरवाळ हे अध्यक्षांचे काम पाहत आहेत. नरहरी हे राष्ट्रवादीचे आमदार आहेत. शिंदे गटाने 24 जून रोजी घटनेच्या कलम 179 अन्वये उपाध्यक्ष पदावरून हटवण्याची नोटीस दिली आहे. याच्या एक दिवसापूर्वीच शिवसेनेने 12 बंडखोर आमदारांचे सदस्यत्व रद्द करण्यासाठी उपाध्यक्षांना निवेदन दिले होते.

या पार्श्वभूमीवर शिंदे गटाची रणनीती स्पष्टपणे दिसून येत आहे. नरहरी झिरवाळ यांना उपाध्यक्षांच्या खुर्चीवरून हटवून त्यांच्याकडून अध्यक्षांचे अधिकार हिरावण्याचा शिंदे यांचा पहिला हेतू आहे. त्यासाठी शिंदे गटाला 14 दिवस अगोदर नोटीस द्यावी लागेल, ज्याची त्यांनी 4 दिवसांपूर्वी सुरुवात केली आहे. यानंतर लगेचच या गटाला उपाध्यक्षांना हटवण्याचा ठराव करायचा आहे.

त्यासाठी शिंदे यांना महाराष्ट्र विधानसभेतील एकूण 287 आमदारांपैकी 144 आमदारांची गरज आहे. आता उपलब्ध आकड्यांनुसार शिंदे गट आणि भाजपचे एकत्रित संख्याबळ 168 आहे. म्हणजेच 144च्या आवश्यक आकड्यापेक्षा 24 जास्त आहेत. या रणनीतीत शिंदे गटाला यश आले आणि उद्धव ठाकरे यांना उपाध्यक्ष वाचवता आले नाहीत, तर त्यांना या क्षणी राजीनामा द्यावा लागू शकतो.

येथे उपसभापती काढताच शिंदे यांची गटबाजी होणार की भाजपच्या ज्येष्ठ आमदाराला विधानसभेचे सभापती केले. उद्धव यांनी राजीनामा न दिल्यास शिंदे तातडीने त्यांच्याविरोधात अविश्वास ठराव आणतील. त्यांचा अध्यक्ष असल्याने शिंदे गटाला पक्षांतराची कारवाई टाळून हा अविश्वास ठराव सहज मंजूर होईल.

उद्धव ठाकरे बाहेर पडताच देवेंद्र फडणवीस शिंदे गटाच्या सोबतीने सरकार स्थापनेचा दावा करू शकतात. संख्याबळाच्या आधारे राज्यपालांनाही फडणवीसांना सरकार स्थापनेचे निमंत्रण देण्यास हरकत नाही.

शिंदे गटाने उपाध्यक्षांविरुद्ध सर्वोच्च न्यायालयात कोणता युक्तिवाद केला?

सुप्रीम कोर्टात शिंदे यांची बाजू मांडणारे अधिवक्ता नीरज किशन कौल म्हणाले की, आमदारांच्या अपात्रतेसारख्या याचिकांवर निर्णय घेण्याचा घटनात्मक अधिकार सभापतींना आहे, अशा परिस्थितीत त्या स्पीकरचे बहुमत असणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे.

अध्यक्ष हटवण्याचा प्रस्ताव प्रलंबित असताना विद्यमान आमदारांना अपात्र ठरवून विधानसभेत बदल करणे हे कलम 179 (सी) चे उल्लंघन आहे. या प्रकरणात विनाकारण घाई दाखवण्यात आली असून अध्यक्षांनी या प्रकरणाकडे कसे जायचे हा सर्वात मोठा प्रश्न आहे. प्रथम त्यांच्या अपात्रतेच्या नोटिशीबद्दल चर्चा व्हायला हवी.

भाजप किंवा शिंदे गटाने राज्यपालांकडे फ्लोअर टेस्टसाठी अपील केले आहे का?

एकनाथ शिंदे यांच्या बाजूने शिवसेनेचे दोन तृतीयांशहून अधिक आमदार आहेत. असे असूनही मुख्यमंत्री उद्धव ठाकरे यांच्या फ्लोअर टेस्टच्या मागणीबाबत शिंदे यांनी अद्याप राज्यपाल भगतसिंग कोश्यारी यांच्याशी संपर्क साधलेला नाही.

23 जून रोजी एकनाथ शिंदे यांच्या वतीने राज्यपाल भगतसिंग कोश्यारी यांना पत्र लिहिले होते. पत्रात बंडखोर आमदारांनी आम्ही महाराष्ट्र विधानसभेचे सदस्य आणि शिवसेनेचा भाग असल्याचे लिहिले आहे. त्यात महाराष्ट्र शिवसेना विधिमंडळ पक्षनेतेपदी एकनाथ शिंदे तर शिवसेना विधिमंडळाचे प्रमुख प्रतिनिधी म्हणून भरत गोगावले यांची वर्णी लागली. मात्र, त्यात बहुमत सिद्ध करण्याचा उल्लेख नव्हता.

त्याच वेळी, भाजपने अद्याप राज्यपालांकडे फ्लोअर टेस्ट घेण्याची मागणी केलेली नाही.

फ्लोअर टेस्ट झाली तर कोणाचे सरकार?

सद्य:स्थितीवरून भाजप आणि शिंदे गटाकडे बहुमत असल्याचे स्पष्ट होते. भाजपकडे 106 आमदार असून 13 अपक्षांचा पाठिंबा आहे. म्हणजेच भाजपला 119 आमदारांचा पाठिंबा आहे. त्याचबरोबर एकनाथ शिंदे आपल्यासोबत 49 आमदार असल्याचा दावा करत असून त्यात शिवसेनेच्या 39 हून अधिक आमदारांचा समावेश आहे. महाराष्ट्रात विधानसभेच्या एकूण जागा 288 आहेत. सध्या 287 आमदार असले तरी. या प्रकरणात, बहुमताचा आकडा 144 आहे. भाजप आणि शिंदे समर्थकांची जुळवाजुळव केल्यास हा आकडा 168 वर येतो, जो बहुमतापेक्षा 24 अधिक आहे.

या रणनीतीचा भाजपला काय फायदा?

या संपूर्ण राजकीय पेचातून हे स्पष्ट झाले आहे की, भाजपचे उद्दिष्ट केवळ महाराष्ट्रात सरकार स्थापन करण्याचे नाही, तर राज्यात उद्धव ठाकरे यांना कमकुवत करण्याचेही आहे.

त्यामुळेच शिंदे गटाला शिवसेनेचे चिन्ह मिळावे, अशी भाजपची इच्छा आहे. त्यामुळे आगामी विधानसभा आणि लोकसभा निवडणुकीतही भाजपला शिवसेनेविरोधातील रोषाला सामोरे जावे लागणार नाही.