द फोकस एक्सप्लेनर : आजचा दिवस नाराज आमदारांचा, 4 राज्यांत राज्यसभेच्या 16 जागांसाठी निवडणूक, प्रत्येक ठिकाणी एका जागेचा तिढा

By, Pravin Pawar - June 10, 2022 10:00:41

0

चार राज्यांतील राज्यसभेच्या 16 जागांसाठी आज मतदान होत आहे. यामध्ये राजस्थानमधील 4, हरियाणातील 2, महाराष्ट्रातील 6 आणि कर्नाटकातील 4 जागांचा समावेश आहे. आज राज्यसभेच्या 57 जागांसाठी निवडणूक होणार होती, मात्र 41 जागांवर उमेदवार बिनविरोध निवडून आलेले आहेत.The Focus Explainer Today is the day of disgruntled MLAs, elections for 16 Rajya Sabha seats in 4 states, one seat each.

या राज्यांमध्ये 16 जागांसाठी पक्ष आणि विरोधक यांच्यात चुरशीची लढत आहे. क्रॉस व्होटिंगचा धोका लक्षात घेऊन सर्वच पक्षांनी आपापल्या आमदारांना सुरक्षित स्थळी पाठवले आहे. हे आमदार आज मतदानासाठी बंदोबस्तातून बाहेर पडतील. या निवडणुका रंजक होण्याची शक्यता असून संपूर्ण देशाचे लक्ष त्यांच्या निकालाकडे लागले आहे.

द फोकस एक्सप्लेनर : राज्यसभेच्या निवडणुका कशा होतात? विजयाचे सूत्र काय आहे? जाणून घ्या, संपूर्ण प्रक्रिया

या पार्श्वभूमीवर आजच्या एक्सप्लेनरमध्ये प्रत्येक राज्याचे निवडणूक समीकरण समजून घेऊया.

महाराष्ट्रात एका जागेसाठी शिवसेना-भाजपमध्ये चुरस

महाराष्ट्रात 6 जागांवर निवडणूक होणार असली तरी केवळ एकाच जागेवर निकराची लढत होणार आहे. राज्यसभेची जागा जिंकण्यासाठी प्रत्येक उमेदवाराला एकूण 42 मतांची आवश्यकता असेल.

भाजपकडे 106 आमदार असून, त्यांच्या बळावर पक्ष दोन खासदार सहज जिंकतील. दुसरीकडे शिवसेना, राष्ट्रवादी आणि काँग्रेसचे प्रत्येकी एक खासदार विजयी होतील.

यानंतर महाविकास आघाडी (महाराष्ट्र सरकारची युती) आणि भाजपकडे काही अतिरिक्त मते शिल्लक राहतील, पण ही मते इतकी नसतील की राज्यसभेच्या सहाव्या सदस्याची निवडणूक सहज होऊ शकेल. शिवसेनेच्या उमेदवाराला युतीकडून अतिरिक्त मते मिळण्याची खात्री आहे. शिवसेनेने कोल्हापूर जिल्हाध्यक्ष संजय पवार यांना उमेदवारी दिली आहे.

त्याचवेळी भाजपने कोल्हापुरातील धनंजय महाडिक यांना तिसरा उमेदवार म्हणून उभे केले आहे. महाडिक यांच्या बाजूने 7 अपक्ष आमदारही असतील. दोन जागांवर उमेदवार विजयी झाल्यानंतर पक्षाकडे 29 मते शिल्लक राहतील. महाडिक यांच्याकडे सध्या 36 मते आहेत (7 अपक्षांसह), तर 6 मते कमी पडत आहेत.

दुसरीकडे, महाविकास आघाडी सरकारच्या वतीने सांगण्यात येत आहे की त्यांच्याकडे 41 मते आहेत आणि त्यांना फक्त एक मत सांभाळावे लागेल, ही मोठी बाब नाही.

राजस्थान : विजयासाठी 8 मतांची गरज, अनेक अपक्ष आमदार गेहलोतांवर नाराज

राजस्थानमधील राज्यसभेच्या चार जागांपैकी दोन काँग्रेस आणि एक भाजपकडे जाण्याची खात्री आहे. चौथ्या जागेवर काँग्रेस आणि अपक्ष उमेदवार सुभाष चंद्रा यांच्यात लढत आहे. कारण राजस्थानमध्ये काँग्रेसचे अशोक गेहलोत यांचे सरकार आहे. गेहलोत हे आमदारांवर मजबूत पकड असलेले नेते आहेत. त्यांचा आवाका केवळ काँग्रेस आणि अपक्ष आमदारांमध्येच नाही, तर गरज पडल्यास भाजपचे आमदार फोडण्याचीही ताकद त्यांच्यात असल्याचे बोलले जाते.

त्याचवेळी अपक्ष उमेदवार म्हणून सुभाष चंद्रा यांनी नाराज आमदारांना आपल्या बाजूने आणण्यासाठी सर्व ताकद पणाला लावली आहे. त्यांना भाजपकडूनही पूर्ण मदत केली जात आहे.

क्रॉस व्होटिंगची शक्यता लक्षात घेऊन मुख्यमंत्री अशोक गेहलोत यांनी प्रत्येक आमदाराची नाराजी दूर करण्याचा प्रयत्न केला आहे. यासंदर्भात त्यांनी यापूर्वीही तडकाफडकी आदेश जारी केले होते.

विजयाचे गणित

राजस्थानात उमेदवार जिंकण्यासाठी 41 आमदारांची मते आवश्यक आहेत. काँग्रेसकडून मुकुल वासनिक, रणदीप सुरजेवाला आणि प्रमोद तिवारी हे तीन उमेदवार रिंगणात आहेत. तीन उमेदवारांसाठी 123 आमदारांची मते आवश्यक आहेत, तर सरकारला सध्या 126 आमदारांचा पाठिंबा आहे, त्यापैकी 107 काँग्रेसचे आहेत. जोपर्यंत नाराज किंवा अपक्ष आमदार इकडे तिकडे जात नाहीत, तोपर्यंत काँग्रेसचा विजय निश्चित आहे.

आठ अपक्ष आमदार नाराज असल्याचे मानले जात असून, त्यांचा फटका तिसऱ्या उमेदवाराला निश्चित बसू शकतो.

दुसरीकडे भाजपचे उमेदवार घनश्याम तिवारी यांचाही विजय निश्चित आहे, कारण भाजपकडे 71 आमदार आहेत. 41 मते मिळताच तिवारी विजयी होतील, तर भाजपचे 30 आमदार अपक्ष सुभाष चंद्र यांना मतदान करतील. चंद्रा यांना आरएलपीच्या 3 आमदारांचाही पाठिंबा आहे. त्यांना फक्त 8 आमदारांची गरज आहे. जयपूरमध्ये तळ ठोकून ते आमदारांचा पाठिंबा मिळवण्यात व्यग्र आहेत.

हरियाणा : गटबाजीमुळे काँग्रेसचे जहाज बुडण्याचा धोका

हरियाणात राज्यसभेच्या दोन जागांसाठी निवडणूक होणार आहे. येथे एका जागेवर भाजपचा विजय निश्चित आहे, तर दुसऱ्या जागेसाठी काँग्रेसचे उमेदवार अजय माकन आणि अपक्ष उमेदवार कार्तिकेय शर्मा यांच्यात लढत आहे.

राजस्थानप्रमाणेच शर्मा यांना भाजपचा पाठिंबा आहे. त्यांना विजयासाठी 31 मतांची गरज आहे. काँग्रेसवर नाराज असलेले आमदार आपल्या बाजूने मतदान करतील, अशी त्यांना आशा आहे. कार्तिकेय शर्माच्या बाजूने आणखी एक गोष्ट म्हणजे त्याचे वडील विनोद शर्मा यांचा हरियाणात खूप मोठा प्रभाव आहे. काँग्रेस सरकारमध्ये ते मंत्रीही होते.

दुसरीकडे काँग्रेसचे उमेदवार अजय माकन यांना काँग्रेसच्या एकूण 31 पैकी 30 आमदारांची मते मिळाली तरच विजय मिळू शकतो, पण काँग्रेसमध्ये ज्या प्रकारची दुफळी माजली आहे, त्यामुळे माकन यांचा मार्ग सोपा दिसत नाही.

दुसरीकडे, अपक्ष उमेदवार कार्तिकेय यांना दुष्यंत चौटाला यांच्या जेजेपीच्या 10 आमदारांची आणि भाजपच्या उर्वरित 10 आमदारांची मते मिळण्याची शक्यता आहे. 7 अपक्ष आणि नाराज काँग्रेस आमदारांच्या मदतीने कार्तिकेय बाजी फिरवू शकतात.

कर्नाटक : काँग्रेस-भाजपमध्ये टक्कर

कर्नाटकमध्ये राज्यसभेच्या 4 जागांसाठी निवडणूक होणार आहे. यासाठी 40 उमेदवार रिंगणात आहेत. काँग्रेस आणि भाजपने प्रत्येकी एक अतिरिक्त उमेदवार उभा केल्याने चौथ्या जागेवरील लढत रंजक बनली आहे.

काँग्रेसने माजी पर्यावरण मंत्री जयराम रमेश, अल्पसंख्याक नेते मन्सूर अली खान, तर भाजपने केंद्रीय अर्थमंत्री निर्मला सीतारामन, अभिनेता जगेश आणि कर्नाटकचे आमदार लहारसिंग सिरोया यांना उमेदवारी दिली आहे.

रिअल इस्टेट व्यावसायिक डी. कुपेंद्र रेड्डी हे जनला दल (सेक्युलर) म्हणजेच जेडीएसचे उमेदवार आहेत.

224 जागांच्या कर्नाटक विधानसभेत काँग्रेसचे 70, भाजपचे 121 आणि जेडीएसचे 32 आमदार आहेत.

कर्नाटकात प्रत्येक उमेदवाराला विजयासाठी 45 आमदारांची मतांची गरज आहे. अशा स्थितीत सत्ताधारी भाजपला चारपैकी दोन जागा सहज जिंकता येतील, तर काँग्रेसला एक जागा जिंकता येईल.

32 आमदारांसह जेडीएसकडे राज्यसभेची जागा जिंकण्याची संख्या नाही. अशा स्थितीत कर्नाटकात चौथ्या जागेसाठीही रंजक निकाल येण्याची शक्यता आहे.