द फोकस एक्सप्लेनर : शीला दीक्षित यांचे रणनीतिकार ते प्रणवदांचे दूत, काँग्रेसमध्ये कशी वाढली पवन खेरा यांची पॉवर? वाचा सविस्तर

By, Pravin Pawar - February 24, 2023 09:30:39

0

पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्यावर वादग्रस्त वक्तव्य करणारे काँग्रेस मीडिया विभागाचे अध्यक्ष पवन खेरा यांना आसाम पोलिसांनी गुरुवारी दुपारी अटक केली. खेरांच्या अटकेनंतर काँग्रेसने सर्वोच्च न्यायालयात सरन्यायाधीश डीवाय चंद्रचूड यांच्यासमोर तातडीने सुनावणी घेण्याची विनंती केली. काँग्रेसने म्हटले की, एका वक्तव्यामुळे खेरा यांच्यावर देशभरात गुन्हे दाखल होत आहेत.The Focus Explainer: From Sheila Dixit’s strategist to Pranavda’s emissary, how did Pawan Khera grow in power in Congress? Read in detail

ज्येष्ठ वकील आणि काँग्रेस नेते अभिषेक मनु सिंघवी यांनी सर्वोच्च न्यायालयात सांगितले की, आसाम पोलिसांनी पंतप्रधानांवरील वक्तव्यामुळे खेरांविरुद्ध जातीय तेढ आणि राष्ट्रीय सुरक्षेसारख्या प्रकरणांमध्ये गुन्हा दाखल केला आहे. त्यांना अटक करून आसामला नेणे चुकीचे आहे.

काँग्रेसच्या संदीप दीक्षितांनी काढले केजरीवाल सरकारचे वाभाडे, म्हणाले- त्यांच्यावर हत्येचा गुन्हा दाखल व्हावा! वाचा सविस्तर…

सिंघवी म्हणाले की, मी खेरा यांच्या वक्तव्याचे समर्थन करत नाही, परंतु आसाममध्ये त्यांच्याविरुद्ध कलम 153, 153बी आणि 120बी अंतर्गत गुन्हा दाखल करण्यात आला आहे. खेरा यांना अंतरिम दिलासा देताना सर्वोच्च न्यायालयाने दिल्ली न्यायालयाला जामीन देण्यास सांगितले आहे.

आधी जाणून घ्या सुप्रीम कोर्टात काय घडले?

अभिषेक मनु सिंघवी : खेरा यांनी जीभ घसरल्यामुळे हे वक्तव्य केले आहे. पंतप्रधानांचा अपमान करण्याचा कोणताही हेतू नव्हता.

ASG ऐश्वर्या भाटी – पंतप्रधान निवडून आलेले आहेत. त्यांच्या विरोधात असे कट रचून वक्तव्य करणे हा देशद्रोह आहे. असे विधान खेरा यांनी जाणीवपूर्वक केले.

सरन्यायाधीश- आम्ही अंतरिम दिलासा देण्याच्या बाजूने आहोत. कलम 32 अंतर्गत एफआयआर क्लब करण्याची मागणी करण्यात आली आहे. यापूर्वीही आपण अनेक प्रकरणांमध्ये असे केले आहे.

ASG ऐश्वर्या भाटी – व्हिडिओ पाहा. खेरा हसतमुखाने पंतप्रधानांच्या विरोधात वक्तव्ये करत आहेत. कामाच्या आधारे नावे ठेवत आहेत.

अभिषेक मनु सिंघवी- त्यांच्या जागी मी असतो तर कदाचित हे विधानही केले नसते. जाहीर माफी मागण्यासही तयार आहे. मी विधानाचे समर्थन करत नाही.

खेरा प्रकरणात आसाम पोलीस काय म्हणाले?

वृत्तसंस्था एएनआयशी बोलताना आसाम पोलिसांचे प्रवक्ते प्रशांत कुमार भुनिया यांनी सांगितले की, दिमा हासाओ जिल्ह्यातील हाफलांग पोलिस ठाण्यात खेरांविरुद्ध एफआयआर दाखल करण्यात आला आहे.

यासंदर्भात पोलिसांचे एक पथक दिल्लीला गेले असून त्यांनी दिल्ली पोलिसांच्या मदतीने खेरा यांना अटक केली आहे. स्थानिक न्यायालयाकडून परवानगी मिळाल्यानंतर हे पथक खेरांसह आसाममध्ये येईल आणि त्यानंतर आम्ही या प्रकरणाची चौकशी करू.

खेरा यांच्या अटकेवर काँग्रेसचे वक्तव्य

काँग्रेस अध्यक्ष मल्लिकार्जुन खरगे यांनी पवन खेरा यांच्या अटकेला हुकूमशाही असल्याचे म्हटले आहे. आमच्या मीडिया विभागाच्या अध्यक्षाला अटक करण्यात आल्याचे खरगे यांनी ट्विट केले आहे. मोदी-शहा जोडीने भारतातील लोकशाहीचे हिटलरशाहीत रूपांतर केले आहे, असा आरोपही त्यांनी केला.

काँग्रेसने खेरा यांच्या अटकेचा संबंध रायपूरमध्ये होणाऱ्या महाअधिवेशनाशीही जोडला आहे. छत्तीसगडचे मुख्यमंत्री भूपेश बघेल म्हणाले की, भाजपने नागपूर ते दिल्लीपर्यंत कितीही प्रयत्न केले तरी ते अधिवेशन अयशस्वी करू शकणार नाही.

काँग्रेस संघटनेचे सरचिटणीस केसी वेणुगोपाल यांनी एक निवेदन जारी करून संपूर्ण पक्ष पवन खेरा यांच्या पाठीशी उभा असल्याचे म्हटले आहे. बनावट एफआयआरद्वारे सरकार आंदोलन कमकुवत करू शकत नाही.

नेमके काय म्हणाले होते खेरा?

उद्योगपती गौतम अदानी यांच्या प्रकरणाची जेपीसी चौकशीची मागणी करणारी पत्रकार परिषद पवन खेरा घेत होते. त्याचवेळी खेरा यांनी गौतम अदानी यांचे नाव पंतप्रधानपदाच्या नावावर जोडले.

खेरा यांनी टिप्पण्यांमध्ये प्रथम ‘नरेंद्र गौतमदास मोदी’ असे म्हटले, परंतु लगेचच ते दुरुस्त केले आणि पंतप्रधान नरेंद्र दामोदर दास मोदी यांचे पूर्ण नाव घेतले. खेरा यांनी तत्काळ माफी मागितली. मात्र, त्यानंतर पंतप्रधान हे नरेंद्र गौतमदास मोदींसारखेच काम करत असल्याचे ते पुन्हा म्हणाले.

खेरा यांच्या या वक्तव्यावर भाजप संतापली आणि त्यांनी हा पंतप्रधान मोदींचा अपमान असल्याचे म्हटले. खेरा यांच्या या वक्तव्यावर अनेक ठिकाणी एफआयआरही नोंदवण्यात आला आहे.

शीला यांचे पीएस राहिलेले खेरा काँग्रेसमध्ये कसे शक्तिशाली झाले?

पत्रकारितेचे शिक्षण घेतलेल्या पवन खेरा यांनी संदीप दीक्षित यांच्या माध्यमातून काँग्रेसमध्ये प्रवेश केला. खेरा आणि संदीप यांची मैत्री अनेक वर्षांची आहे. 1990च्या दशकाच्या सुरुवातीला दोघेही एका NGO मध्ये एकत्र काम करायचे.

1998 मध्ये पवन खेरा यांची दिल्लीच्या तत्कालीन मुख्यमंत्री शीला दीक्षित यांचे राजकीय सचिव म्हणून नियुक्ती करण्यात आली. 2013 पर्यंत खेरा या पदावर राहिले. दिल्ली काँग्रेसच्या जुन्या नेत्यांवर विश्वास ठेवला तर खेरा यांनी शीला दीक्षित यांच्या मदतीने या 13 वर्षांत 24 अकबर रोड ते 10 जनपथपर्यंत मजल मारली.

2008च्या दिल्ली विधानसभा निवडणुकीत पवन खेरा तिकीट निवडीमुळे चर्चेत आले. शीला यांच्या डी कंपनीच्या अनेक बातम्याही माध्यमांमध्ये प्रसिद्ध झाल्या होत्या. डी कंपनीमध्ये दिल्ली प्रदेश काँग्रेसचे तत्कालीन अध्यक्ष जेपी अग्रवाल, शीला दीक्षित यांचा मुलगा संदीप आणि पवन खेरा यांचा समावेश होता.

या निवडणुकीत शीला दीक्षित यांच्यासाठी रणनीती बनवण्याची जबाबदारीही पवन खेरा यांच्यावर होती. निवडणुकीतील सर्व आरोपांना न जुमानता शीला यांना प्रचंड यश मिळाले आणि दिल्लीत तिसर्‍यांदा सरकार स्थापन करण्यात यश आले. 2008 च्या निवडणुकीनंतर पवन खेरा काँग्रेसच्या राष्ट्रीय नेत्यांच्या नजरेत आले.

अण्णांशी समझोता करण्यात प्रणव यांचे दूत झाले खेरा

2011 मध्ये अण्णा हजारे यांनी लोकपाल विधेयकाबाबत दिल्लीत आंदोलन सुरू केले होते. हळूहळू या आंदोलनामुळे काँग्रेसच्या अडचणी वाढू लागल्या. आंदोलनाला सामोरे जाण्यासाठी पक्षाने अनेक पातळ्यांवर आराखडा तयार केला, पण सर्व अपयशी ठरले.

अण्णा हजारे आणि त्यांच्या टीमची मागणी ऐकून मनमोहन सिंग यांनी सरकारशी वाटाघाटी करण्याची जबाबदारी कणखर नेते प्रणव मुखर्जी यांच्यावर सोपवली. अण्णा हजारे आणि त्यांच्या टीमशी संपर्क साधण्याची जबाबदारी प्रणव मुखर्जींनी पवन खेरा यांच्यावर सोपवली होती.

ज्येष्ठ पत्रकार आणि आम आदमी पार्टीचे सदस्य आशुतोष त्यांच्या अण्णा क्रांती या पुस्तकात लिहितात– पवन खेरा सरकारच्या वतीने वाटाघाटी करण्यासाठी दूत म्हणून आले होते. टीम अण्णा आणि मनमोहन सिंग यांच्यातील बैठक आयोजित करण्यात खेरा यांचा मोठा वाटा होता.

खेरा हे सरकार आणि टीम अण्णा यांच्यातील दुवा म्हणून काम करत होते. मात्र, सुरुवातीला मनमोहन सिंग यांच्या सरकारने टीम अण्णांची मागणी मान्य केली नाही.

चुकीच्या वक्तव्यावर केजरीवालांना पाठवली नोटीस

2012 मध्ये राजकीय पक्ष स्थापन केल्यानंतर अरविंद केजरीवाल यांनी शीला दीक्षित आणि पॉवर कंपन्यांमध्ये संबंध असल्याचा आरोप केला. केजरीवाल म्हणाले होते की, कंपनी आणि शीलाजी यांच्यात एक करार आहे, ज्याअंतर्गत दिल्लीत विजेचे दर वाढवले जात आहेत.

केजरीवाल यांच्या या विधानाला शीला दीक्षित यांनी निराधार म्हटले होते. दीक्षित यांनी पवन खेरा यांच्यामार्फत केजरीवाल यांना मानहानीची नोटीस पाठवली होती. त्यावेळी केजरीवाल यांनी माफी मागण्यास नकार दिला. मात्र, 2018 मध्ये त्यांनी पवन खेरा यांची लेखी माफी मागितली होती.

काँग्रेसच्या मीडिया विभागात प्रवेश

2013 मध्ये अधिकृतपणे काँग्रेसमध्ये सामील झाल्यानंतर पक्षाने पवन खेरा यांना मीडियामध्ये पाठवण्यास सुरुवात केली. खेरा यांच्या तर्कशुद्ध मांडणीमुळे त्यांची चर्चा होऊ लागली. 2018 मध्ये राहुल गांधी यांच्याकडे काँग्रेसची सूत्रे आल्यावर खेरा यांची अधिकृत प्रवक्ता म्हणून नियुक्ती करण्यात आली होती.

2022 मध्ये जेव्हा काँग्रेसने इम्रान प्रतापगढ़ी यांच्यासह काही नवीन नेत्यांना राज्यसभेवर पाठवले, तेव्हा खेरा यांचे एक ट्विट व्हायरल झाले होते. यात खेरा म्हणाले होते की, माझ्या तपश्चर्येत काहीतरी कमतरता राहिली आहे.

ऑक्टोबर 2022 मध्ये, काँग्रेसचे सरचिटणीस जयराम रमेश यांनी खेरा यांची पक्षाच्या मीडिया आणि प्रचार विभागाच्या अध्यक्षपदी नियुक्ती केली. रायपूर येथे होणाऱ्या काँग्रेस अधिवेशनाच्या मसुदा समितीचेही खेरा सदस्य आहेत. पवन खेरा यांची कन्या राधिका खेरा यादेखील काँग्रेसमध्ये प्रवक्त्या असून टीव्हीवर पक्षाची बाजू त्या मांडत असतात.