भारतात समान नागरी संहिता केवळ तत्त्वतःच शक्य, जावेद अख्तर यांचे मत

By, Pravin Wankhade - July 9, 2023 07:15:24

0

विशेष प्रतिनिधी

नवी दिल्ली : भारतामध्ये एकसमान नागरी संहिता (यूसीसी) लागू करण्याबद्दल मत व्यक्त करताना बॉलीवूडचे प्रसिद्ध गीतकार जावेद अख्तर यांनी शुक्रवारी सांगितले की, “तत्त्वतः” त्यांना ही कल्पना आवडत असली तरी, भारताच्या बहुविविधतेमुळे ती व्यवहार्य नाही, भारत एक अत्यंत वैविध्यपूर्ण राष्ट्र आहे. A Uniform Civil Code in India is only possible in principle, says Javed Akhtar

ज्येष्ठ पत्रकार राजदीप सरदेसाई यांना दिलेल्या मुलाखतीत जावेद अख्तर म्हणाले की, भारत हा एकच धर्म किंवा एक संस्कृती असलेल्या युरोपीय राष्ट्रापेक्षा वेगळा आहे.

भारतात यूसीसी असायला हवे असे त्यांना वाटते का असे विचारले असता अख्तर म्हणाले, “तत्त्वतः मी होय म्हणेन, पण नाही! पण त्यात अनेक व्यावहारिक अडचणी आहेत. भारत हा एक धर्म, एक संस्कृती, एक परंपरा असलेल्या कॉमन युरोपियन देशासारखा नाही. त्यात संस्कृती, उपसंस्कृती, चालीरीती, परंपरांची इतकी विविधता आणि श्रेणी आहे की त्यात समानता कशी साध्य करता येईल याची कल्पना करणे फार कठीण आहे.

ते पुढे म्हणाले की, देशाने मार्ग शोधून त्याची अंमलबजावणी केली तर ते चकीत करणारे ठरेल. “आपण ते साध्य केले, व्यवस्थापित केले, तर अद्भुतच ठरेल! ही सर्वात चांगली गोष्ट असेल.”

जावेद अख्तर यांनी मात्र लोकांना यूसीसीचे स्पष्ट चित्र मिळावे यासाठी मसुदा जारी करण्याची गरज असल्याचे प्रतिपादन केले. “पहिली गोष्ट आवश्यक आहे, विशेषत: माझ्यासारख्या लोकांसाठी जे त्यास समर्थन देऊ इच्छितात (UCC), एक मसुदा असावा. मसुद्याच्या अनुपस्थितीत, आपण फक्त अंदाज लावू शकता. त्यामुळे लोकांमध्ये खूप गोंधळ, गैरसमज आणि भीती आहे.” असेही ते म्हणाले.

यूसीसीवर ऑल इंडिया मुस्लिम पर्सनल लॉ बोर्डाच्या (एआयएमपीएलबी) आक्षेपाबद्दल बोलताना अख्तर म्हणाले की, याला जास्त महत्त्व देऊ नये.

“मी त्यांच्याशी अधिक असहमत होऊ शकत नाही. त्यांनी सांगितलेला प्रत्येक शब्द (UCC बद्दल) अपुरा आणि चुकीचा आहे. ते ज्या कायद्यांबद्दल बोलत आहेत तो ब्रिटिशांनी स्वतःच्या फायद्यासाठी आणला होता ज्याचे त्यांनी नम्रपणे पालन केले. ते सर्व कायदे पूर्णपणे कुराणविरोधी आहेत,” असेही ते म्हणाले.

अख्तर पुढे म्हणाले, “बहुतेक इस्लामिक देशांमध्ये बंदी असतानाही त्यांनी (AIMPLB) तिहेरी तलाकसाठी लढा दिला. ते फक्त हट्टी आणि प्रतिगामी आहेत. त्यांना इतकं महत्त्व देऊ नका. ते संपूर्ण मुस्लिम समाजाचे प्रतिनिधित्व करत नाहीत.”

UCC मोठ्या प्रमाणावर हिंदू-मुस्लिम डोळ्यासमोर आहेतआणि थेट मुस्लिमांमधील धर्मद्वेषाच्या परंपरेवर हे हल्ला करते का असे विचारले असता, अख्तर म्हणाले की UCC त्यापेक्षा खूप मोठा आहे.

“UCC हे बहुविवाहापेक्षा बरेच काही आहे. UCC अंतर्गत कोणत्याही समुदायामध्ये बहुविवाहाला परवानगी दिली जाणार नाही. पण एवढेच साध्य होईल किंवा बदलेल असे नाही,” त्यांनी स्पष्ट केले. “आदिवासी, नागांच्या स्वतःच्या चालीरीती आहेत ज्या ते शतकानुशतके पाळत आले आहेत. आता तुमच्या प्रथा बेकायदेशीर आहेत हे तुम्ही त्यांना सांगणार आहात का? ते शक्य नाही,” असेही मत त्यांनी व्यक्त केले.

दक्षिण आणि उत्तर भारतात वेगवेगळ्या चालीरीती असल्याचं सांगून अख्तर म्हणाले, “दक्षिण भारतीय राज्यांमध्ये मुलगी तिच्या मामाशी लग्न करू शकते. उत्तर भारतात ते अकल्पनीय आहे. तो अनाचार समजला जाईल. UCC अंतर्गत या गोष्टी कशा संतुलित केल्या जाऊ शकतात?” असा सवालही त्यांनी केला.

अख्तर यांनी निष्कर्ष काढला की UCC भारतात व्यवहार्य होण्यासाठी सरकारला एक अतिशय समावेशक मसुदा तयार करणे आवश्यक आहे. “भारत हा काही सामान्य देश नाही. त्याला एका कायद्याखाली आणणे खूप कठीण आहे. भारतात UCC अंमलबजावणी शक्य होण्यासाठी तुम्हाला एक अतिशय समंजस, स्मार्ट मसुदा तयार करावा लागेल,” अशी प्रतिक्रियाही त्यांनी दिली.