द फोकस एक्सप्लेनर : NEET-UG परीक्षा पुन्हा होणार का? सुप्रीम कोर्टात मोठी सुनावणी, केंद्र आणि NTAच्या प्रतिज्ञापत्रात काय? वाचा सविस्तर

By, Pravin Wankhade - July 11, 2024 10:00:24

0

Will NEET-UG exam be repeated? Big hearing in Supreme Court, what about affidavit of Center and NTA

NEET-UGप्रकरणी सुप्रीम कोर्टात आज पुन्हा एकदा महत्त्वाची सुनावणी होणार आहे. हा देशभरातील विद्यार्थ्यांच्या भवितव्याचा प्रश्न आहे. अशा परिस्थितीत NEET UG 2024 ची परीक्षा रद्द करून NEET-UG परीक्षा पुन्हा होणार का याकडे सर्वांचे लक्ष लागले आहे. सुप्रीम कोर्ट लवकरच निर्णय देईल अशी शक्यता आहे. यापूर्वी केंद्र सरकार, एनटीए आणि सीबीआयच्या वतीने सर्वोच्च न्यायालयात प्रतिज्ञापत्र सादर करण्यात आले आहे. Will NEET-UG exam be repeated? Big hearing in Supreme Court, what about affidavit of Center and NTA

या पार्श्वभूमीवर आजच्या द फोकस एक्सप्लेनरमध्ये जाणून घ्या केंद्र आणि एनटीएने त्यांच्या प्रतिज्ञापत्रात काय म्हटले आहे?

विद्यार्थ्यांनी सर्वोच्च न्यायालयात दाखल केलेल्या याचिकेत कथित पेपर लीक प्रकरणाची फेरपरीक्षा आणि योग्य तपास करण्याची मागणी करण्यात आली आहे. सरन्यायाधीश डीवाय चंद्रचूड, न्यायमूर्ती जेबी परडीवाला आणि न्यायमूर्ती मनोज मिश्रा यांच्या खंडपीठासमोर वैद्यकीय प्रवेश परीक्षेतील अनियमिततेशी संबंधित याचिकांवर सुनावणी सुरू आहे. केंद्र आणि एनटीएने 5 मे रोजी झालेल्या परीक्षेत कोणत्याही प्रकारची मोठ्या प्रमाणावर अनियमितता झाल्याचा इन्कार केला आहे. गुरुवारी सीबीआयने सर्वोच्च न्यायालयात प्रतिज्ञापत्र दाखल केले. याआधी बुधवारी केंद्र सरकार आणि एनटीए (नॅशनल टेस्टिंग एजन्सी) यांनी प्रतिज्ञापत्र दाखल केले होते. केंद्र सरकारने नीट परीक्षा पुन्हा घेण्याच्या बाजूने नसल्याचे न्यायालयाला आधीच सांगितले आहे.

सुप्रीम कोर्टाने मागच्या सुनावणीत काय म्हटलं…

न्यायालयाने केंद्र आणि एनटीएला प्रश्नपत्रिका सुरक्षित कशी ठेवली, ती परीक्षा केंद्रावर कशी पाठवली आणि संभाव्य लीक कशी होऊ शकते अशी विचारणा केली होती. या संपूर्ण प्रक्रियेबाबत तुमची शपथपत्रे दाखल करा. तपासाची प्रगती आणि कथित पेपरफुटीच्या परिणामावर न्यायालय समाधानी नसेल, तर शेवटचा उपाय म्हणून फेरपरीक्षेचे आदेश दिले जातील, असेही न्यायालयाने म्हटले होते.

परीक्षेचे पावित्र्य गमावल्यास फेरपरीक्षेचे आदेश द्यावे लागतील, असे सीजेआय म्हणतात. कलंकित आणि निष्कलंक वेगळे करणे शक्य नसल्यास, पुन्हा तपासणीचे आदेश द्यावे लागतील. इलेक्ट्रॉनिक माध्यमातून पेपर लीक झाल्यास तो वणव्यासारखा पसरून मोठ्या प्रमाणात लिक होऊ शकतो.

जाणून घ्या केंद्र सरकारच्या प्रतिज्ञापत्रातील मुख्य मुद्दे…

सुप्रीम कोर्टात दाखल केलेल्या प्रतिज्ञापत्रात सरकारने म्हटले आहे की, मद्रास आयआयटीला डेटा ॲनालिसिसच्या माध्यमातून या अनियमिततेत सहभागी असलेल्या लोकांची चौकशी करण्याची विनंती करण्यात आली आहे.
ज्यांना जास्त गुण मिळाले आहेत त्यांच्या डेटा विश्लेषणात मोठी अनियमितता झालेली नाही. कारण आलेख चढताच तो खाली पडतो. म्हणजे तो बेलच्या आकाराचा आलेख आहे.
केंद्र सरकारने म्हटले आहे की, तपासणीसोबतच खबरदारीचा उपाय म्हणून जुलैच्या तिसऱ्या आठवड्यात NEET समुपदेशन करण्याचा निर्णयही घेण्यात आला आहे.
समुपदेशन चार टप्प्यात केले जाईल, जेणेकरून कोणत्याही प्रकारचा गैरफायदा घेणाऱ्या कोणत्याही विद्यार्थ्याची या चार टप्प्यांत ओळख करून चौकशी केली जाईल. जिथे सापडेल तिथे त्याला हाकलून दिले जाईल.
केंद्र सरकारने नीट परीक्षा पुन्हा घेण्याच्या समर्थनात नसल्याचे आधीच न्यायालयाला सांगितले आहे. केंद्राने म्हटले आहे की 23 लाख उमेदवारांवर ‘अप्रमाणित आशंका’च्या आधारे पुनर्परीक्षेचा भार पडणार नाही याची काळजी घेतली जात आहे.
अनुचित मार्गाचा फायदा घेणाऱ्या कोणत्याही उमेदवाराला कोणताही फायदा मिळणार नाही, याची काळजी घेत असल्याचे केंद्र सरकारने म्हटले आहे.
सरकारने म्हटले आहे की शिक्षण मंत्रालयाने NEET परीक्षा 2024 च्या उमेदवारांच्या डेटाचे विश्लेषण करण्यात मदत करण्यासाठी IIT मद्रासला विनंती केली होती.
IIT मद्रासने 2 वर्षांचे (2023 आणि 2024) शहरनिहाय आणि केंद्रनिहाय विश्लेषण केले. हे विश्लेषण अव्वल १.४ लाख रँकसाठी करण्यात आले आहे.
IIT मद्रासच्या विश्लेषणातून असे दिसून आले आहे की मोठ्या प्रमाणात अनियमितता किंवा कोणत्याही विशिष्ट केंद्रावर उमेदवारांना कोणतीही मदत दिली जात नाही ज्यामुळे त्यांचे असामान्य गुण झाले असतील.
आयआयटी मद्रासच्या अभ्यासानुसार विद्यार्थ्यांनी मिळवलेल्या गुणांमध्ये एकूणच वाढ झाली आहे. विशेषत: 550 ते 720 गुणांच्या दरम्यान. गुणांमध्ये ही वाढ जवळपास सर्व शहरे आणि केंद्रांमध्ये दिसून आली आहे. याचे कारण म्हणजे अभ्यासक्रमातील 25% कपात.
ज्या विद्यार्थ्यांनी जास्त गुण मिळवले आहेत ते वेगवेगळ्या शहरांचे आणि वेगवेगळ्या केंद्रांचे आहेत, जे मोठ्या प्रमाणात कोणत्याही अनियमिततेची शक्यता नाकारतात.
जुलैच्या तिसऱ्या आठवड्यापासून चार टप्प्यांत समुपदेशन केले जाईल, असेही केंद्राने म्हटले आहे. – कोणताही उमेदवार कोणत्याही अनियमिततेला बळी पडल्याचे आढळल्यास, समुपदेशन प्रक्रियेदरम्यान किंवा त्यानंतरही कोणत्याही टप्प्यावर त्याची उमेदवारी रद्द केली जाईल.

NTAने सर्वोच्च न्यायालयात प्रतिज्ञापत्रात काय म्हटलं…

एनटीएने म्हटले आहे की, कथित अनियमितता केवळ पाटणा आणि गोध्रा केंद्रांमध्येच घडली आहे आणि वैयक्तिक उदाहरणांच्या आधारे संपूर्ण परीक्षा रद्द करू नये. जास्त गुण मिळवणारे विद्यार्थी हे मोजक्याच केंद्रांवरून येतात, असे म्हणणे चुकीचे आहे. या गैरप्रकारात सहभागी विद्यार्थ्यांचे निकाल रोखून धरण्यात आले असून त्यांच्यावर दंडात्मक कारवाई आणि हकालपट्टीसाठी कारणे दाखवा नोटीस बजावण्यात आली आहे.
पाटणा/हजारीबाग प्रकरणात कोणतीही प्रश्नपत्रिका गहाळ झालेली नाही. प्रत्येक प्रश्नपत्रिकेत एक अद्वितीय अनुक्रमांक असतो आणि तो एका विशिष्ट उमेदवाराला दिला जातो.
कोणतेही कुलूप तुटलेले आढळले नाही. एनटीए निरीक्षकांच्या अहवालात प्रतिकूल काहीही नमूद केलेले नाही.
कमांड सेंटरमध्ये सीसीटीव्ही कव्हरेजवर सतत नजर ठेवण्यात आली होती. कोणतीही अनुचित घटना किंवा पेपर फुटण्याची चिन्हे नव्हती.
NTA ने टेलिग्रामवरील कथित लीकचा इन्कार केला आहे. NTA ने सांगितले की, 4 मे रोजी टेलिग्रामवर लीक झालेल्या परीक्षेच्या पेपरची प्रतिमा दर्शविली गेली आहे, परंतु संपादित केलेली प्रतिमा 5 मे 2024 रोजी 17:40 चा टाइमस्टॅम्प दर्शवते.
याव्यतिरिक्त, टेलिग्राम चॅनेलमधील चर्चेने सूचित केले की सदस्यांनी व्हिडिओ बनावट असल्याचे वर्णन केले आहे.
सुरुवातीच्या गळतीची चुकीची छाप निर्माण करण्यासाठी टाइमस्टॅम्पमध्ये फेरफार करण्यात आला.
सोशल मीडियावरील टिप्पण्या आणि चर्चा पुष्टी करतात की व्हिडिओमधील फोटो संपादित केले गेले होते आणि 4 मे लीक सूचित करण्यासाठी तारीख जाणूनबुजून बदलण्यात आली होती.
स्क्रीनशॉट व्हिडिओमध्ये केलेल्या दाव्यांचे बनावट स्वरूप हायलाइट करतात.
एनटीएने 61 उमेदवारांना 720 गुणांबाबत स्पष्टीकरण दिले आणि सांगितले की, 61 उमेदवारांपैकी केवळ 17 उमेदवार होते ज्यांना 720 गुण मिळाले. परंतु भौतिकशास्त्राच्या एका उत्तरपत्रिकेत फेरफार केल्यामुळे 44 उमेदवारांना 720 गुण मिळाले आहेत.
एनसीईआरटीच्या पाठ्यपुस्तकाच्या जुन्या आणि नवीन आवृत्त्यांमधील फरकामुळे या प्रश्नासाठी एका पर्यायाऐवजी दोन पर्याय योग्य मानले जाऊ शकतात, असे विषयतज्ज्ञांचे मत होते.
44 उमेदवार होते, ज्यांनी चुकीचा पर्याय निवडला होता आणि यापूर्वी त्यांना 715 गुण मिळाले होते, त्यांना उत्तरपत्रिकेच्या उजळणीमुळे 720 गुण मिळवता आले.
अशा प्रकारे उत्तरपत्रिकांच्या पुनरावृत्तीशिवाय वास्तविक उमेदवार फक्त 17 उमेदवार होते जे मागील वर्षांच्या तुलनेत संख्येने जास्त नाही.
720/720 गुण मिळविणारे 17 उमेदवार 15 शहरांमधील 16 केंद्रांवर वितरित केले गेले आहेत.
त्याचप्रमाणे, अंतिम उत्तरपत्रिकेवर 720/720 गुण मिळविणाऱ्या 61 उमेदवारांना देशभरातील 41 शहरांमधील 58 केंद्रांमध्ये वितरित करण्यात आले आहे.
NEET चे पावित्र्य सुनिश्चित करण्यासाठी पावले उचलली जातील. 22.06.2024 रोजी सरकारने यापूर्वीच नियुक्त केलेल्या विविध विषयातील / तज्ञांच्या क्षेत्रातील तज्ञांचा समावेश असलेल्या सात सदस्यीय समितीच्या समन्वयाने हा अभ्यास आयोजित केला जात आहे.
भागधारकांशी सल्लामसलत करून परीक्षा आयोजित करण्याच्या पद्धतीत बदल करणे आणि शेवटी पेन आणि पेपर मोड (OMR आधारित) मधून संगणक-आधारित चाचणी (CBT) मोडमध्ये रूपांतरित करणे या पर्यायांचा विचार केला जात आहे.
परीक्षेच्या पावित्र्याला आणि अखंडतेवर परिणाम करणाऱ्या कोणत्याही गैरव्यवहाराच्या घटनेला पूर्णपणे रोखता यावे यासाठी पुढील पर्यायांचाही शोध घेतला जात आहे.
लाभार्थ्यांच्या ओळखीसाठी अवलंबल्या जाणाऱ्या पद्धतींबाबत, असे सादर केले जाते की CBI कडून तपास आधीच सुरू आहे आणि NTA शहर समन्वयक आणि इतर परीक्षा अधिकाऱ्यांकडून अधिक माहिती विचारेल आणि योग्य कारवाई करेल.
एनटीएने सांगितले की, तंत्रज्ञानाचा वापर करून प्रश्नपत्रिकांची गोपनीयता सुनिश्चित करण्यात आली. संगणकावर आधारित चाचणी घेण्याचा विचार केला जात आहे. काही निकषांवर विद्यार्थ्यांनी जास्त गुण मिळवल्याचा आरोप निराधार आहे. गेल्या वर्षीच्या तुलनेत विद्यार्थ्यांना जास्त गुण मिळाले आहेत. 67 विद्यार्थ्यांना 100% गुण मिळाल्याची चर्चा चुकीची आहे.
उच्च गुण मिळवणारे विद्यार्थी केवळ काही केंद्रांचेच असल्याचा याचिकाकर्त्याचा आरोप पूर्णपणे निराधार आहे. शीर्ष 100 उमेदवारांच्या निकालांचे विश्लेषण केले गेले आणि असे आढळून आले की हे उमेदवार देशातील 18 राज्ये/केंद्रशासित प्रदेशातील 56 शहरांमधील 95 केंद्रांवर परीक्षांना बसले होते.