चेसबोर्डसारखे दिसते भारतातील हे रेल्वे स्थानक, रेल्वेमंत्रालयाने शेअर केला फोटो, जाणून घ्या रंजक इतिहास

By, Pravin Wankhade - March 13, 2023 11:30:37

0

प्रतिनिधी

लखनऊ : ऐतिहासिक कालखंडातील अनेक वास्तुरचना आज प्रमुख पर्यटन स्थळे बनली आहेत. त्यांची स्थापत्य शैली आणि ऐतिहासिक महत्त्व आजही लोकांना मंत्रमुग्ध करतात. चारबाग हे उत्तर भारतातील सर्वात मोठ्या रेल्वे स्थानकांपैकी एक आहे. हे लखनऊमधील एक उत्तम वास्तुशिल्प आणि ऐतिहासिक आकर्षणही आहे. अलीकडेच, रेल्वे मंत्रालयाने या स्थानकाबद्दल एक इंटरेस्टिंग फॅक्ट शेअर केली आहे, यामुळे अनेकांचे लक्ष इकडे वेधले गेले आहे.This railway station in India looks like a chessboard, photo shared by Ministry of Railways, know its interesting history

रेल्वे मंत्राल्याने या स्थानकाचा फोटो ट्विट करत म्हटले की, “तुम्हाला माहिती आहे का? नवाबांच्या शहरातील चारबाग येथे स्थित रेल्वे स्थानक वरून चेसबोर्डसारखी दिसणारी एक आश्चर्यकारक रचना आहे.” त्यांनी रेल्वे स्थानकाचे छायाचित्रही शेअर केले. स्थानकाचे घुमट आणि खांबांवर बुद्धिबळाच्या मोहरांची छाप आहे.

‘टाळेबंदी’नंतर परप्रांतीय मजूरांना घरी जाण्यासाठी मुंबई, पुण्यातून विशेष गाड्या सोडा : अजित पवार

काय आहे इतिहास?

चारबाग रेल्वे स्थानकाचा पोत हृदयस्पर्शी आहे. आकाशातून पाहिल्यास ते बुद्धिबळाच्या पाटासारखे दिसते, तिथे लोको वर्कशॉप आहे, जिथे पूर्वीच्या काळी वाफेच्या इंजिनांची दुरुस्ती केली जात होती आणि कॅरेज आणि वॅगन वर्कशॉप होते, जिथे लाकडी बोगींची दुरुस्ती केली जात होती. त्याचप्रमाणे रेल्वे पुलांसाठी गर्डर बनवण्यासाठी ब्रिज वर्कशॉप आणि डिझेल लोकोमोटिव्हसाठी डिझेल शेड आहे. हे उत्तर रेल्वे लखनऊ विभागाचे ऐतिहासिक वारसा स्थान आहेत. या स्थानकाचा स्वत:चा इतिहास आहे.

वाफेचे इंजिनांची व्हायची दुरुस्ती

चारबाग रेल्वे स्थानकावर गाड्या धावू लागल्यावर वाफेच्या इंजिनांच्या दुरुस्तीसाठी कार्यशाळेची गरज भासू लागली आणि सुमारे दीड लाख चौरस फूट जागा अवध रोहिलखंड रेल्वे कंपनीला लोको वर्कशॉपसाठी देण्यात आली. तिथे 1865 मध्ये वर्कशॉप उभारण्यात आले. त्या काळात वाफेची इंजिने आयात केली गेली होती.

Did you know?

In the city of Nawabs, the Lucknow railway station, located at Charbagh, is a stunning architectural wonder that looks like a chessboard from above. pic.twitter.com/Z8RXt7adIC

— Ministry of Railways (@RailMinIndia) March 12, 2023

इंग्लंडहून दुरुस्तीसाठी यायच्या बोगी

आलमबाग कॅरेज आणि वॅगन वर्कशॉप 152 वर्षे जुनी आहे. इंग्रजांच्या काळात येथे लाकडी डब्यांची दुरुस्ती केली जात असे. इंग्लंडमधून लाकडी बोगी येत असत. स्वातंत्र्यानंतर ही कार्यशाळा उत्तर रेल्वेला देण्यात आली, त्यानंतर येथे मालगाडीच्या बोगींची देखभाल थांबवण्यात आली आणि डब्यांची दुरुस्ती करण्यात आली. अडीच लाख स्क्वेअर फूट परिसरात पसरलेल्या या वर्कशॉपमध्ये एलएचबी बोगीचीही देखभाल केली जात आहे. ओव्हरहॉलिंगदेखील होत आहे, जे रायबरेली रेल कोच फॅक्टरी जबाबदारीने करत आहे.

डिझेल इंजिनांना मिळाली ताकद

डिझेल इंजिन दुरुस्त करण्यासाठी 1988 मध्ये आलमबागमध्ये डिझेल शेड बांधण्यात आले होते, ज्याचा जून 2016 मध्ये विस्तार करण्यात आला. 10.90 कोटी रुपये खर्चून नवीन शेड बांधण्यात आले आहे, ज्यामध्ये 75 एचपी लोकोमोटिव्हची देखभाल क्षमता वाढवण्यात आली आहे. शेडमध्ये 4,500 अश्वशक्तीच्या 64 लोकोमोटिव्हची दुरुस्ती केली जात होती, ज्यात मेल-एक्स्प्रेस आणि मालगाडीचे इंजिन यांचा समावेश होतो.

ब्रिटिशांनी एप्रिल 1867 मध्ये लखनौ-कानपूर रेल्वे मार्ग सुरू केला होता. तेव्हापासून इंग्रज सरकारने छावणीत तळ ठोकला होता. चारबाग रेल्वे स्थानक सैन्यासाठी रसद आणि इतर आवश्यक वस्तू पोहोचवण्यासाठी बांधले गेले. जे सध्याच्या क्लॉक रूमपुरती मर्यादित होते. त्यावेळी येथे एकच लाईन होती. रात्री 11 नंतर ब्रिटिश सैन्य येथे येत असे. त्यानंतर 1926 मध्ये स्टेशन पूर्ण झाले. जो अवधी आणि युरोपियन वास्तुकलेचा अप्रतिम नमुना आहे. 1949 मध्ये स्टेशनवर 60 किलो वजनाची घंटा (गजर) बसवण्यात आली होती.