VVPAT प्रकरणात प्रशांत भूषण म्हणाले- स्लिप बॉक्समध्ये टाकली जावी, जर्मनीत हेच होते; सुप्रीम कोर्टाने म्हटले- भारतात 97 कोटी मतदार

By, Pravin Pawar - April 17, 2024 08:00:14

0

वृत्तसंस्था

नवी दिल्ली : इलेक्ट्रॉनिक व्होटिंग मशीन (EVM) मतांची आणि व्होटर व्हेरिफाईड पेपर ऑडिट ट्रेल (VVPAT) स्लिप्सची 100% क्रॉस चेकिंग करण्याच्या मागणीवरून सर्वोच्च न्यायालयात सुनावणी होत आहे. slip should be put in box, this is what happened in Germany; Supreme Court said – 97 crore voters in India

वास्तविक, कार्यकर्ते अरुण कुमार अग्रवाल यांनी ऑगस्ट 2023 मध्ये VVPAT स्लिपच्या 100% पडताळणीबाबत याचिका दाखल केली होती. मतदारांना VVPAT स्लिपची प्रत्यक्ष पडताळणी करण्याची संधी द्यावी, असे याचिकेत म्हटले आहे. मतदारांना मतपेटीत स्लिप स्वतः टाकण्याची सोय असावी. त्यामुळे निवडणुकीत अनियमितता होण्याची शक्यता संपुष्टात येईल.

याचिकाकर्त्यांतर्फे प्रशांत भूषण, गोपाल शंकरनारायण आणि संजय हेगडे यांनी बाजू मांडली.

सध्या कोणत्याही मतदारसंघात केवळ 5 EVM मते VVPAT स्लिपशी जुळतात. याचिकेत म्हटले आहे की निवडणूक आयोगाने अंदाजे 24 लाख व्हीव्हीपीएटी खरेदी करण्यासाठी 5,000 कोटी रुपये खर्च केले आहेत, परंतु केवळ 20,000 व्हीव्हीपीएटी स्लिपची मतांसह पडताळणी केली जात आहे.

सध्या फक्त 5 EVM मते VVPAT स्लिपशी जुळवत आहेत

न्यायमूर्ती बी.आर.गवई आणि न्यायमूर्ती संदीप मेहता यांच्या खंडपीठाने निवडणूक आयोग आणि केंद्र सरकारला नोटीस बजावून त्यांचे उत्तर मागितले होते, तेव्हा याप्रकरणी शेवटची सुनावणी 1 एप्रिल रोजी झाली होती.

सध्या कोणत्याही मतदारसंघात केवळ 5 EVM मते VVPAT स्लिपशी जुळतात. याचिकेत म्हटले आहे की निवडणूक आयोगाने अंदाजे 24 लाख व्हीव्हीपीएटी खरेदी करण्यासाठी 5,000 कोटी रुपये खर्च केले आहेत, परंतु केवळ 20,000 व्हीव्हीपीएटी स्लिपची मतांसह पडताळणी केली जात आहे.

VVPAT मशीन म्हणजे काय?

ही एक मत पडताळणी प्रणाली आहे, जी मतदान योग्य पद्धतीने झाली की नाही हे दर्शवते. ते ईव्हीएमशी जोडलेले आहे. मतदार जेव्हा ईव्हीएममध्ये कोणत्याही पक्षाचे बटण दाबतो तेव्हा त्या पक्षाचे नाव आणि चिन्हाची स्लिप VVPAT मध्ये छापली जाते.

ही स्लिप मशीनच्या पारदर्शक खिडकीवर 7 सेकंदांसाठी दिसते. हे पाहून, मतदार आपले मत ईव्हीएममध्ये योग्यरित्या टाकले गेले की नाही याची खात्री करू शकतो. 7 सेकंदांनंतर ही स्लिप VVPAT मशीनच्या आत जाते.

ईव्हीएम निकाल तपासण्यासाठी स्लिपचा वापर केला जाऊ शकतो. तथापि, हे फार क्वचितच घडते. मतमोजणीत छेडछाड किंवा हेराफेरीच्या आरोपांवर निवडणूक आयोग या दोघांची जुळवाजुळव करण्याचे निर्देश देऊ शकतो.

2014 च्या सार्वत्रिक निवडणुकीत भारतात VVPAT मशिनचा पहिल्यांदा वापर करण्यात आला. हे इलेक्ट्रॉनिक्स कॉर्पोरेशन ऑफ इंडिया लिमिटेड (ECIL) आणि भारत इलेक्ट्रॉनिक्स लिमिटेड (BEL) यांनी बनवले आहे.