चीनच्या कारवायांना भारताचे प्रत्युत्तर : नेपाळमध्ये रस्ते, रेल्वे लाइन, चेकपोस्टचे बांधकाम, सीमा चौक्यांच्या विकासावर भर India's response to China's actions Focus on development of roads, railway lines, checkposts, border posts in Nepal

चीनच्या कारवायांना भारताचे प्रत्युत्तर : नेपाळमध्ये रस्ते, रेल्वे लाइन, चेकपोस्टचे बांधकाम, सीमा चौक्यांच्या विकासावर भर

वृत्तसंस्था

आपल्या शेजारी देश चीनच्या वाढत्या कारवायांना आळा घालण्यासाठी भारताने सीमावर्ती भागातून नेपाळमधील पायाभूत सुविधा प्रकल्पांवर मोठ्या प्रमाणावर गुंतवणूक करण्याचे धोरण स्वीकारले आहे. ही रणनीती एक प्रकारे चीनला चोख प्रत्युत्तर देणारी आहे. भारतविरोधी वातावरण निर्माण करण्यासाठी बीजिंग नेपाळ ते म्यानमार आणि बांगलादेश ते श्रीलंका या सरकारांना पायाभूत सुविधा प्रकल्पांमध्ये सशर्त गुंतवणूक करून आर्थिक जाळ्यात अडकवत आहे. India’s response to China’s actions Focus on development of roads, railway lines, checkposts, border posts in Nepal

अधिकृत सूत्रांनी दिलेल्या माहितीनुसार, भारत सरकारने नेपाळचे प्रवेशद्वार मानल्या जाणार्‍या विद्यमान एकात्मिक चेक पोस्टचे (ICP) आधुनिकीकरण करणे, नवीन चौकी बांधणे, नेपाळमध्ये पूर्वेकडून पश्चिमेकडे रस्त्यांचे जाळे टाकणे आणि सीमेपर्यंत, पूल बांधण्यासाठी, नवीन रेल्वे दुवे तयार करण्यासाठी आणि ऊर्जा प्रकल्पांवर लक्ष केंद्रित करण्यासाठी सर्वसमावेशक ब्लू प्रिंट तयार केली आहे. या प्रकल्पांवर भारत 1000 कोटी रुपयांहून अधिक खर्च करणार आहे.

नागरिकांमध्ये अधिक संवाद सुनिश्चित करण्यासाठी सीमा चौक्यांचा विकास आणि दोन्ही देशांदरम्यान नवीन चौक्या बांधण्यावर भारताचा भर आहे. दोन्ही देशांमधील हालचालींसाठी रक्सौल सीमा चौकीची महत्त्वाची भूमिका पाहता बीरगंज (नेपाळ) येथे 135. 1 कोटी रुपये खर्चून सीमा चौकी उभारण्यात आली आहे. विराटनगरमध्ये असाच आयसीपी बनवल्यानंतर आता रुपैडिहामध्येही सीमा चौकी बनवली जात आहे.

त्याचप्रमाणे धोरणात्मक महत्त्वाच्या पाच रेल्वे मार्गांचा विकास करण्याचे काम सुरू आहे. यामध्ये विविध धार्मिक सर्किट्सला जोडणाऱ्या रेल्वे लाईन्सचाही समावेश आहे. नेपाळमध्‍ये रस्ते बांधण्‍याचे काम खूप आव्हानात्मक आहे. चीनला रस्ते प्रकल्पांच्या बहाण्याने या हिमालयीन देशात जनमतावर प्रभाव टाकायचा असल्याने भारत सरकारला हे काम प्राधान्याने पूर्ण करायचे आहे.

नेपाळमधील ऊर्जा प्रकल्पांवरही चीनचे लक्ष आहे. याला प्रत्युत्तर म्हणून, भारत सरकारने नेपाळी घरांना सीमापार पारेषण लाईन टाकणे, क्रॉस-बॉर्डर पेट्रोलियम पाइपलाइन बांधणे याद्वारे ऊर्जा पुरवठा करण्यावर भर दिला आहे.