Ganga Expressway : पाकिस्तान युद्धात गंगा एक्सप्रेसवे गेम चेंजर; राफेलपासून हरक्यूलिस उतरले

By, Pravin Wankhade - May 10, 2025 12:00:29

0

वृत्तसंस्था

लखनऊ : Ganga Expressway ऑपरेशन सिंदूरद्वारे पहलगाम दहशतवादी हल्ल्याचा बदला घेतल्यानंतर भारत आणि पाकिस्तानमधील तणाव आणखी वाढला आहे. दोन्ही देशांची तयारी तीव्र झाली आहे. या परिस्थितीत, शाहजहांपूरच्या गंगा एक्सप्रेसवेचे महत्त्व अलिकडे आणखी वाढले आहे. भारतीय हवाई दलाने २ मे रोजी येथे पहिले रात्रीचे लँडिंग करून एक विक्रम प्रस्थापित केला होता. हा केवळ रात्रीच्या लँडिंगसाठीचा सराव नव्हता तर युद्धादरम्यान एक मोठा गेम चेंजर ठरेल.Ganga Expressway

लष्करी तयारी, आपत्कालीन कारवाया आणि राष्ट्रीय सुरक्षेच्या दृष्टीने ही चाचणी खूप महत्त्वाची होती. राफेलपासून ते सी-१३०जे सुपर हरक्यूलिसपर्यंत, सर्वांनी या सरावात भाग घेतला. संरक्षण तज्ज्ञांच्या मते, पाकिस्तानशी युद्ध झाल्यास गंगा एक्सप्रेसवे हवाई दलासाठी खूप उपयुक्त ठरेल. येथून पाकिस्तान सीमेपर्यंतचे अंतर फक्त ८०० किलोमीटर आहे.

Devendra Fadnavis : महाराष्ट्र शासन अन् विधि सेंटर फॉर लिगल पॉलिसी यांच्यात सामंजस्य करार

अशा परिस्थितीत, तुमच्या मनात प्रश्न उद्भवत असेल की रात्रीच्या वेळी लढाऊ विमान उतरवून हवाई दलाने काय साध्य केले? हे गेम चेंजर कसे असू शकते? पहलगाम दहशतवादी हल्ल्याचा बदला घेतल्यानंतर याला किती सामरिक महत्त्व मानले जाते? संपूर्ण अहवाल वाचा…

उत्तर प्रदेशातील शाहजहांपूर येथील गंगा एक्सप्रेसवेवर दिवसा आणि रात्री दोन्ही वेळी हवाई दलाने लढाऊ विमानांच्या उतरण्याचा सराव केला. दिवसभरात, एका हेलिकॉप्टरसह १६ विमानांनी भाग घेतला. रात्री ९ ते १० च्या दरम्यान, एका हेलिकॉप्टरसह १५ विमानांनी लँडिंगमध्ये भाग घेतला. या सरावात सहभागी झालेल्या लढाऊ विमानांमध्ये राफेल, सुखोई, मिराज-२०००, मिग-२९, जग्वार यांचा समावेश होता आणि वाहतूक विमानांमध्ये सी-१३०जे सुपर हरक्यूलिस आणि एएन-३२ यांचा समावेश होता. या धावपट्टीवर दिवसा आणि रात्री लँडिंगसाठी हवाई दलाने MI-17 V5 हेलिकॉप्टरची चाचणी देखील घेतली.

यामुळे भारत हा एक्सप्रेसवेवर रात्री लँडिंग करू शकणाऱ्या काही देशांपैकी एक बनला आहे. २५० सीसीटीव्ही आणि कडक सुरक्षा व्यवस्था असल्याने, युद्ध किंवा आपत्तीच्या वेळी ही धावपट्टी धोरणात्मकदृष्ट्या महत्त्वाची ठरेल.

युद्धकालीन धावपट्टी म्हणून वापर

गंगा एक्सप्रेसवे “युद्धकालीन धावपट्टी” म्हणून तयार करण्यात आला आहे. रात्रीच्या लँडिंगने हे सिद्ध केले की भारतीय हवाई दल अंधारातही अचूक ऑपरेशन करण्यास सक्षम आहे. जर एखाद्या एअरबेसवर हल्ला झाला तर गंगा एक्सप्रेसवेसारखे पर्यायी धावपट्टे लवकर कार्यान्वित करता येतील.

धोरणात्मक स्थानाचा फायदा

शाहजहांपूरसारख्या मध्यवर्ती ठिकाणांहून, पाकिस्तान आणि चीनच्या सीमेवर हवाई मदत त्वरित पाठवता येते. उत्तर भारतातील सुरक्षा साखळीतील एक मजबूत दुवा म्हणून उत्तर प्रदेशचा हा एक्सप्रेसवे उदयास आला आहे. येथून पाकिस्तान सीमेपर्यंतचे अंतर ८०० किमी आहे आणि चीनच्या सीमेपर्यंतचे अंतर २५० किमी आहे.

आपत्ती व्यवस्थापन आणि मदत कार्यात उपयुक्तता

नैसर्गिक आपत्ती किंवा मानवीय संकटाच्या वेळी, एक्सप्रेस वेवर विमाने आणि हेलिकॉप्टर उतरवता येतात. मदत साहित्य, औषधे आणि सैनिक लवकर पाठवता येतील.

नाईट व्हिजन आणि ग्राउंड कोऑर्डिनेशन टेस्ट

या ऑपरेशनमध्ये नाईट व्हिजन गॉगल्स (NVG), इन्स्ट्रुमेंट लँडिंग सिस्टम (ILS), इन्फ्रारेड कॅमेरे, रनवे फ्लड लाइटिंग आणि ग्राउंड कंट्रोल युनिट यांच्या समन्वयाची चाचणी घेण्यात आली. हा एक वास्तविक वेळचा व्यायाम होता.

भारतीय हवाई दलाच्या तांत्रिक कौशल्याचे प्रात्यक्षिक

हा सराव भारतीय हवाई दलाच्या तांत्रिक प्रगती आणि धोरणात्मक तयारीचे प्रतीक आहे, ज्यामुळे ते जागतिक स्तरावर निवडक हवाई दलांच्या बरोबरीने येते. गंगा एक्सप्रेसवेवर रात्रीच्या लँडिंग रिहर्सल दरम्यान भारतीय हवाई दलाने (IAF) प्रगत तंत्रांचे प्रात्यक्षिक दाखवले. विशेष म्हणजे हवाई दलाच्या चाचणीने त्याचे मानक पूर्ण केले. या चाचणीद्वारे हवाई दलाला आवश्यक असलेला सर्व डेटा मिळाला.

म्हणूनच हा दोन दिवसांचा सराव फक्त एकाच दिवसात पूर्ण झाला. गंगा एक्सप्रेसवेवरील रिहर्सलची तारीख पहलगाम हल्ल्याच्या खूप आधी निश्चित झाली होती. पण ज्या वातावरणात हे घडले, त्या वातावरणात पाकिस्तानलाही एक संदेश देण्यात आला. हा संदेश होता – आपले हवाई दल कोणत्याही आव्हानाला आणि परिस्थितीला तोंड देण्यासाठी सज्ज आहे.