Aravali Case : अरावली वादावर सर्वोच्च न्यायालयाने घेतली दखल; CJI सूर्यकांत यांचे व्हेकेशन बेंच उद्या सुनावणी करणार, नवीन व्याख्येला विरोध

By, Pravin Wankhade - December 28, 2025 02:00:42

0

वृत्तसंस्था

नवी दिल्ली : Aravali Case अरावली पर्वतरांगांबाबतचा वाद पुन्हा एकदा सर्वोच्च न्यायालयात पोहोचला आहे. खरं तर, जमिनीपासून 100 मीटर किंवा त्याहून अधिक उंचीच्या टेकड्यांनाच अरावली मानण्याच्या नवीन व्याख्येमुळे वाद निर्माण झाला आहे.Aravali Case

आता या मुद्द्यावर सर्वोच्च न्यायालयाने स्वतःहून दखल घेतली आहे. मुख्य न्यायाधीश सूर्यकांत यांच्या सुट्टीकालीन खंडपीठासमोर सोमवारी सुनावणी होणार आहे, ज्यात न्यायमूर्ती जे.के. माहेश्वरी आणि न्यायमूर्ती ऑगस्टिन जॉर्ज मसीह यांचाही समावेश असेल.Aravali Case

मुख्य न्यायाधीशांच्या सुट्टीकालीन न्यायालयात हे प्रकरण पाचव्या क्रमांकावर सूचीबद्ध आहे. आता सर्वांचे लक्ष सर्वोच्च न्यायालयाच्या या सुनावणीकडे लागले आहे, जिथे केंद्र आणि राज्य सरकारांना नवीन निर्देश जारी केले जाऊ शकतात.Aravali Case

पवार काका – पुतण्यांची युती फिस्कटली, म्हणून इतर पक्षांवर जाळे टाकायची तयारी!!

अरावली वाद काय आहे

सर्वोच्च न्यायालयाने 20 नोव्हेंबर 2025 रोजी केंद्रीय पर्यावरण मंत्रालयाच्या समितीची शिफारस स्वीकारली, ज्यात 100 मीटर किंवा त्याहून अधिक उंचीच्या टेकड्यांना अरवली म्हणून मान्यता देण्याची शिफारस करण्यात आली होती. यापूर्वी, 1985 पासून सुरू असलेल्या गोदावर्मन आणि एमसी मेहता प्रकरणात अरावलीला व्यापक संरक्षण मिळाले होते.

नवीन निर्णयानंतर राजस्थान, हरियाणा आणि दिल्ली-एनसीआरमध्ये निदर्शने होत आहेत. पर्यावरण कार्यकर्ते याला पर्यावरणीय आपत्ती म्हणत आहेत. पर्यावरणवादी आणि विरोधी पक्षांच्या नेत्यांनी केंद्र सरकारवर प्रश्नचिन्ह उपस्थित केले.

पर्यावरणवाद्यांचे म्हणणे आहे की, अरावली पर्वतरांगेत 100 मीटरपेक्षा कमी उंचीच्या टेकड्यांमध्ये खाणकामाला परवानगी मिळाल्याने या पर्वतरांगांचे अस्तित्व धोक्यात आले आहे. तर, केंद्राचे म्हणणे आहे की हा गैरसमज आहे आणि संरक्षण कायम राहील.

आरपी बलवान यांच्या याचिकेवर केंद्र, राज्यांना नोटीस

हरियाणा वन विभागाचे निवृत्त अधिकारी आरपी बलवान यांनीही गेल्या आठवड्यात केंद्रीय पर्यावरण मंत्रालयाच्या समितीच्या शिफारशींना सर्वोच्च न्यायालयात आव्हान दिले होते. त्यांनी सर्वोच्च न्यायालयात आधीपासून सुरू असलेल्या गोदावर्मन प्रकरणात याचिका दाखल केली, ज्यावर न्यायालयाने केंद्र, राजस्थान, हरियाणा सरकार आणि पर्यावरण मंत्रालयाला नोटीस बजावली. सर्वोच्च न्यायालय हिवाळी सुट्टीनंतर या प्रकरणाची सुनावणी करेल.

वादविवादानंतर केंद्राने अरावली पर्वतरांगेत नवीन खाणपट्ट्यांवर बंदी घातली

वाद वाढल्याने केंद्र सरकारने अरावलीमध्ये नवीन खाणपट्ट्यांवर बंदी घालण्याचे निर्देश जारी केले. 24 डिसेंबर (बुधवार) रोजी केंद्रीय वन, पर्यावरण आणि हवामान बदल मंत्रालयाने निवेदनात म्हटले आहे की, संपूर्ण अरावली पर्वतरांगेत कोणताही नवीन खाणपट्टा जारी केला जाणार नाही.

केंद्राने राज्य सरकारांना अरवलीमध्ये कोणत्याही प्रकारच्या नवीन खाणपट्ट्यांच्या वाटपावर पूर्ण बंदी घालण्याचे निर्देश दिले आहेत. हे निर्बंध संपूर्ण अरावलीवर समान रीतीने लागू होतील.

केंद्रीय पर्यावरण, वन आणि हवामान बदल मंत्रालयाने जारी केलेल्या लेखी निवेदनानुसार, या आदेशाचा उद्देश राष्ट्रीय राजधानी क्षेत्रापर्यंत पसरलेल्या सततच्या भूवैज्ञानिक पर्वतरांगेच्या रूपात अरवलीचे संरक्षण करणे आणि सर्व अनियमित खाणकाम थांबवणे हा आहे. केंद्राच्या निवेदनानंतर, माजी मुख्यमंत्री अशोक गेहलोत, जयराम रमेश यांच्यासह विरोधी नेत्यांनी सांगितले की, यात काहीही नवीन नाही. सर्वोच्च न्यायालयाच्या आदेशात हे सर्व आहे, त्याचेच पालन करायचे आहे.