रशिया-युक्रेन युद्धामुळे जागतिक अर्थव्यवस्थेत नकारात्मक बदल : जागतिक ऊर्जेच्या किमतीत वाढ, चलनवाढ सर्वोच्च पातळीवर

By, Pravin Wankhade - February 27, 2023 12:30:55

0

वृत्तसंस्था

नवी दिल्ली : युक्रेन आणि रशिया यांच्यातील युद्धाचा जागतिक अर्थव्यवस्थेवर खूप वाईट परिणाम झाला आहे. मीडिया रिपोर्ट्सनुसार, रशियाचे युक्रेनवर आक्रमण सुरू होऊन आता एक वर्ष पूर्ण झाले आहे, यामुळे जग आमूलाग्र बदलले आहे.Negative changes in the global economy due to the Russia-Ukraine war increase in global energy prices, inflation at the highest level

गार्डियनने आपल्या एका वृत्तात म्हटले आहे की, हा कल आता पूर्वीपेक्षा अधिक वेगवान झाला आहे. कारण, आता जीवाश्म इंधनाकडून हरित ऊर्जेकडे जाण्याची गरज आहे. याशिवाय अक्षय ऊर्जा पुरवठाही अधिक महत्त्वाचा झाला आहे. अन्नधान्याच्या किमती वाढत आहेत. विकसनशील जगातही भूक वाढत आहे, ज्यामुळे सरकार, व्यवसाय आणि लोकांना जास्त काळ काम करण्यास भाग पाडले जात आहे.

फिक्कीचा अंदाज : आर्थिक वर्ष 23 मध्ये GDP वाढ ७.४% अपेक्षित, रशिया-युक्रेन युद्धामुळे दर वाढण्याचे आव्हान

महागाईने गाठला उच्चांक

युक्रेनवर रशियाच्या आक्रमणानंतर जागतिक ऊर्जेच्या किमतीत झालेल्या वाढीमुळे प्रगत अर्थव्यवस्थेतील चलनवाढ दशकातील सर्वोच्च पातळीवर पोहोचली आहे. त्यामुळे घरातील उत्पन्न घटत असून आर्थिक विकासावर परिणाम होत आहे.

केंद्रीय बँकांनी व्याजदर वाढवले

महागाई वाढल्याने केंद्रीय बँकांना व्याजदर वाढवण्यास भाग पाडले. यामुळे घर आणि व्यवसायांसाठी कर्ज घेण्याच्या खर्चात वाढ झाली आहे. यूके आणि इतर अनेक देशांमध्ये तारण खर्च झपाट्याने वाढला आहे, ज्यामुळे मालमत्ता क्रॅश झाली आहे.

येत्या काही महिन्यांत महागाई कमी होण्याची अपेक्षा

अर्थशास्त्रज्ञांना आगामी महिन्यांत महागाई झपाट्याने कमी होण्याची अपेक्षा आहे, कारण ऊर्जेच्या किमतीतील सुरुवातीच्या वाढीमुळे वाढत्या खर्चातील वार्षिक वाढ भरून निघते. तथापि, गॅस आणि विजेच्या किमती रशियन आक्रमणापूर्वीच्या तुलनेत खूपच जास्त झाल्या आहेत.

युद्धामुळे अन्नधान्याच्या किमती वाढल्या

रशिया हा जगातील नंबर-1 आणि युक्रेन हा 5वा सर्वात मोठा गहू निर्यातदार आहे, जे जागतिक निर्यातीपैकी जवळजवळ एक तृतीयांश निर्यात करतात. हे दोन्ही देश खते आणि इतर जीवनावश्यक वस्तूंचेही महत्त्वाचे उत्पादक आहेत. युद्धामुळे हा पुरवठा खंडित झाला आहे. एवढेच नाही तर खाद्यपदार्थांच्या किमतीही खूप वाढल्या आहेत.

जागतिक स्तरावर अनेक देशांपुढे आव्हाने

युद्धानंतर अनेक देशांना जागतिक स्तरावर आव्हानांचा सामना करावा लागला आहे. निव्वळ अन्न आयातदार असलेल्या विकसनशील देशांना याचा सर्वाधिक फटका बसला आहे. उत्तर आफ्रिका आणि मध्य पूर्वेतील देश हे रशियन आणि युक्रेनियन गव्हाचे सर्वात मोठे खरेदीदार आहेत, परंतु या गरीब देशांना दुहेरी त्रास सहन करावा लागत आहे.

वाढत्या महागाईला प्रतिसाद म्हणून यूएस फेडरल रिझर्व्हने व्याजदरात वाढ करण्यासाठी उचललेल्या पावलांमुळे डॉलरचे मूल्य वाढले आहे. यामुळे विकसनशील देशांना वस्तूंची आयात करणे आणि यूएस चलनात नामांकित जागतिक बाजारपेठेतून पैसे घेणे अधिक महाग होते.

आंतरराष्ट्रीय व्यापार पूर्वीपेक्षा घट

रशियन आक्रमणापूर्वी आंतरराष्ट्रीय व्यापार आधीच घसरत होता, परंतु वाढत्या भौगोलिक-राजकीय तणाव आणि पुरवठा साखळी सुरक्षेबद्दलच्या चिंतेमुळे गेल्या वर्षी यात वाढ झाली आहे.

“रशियाकडून स्वस्त कच्च्या मालाचे आमिष हे यापूर्वी कधीही न पाहिलेल्या प्रमाणात निर्बंध टाळण्यास प्रवृत्त करत आहे,” यूके अकाउंटन्सी फर्म डेलॉइटचे मुख्य अर्थशास्त्रज्ञ इयान स्टीवर्ट म्हणाले. युरोपियन युनियनने टाकलेल्या रशियन तेलाला चीन, भारत आणि तुर्कीमध्ये तयार ग्राहक मिळाले आहेत.