सोन्याची आयात होणार सुलभ : देशाला मिळाले पहिले आंतरराष्ट्रीय बुलियन एक्सचेंज, पंतप्रधान मोदींच्या हस्ते उद्घाटन

By, Pravin Pawar - July 30, 2022 08:37:59

0

पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी शुक्रवारी भारतातील पहिले आंतरराष्ट्रीय (गोल्ड स्पॉट एक्सचेंज) बुलियन एक्सचेंजचे उद्घाटन केले आहे. गांधीनगरजवळील इंटरनॅशनल फायनान्स टेक-सिटी (GIFT सिटी) येथे मोदी यांनी उद्घाटन केले. या माध्यमातून प्रत्यक्ष सोन्या चांदीचा व्यवहारात पारदर्शकता व आयातीमध्ये सुलभता येणार आहे.Import of gold to be made easy The country got its first international bullion exchange, inaugurated by PM Modi

शांघाय गोल्ड एक्सचेंज आणि बोर्सा इस्तंबूल प्रमाणे गांधीनगरात बुलियन एक्सचेंज निर्मितीचे लक्ष्य ठेवून याची वाटचाल राहणार आहे. ज्यामुळे भारताला सराफा व्यापाराचे विशेष प्रादेशिक केंद्र बनवता येणार आहे. जवळपास एक वर्षांपासून सुरू असलेल्या चाचण्या व ड्राय रननंतर हे एक्सचेंज सुरू करण्यात आले.

1 जूनपासून होणार हे 5 महत्त्वाचे बदल : बँकिंग ते सोन्याची हॉलमार्किंगपर्यंत बदलणार नियम, थर्ड पार्टी इन्शुरन्सही महाग

बुलियन म्हणजे नेमके काय ?

बुलियन म्हणजे उच्च शुद्धतेचे भौतिक सोने आणि चांदी, जे बार, इनगॉट्स किंवा नाण्यांच्या स्वरूपात ठेवलेले असते. बुलियन कधीकधी कायदेशीर निविदा मानली जाऊ शकते. मध्यवर्ती बँकांद्वारे किंवा संस्थात्मक गुंतवणूकदारांद्वारे हे अनेकदा सोन्याचे संचयन म्हणून ठेवले जाते.

बुलियन एक्सचेंजचा उद्देश काय

नव्वदच्या दशकात नियुक्त बँका आणि एजन्सींकडून सोने आयातीचे उदारीकरण करण्यात आले. त्यानंतर प्रथमच भारतातील काही ज्वेलर्सना थेट IIBX द्वारे सोने आयात करण्याची परवानगी देण्यात आली.

त्यामुळे ही देवाणघेवाण खूप उपयुक्त आहे. यासाठी, ज्वेलर्सला ट्रेडिंग पार्टनर किंवा विद्यमान ट्रेडिंग मेंबरचा क्लायंट असणे आवश्यक आहे. एक्सचेंजने भौतिक सोने आणि चांदीच्या साठवणुकीसाठी आवश्यक पायाभूत सुविधा उपलब्ध करून दिल्या आहेत.

डॉलरमध्येही व्यवहार करता येतात

IIBX चे CEO आणि व्यवस्थापकीय संचालक अशोक गौतम यांनी या महिन्याच्या सुरुवातीला TOI शी बोलताना सांगीतले की, हे करण्यामागचे कारण म्हणजे एकाच एक्सचेंजवर कमोडिटीजचे ट्रेडिंग सक्षम करणे. हे आंतरराष्ट्रीय एक्सचेंज असल्याने, यूएस मध्ये ट्रेडिंग केले जाईल. ज्यात वेगळे शुल्क द्यावे लागणार नाही.

काय होणार फायदा

IIBX ची वाढ केवळ GIFT सिटी पुरती मर्यादित राहणार नाही. तर देशभरातील सर्व दागिने उत्पादन केंद्रांमध्ये विस्तारित होईल. पात्र ज्वेलर्सना IIBX द्वारे सोने आयात करण्याची परवानगी दिली जाईल. IIBX सदस्याच्या ग्राहक ज्वेलर्सना ही सुविधा असेल. ज्वेलर्स एक्सचेंजवर उपलब्ध स्टॉक पाहू शकतात आणि ऑर्डर देऊ शकतात. यामुळे ज्वेलर्सचे इन्व्हेंटरी मॅनेजमेंट अधिक सोपे होईल. यामुळे किंमत आणि ऑर्डर क्रमामध्ये अधिक पारदर्शकता येईल. यासोबतच पुरवठादार किंवा लॉजिस्टिक एजन्सीकडून चुकीच्या पद्धतीने प्राधान्य दिल्याची प्रकरणेही संपतील.

आतापर्यंत असे होत असे काम

सध्या, RBI द्वारे मान्यताप्राप्त अनेक शहरे आणि एजन्सींमधील नियुक्त बँकांकडून मालवाहू मॉडेलवर सोने भारतात आयात केले जाते. नंतर व्यापारी/ज्वेलर्सना पुरवठा करण्यात आला. बँका आणि इतर एजन्सी सोने निर्यातदाराकडून हाताळणी, स्टोअरसाठी कर घेतात. घर खरेदीदारांशी व्यवहार करताना सोन्यामध्ये प्रीमियम देखील जोडला जातो. खरेदीदार हे शुल्क अंतिम ग्राहकापर्यंत पोहोचेपर्यंत मूल्य शृंखलेत स्थानांतरित करतो. आज IIBX कार्यान्वित झाल्यामुळे पात्र देशांतर्गत खरेदीदार आंतरराष्ट्रीय पुरवठादाराकडून बार आणि नाणी खरेदी करू शकतात. जे त्यांच्यासोबत GIFT सिटीमधील शाखेद्वारे IIBX चे सदस्य असतील.