Chandrayaan-4 : चांद्रयान-4 मोहिमेला केंद्रीय मंत्रिमंडळाची मंजुरी; चंद्रावरून माती आणणार, स्पेस स्टेशन आणि व्हीनस मिशनची 2028 मध्ये लाँचिंग

By, Pravin Wankhade - September 19, 2024 10:00:24

0

वृत्तसंस्था

नवी दिल्ली : मंत्रिमंडळाने चांद्रयान-4 ( Chandrayaan-4 ) मोहिमेला मंजुरी दिली आहे. या मोहिमेचे उद्दिष्ट चंद्रावर अंतराळयान उतरवणे, नमुने गोळा करणे आणि ते पृथ्वीवर सुरक्षितपणे परत आणणे हा आहे.

मंत्रिमंडळाने व्हीनस ऑर्बिटर मिशन आणि इंडियन स्पेस स्टेशन (BAS) च्या स्थापनेलाही मंजुरी दिली. 2028 पर्यंत दोन्ही मोहिमा सुरू करण्याची योजना आखण्यात आली आहे.

1. चांद्रयान-4 मिशन

2104 कोटी रुपयांच्या या मिशनमध्ये चंद्राचे खडक आणि माती पृथ्वीवर परत आणली जाईल. या मोहिमेत दोन वेगवेगळ्या रॉकेटचा वापर केला जाणार आहे. हेवी-लिफ्टर LVM-3 आणि इस्रोचे विश्वसनीय वर्कहॉर्स PSLV वेगवेगळे पेलोड वाहून नेतील.

ladki bahin yojana : लाडकी बहिणी योजनेचा महाराष्ट्रात महायुतीला फायदा नाही, पवारांचा दावा; मग हरियाणात काँग्रेसचे काय होईल??

स्टॅक 1 मध्ये चंद्र नमुना संकलनासाठी असेंडर मॉड्यूल आणि पृष्ठभागावरील चंद्र नमुना संकलनासाठी डिसेंडर मॉड्यूल समाविष्ट आहे. स्टॅक 2 मध्ये थ्रस्टसाठी प्रोपल्शन मॉड्यूल, सॅम्पल होल्डसाठी ट्रान्सफर मॉड्यूल आणि नमुने पृथ्वीवर आणण्यासाठी री-एंट्री मॉड्यूल असते.

2. व्हीनस ऑर्बिटर मिशन

1,236 कोटी रुपयांचे बजेट वाटप करण्यात आले आहे. ते मार्च 2028 मध्ये लाँच होणार आहे. VOM चे प्राथमिक उद्दिष्ट शुक्राच्या पृष्ठभागावर आणि वातावरणाबद्दल तसेच शुक्राच्या वातावरणावरील सूर्याच्या प्रभावाविषयी आपली समज वाढवणे आहे.

3. भारतीय अंतराळ स्टेशन: मंत्रिमंडळाने गगनयान कार्यक्रमाची व्याप्ती वाढवून भारतीय अंतराळ स्थानकाच्या (BAS-1) पहिल्या मॉड्यूलच्या विकासालाही मान्यता दिली आहे. सुधारित गगनयान कार्यक्रमात BAS-1 युनिटसह आठ मोहिमांचा समावेश आहे. ते डिसेंबर 2028 पर्यंत पूर्ण करायचे आहे.

गगनयान कार्यक्रमाचा एकूण निधी 11,170 कोटी रुपयांनी वाढवून 20,193 कोटी रुपये करण्यात आला आहे. ‘गगनयान’ मध्ये, 3 दिवसांच्या मोहिमेसाठी 3 गगनयात्री पृथ्वीच्या 400 किमी वरच्या कक्षेत पाठवल्या जातील. यानंतर क्रू मॉड्युल समुद्रात सुरक्षितपणे उतरवले जाईल.

जर भारत आपल्या मिशनमध्ये यशस्वी झाला तर असे करणारा तो चौथा देश ठरेल. याआधी अमेरिका, चीन आणि रशियाने हे केले आहे.

2018 मध्ये पंतप्रधान मोदींनी गगनयान मिशनची घोषणा केली होती

2018 साली पंतप्रधान मोदींनी स्वातंत्र्य दिनाच्या भाषणात गगनयान मिशनची घोषणा केली होती. हे मिशन 2022 पर्यंत पूर्ण करण्याचे लक्ष्य ठेवण्यात आले होते. मात्र, कोविड महामारीमुळे त्यास विलंब झाला. आता ते 2024 च्या अखेरीस किंवा 2025 च्या सुरुवातीला पूर्ण होण्याची शक्यता आहे. गगनयान मोहिमेसाठी अंदाजे 90.23 अब्ज रुपयांची तरतूद करण्यात आली आहे.