Pakistan : पाकिस्तानच्या कुरापती सुरूच, अरुणाचलवरील चीनच्या दाव्याला दिला पाठिंबा; भारताने दिले प्रत्युत्तर

By, Pravin Wankhade - December 6, 2025 08:00:00

0

वृतसंस्था

नवी दिल्ली : Pakistan पाकिस्तानने पुन्हा एकदा अरुणाचल प्रदेशवरील चीनच्या दाव्याला उघडपणे पाठिंबा दिला आहे. शुक्रवारी, पाकिस्तानी परराष्ट्र मंत्रालयाचे प्रवक्ते ताहिर अंद्राबी यांनी ५ डिसेंबर रोजी पत्रकार परिषदेत सांगितले की, “चीनच्या सार्वभौमत्व आणि प्रादेशिक अखंडतेशी संबंधित सर्व मुद्द्यांवर पाकिस्तानचा चीनसोबत सातत्यपूर्ण आणि पूर्ण पाठिंबा आहे.”Pakistan

अरुणाचल प्रदेशवरील चीनच्या परराष्ट्र मंत्रालयाच्या विधानांबद्दल विचारलेल्या प्रश्नाच्या उत्तरात अंद्राबी यांनी हे विधान केले.Pakistan

२५ नोव्हेंबर रोजी चीनने अरुणाचल प्रदेशला आपला प्रदेश घोषित केले. चीनच्या परराष्ट्र मंत्रालयाचे प्रवक्ते माओ निंग यांनी सांगितले की झांगनान (अरुणाचल प्रदेश) हा त्यांचा प्रदेश आहे.Pakistan

ते म्हणाले की चीनने अरुणाचल प्रदेशला कधीही भारताचा भाग मानले नाही. शांघाय विमानतळावर भारतीय महिला पेम वांगजोम थांगडोक हिच्याशी गैरवर्तन केल्याच्या आरोपांना उत्तर म्हणून हे विधान आले आहे. चीनने पेम यांच्याशी गैरवर्तन केल्याच्या आरोपांनाही नकार दिला आहे.Pakistan

Revenue Department, : फडणवीस सरकारचा ऐतिहासिक निर्णय; डिजिटल सातबाऱ्याला मान्यता, तलाठ्याच्या सही-स्टॅम्पची गरज संपली

चीनच्या या विधानावर प्रतिक्रिया देताना भारतीय परराष्ट्र मंत्रालयाचे प्रवक्ते रणधीर जयस्वाल म्हणाले की, “अरुणाचल प्रदेश हा भारताचा अविभाज्य आणि अविभाज्य भाग आहे. चीनने ते कितीही नाकारले तरी सत्य बदलू शकत नाही.”

चीन अरुणाचल प्रदेशवर दावा करतो.

चीनने अरुणाचल प्रदेशला कधीही भारतीय राज्य म्हणून मान्यता दिलेली नाही. ते अरुणाचल प्रदेशला “दक्षिण तिबेट” चा भाग म्हणते.

भारताने तिबेटचा भूभाग ताब्यात घेऊन त्याला अरुणाचल प्रदेश बनवल्याचा आरोप चीनने केला आहे. अरुणाचलमधील भागांची नावे चीन का बदलतो हे तेथील एका संशोधकाच्या विधानावरून समजते.

२०१५ मध्ये, चायनीज अकादमी ऑफ सोशल सायन्सेसचे संशोधक झांग योंगपन यांनी ग्लोबल टाईम्सला सांगितले की, “ज्या ठिकाणांची नावे बदलण्यात आली आहेत ती शेकडो वर्षांपासून चीनच्या नियंत्रणाखाली आहेत.”

चीनने या ठिकाणांची नावे बदलणे पूर्णपणे न्याय्य आहे. प्राचीन काळात, झांगनान (अरुणाचल प्रदेशचे चिनी नाव) मधील भागांची नावे केंद्र किंवा स्थानिक सरकारांनी दिली होती.

याशिवाय, या प्रदेशातील तिबेटी, लाहोबा आणि मोनबास यांसारख्या वांशिक समुदायांनी त्यांच्या आवडीनुसार वारंवार ठिकाणांची नावे बदलली.

जेव्हा भारताने झांगनानवर बेकायदेशीरपणे कब्जा केला तेव्हा भारत सरकारनेही बेकायदेशीरपणे ठिकाणांची नावे बदलली. अरुणाचल प्रदेशातील क्षेत्रांची नावे बदलण्याचा अधिकार फक्त चीनलाच असावा असे झांग यांनी म्हटले.

चीनने अरुणाचल प्रदेशातील एका महिलेचा पासपोर्ट अवैध घोषित केला

चीनने अरुणाचल प्रदेशात जन्मलेल्या महिलेचा पासपोर्ट अवैध घोषित केला. चिनी अधिकाऱ्यांनी सांगितले की हे राज्य चीनचा भाग आहे आणि तिने चिनी पासपोर्टसाठी अर्ज करावा.

२१ नोव्हेंबर रोजी, युकेमध्ये राहणारी भारतीय वंशाची महिला पेम वांगजोम थांगडोक लंडनहून जपानला प्रवास करत होती. शांघाय पुडोंग विमानतळावर तिचा तीन तासांचा प्रवास होता.

दरम्यान, चीनमधील शांघाय विमानतळावर, चिनी इमिग्रेशन अधिकाऱ्यांनी त्याला तासन्तास ताब्यात घेतले आणि त्रास दिला. इमिग्रेशन काउंटरवरील अधिकाऱ्यांनी त्याचा पासपोर्ट अवैध घोषित केला आणि अरुणाचल प्रदेश चीनचा भाग असल्याचे सांगितले.

१८ तास त्याची चौकशी करण्यात आली आणि त्याची थट्टा करण्यात आली. पेम यांनी पंतप्रधान मोदी आणि इतर वरिष्ठ अधिकाऱ्यांना तक्रार पत्र लिहून हे वर्तन भारताच्या सार्वभौमत्वाचा आणि अरुणाचल प्रदेशच्या नागरिकांचा अपमान असल्याचे म्हटले आहे. त्यानंतर भारताने चीनकडे तीव्र निषेध नोंदवला.

चीन अरुणाचल प्रदेशला इतके महत्त्वाचे का मानतो?

अरुणाचल प्रदेश हे ईशान्येकडील सर्वात मोठे राज्य आहे. त्याच्या उत्तरेला आणि वायव्येला तिबेट, पश्चिमेला भूतान आणि पूर्वेला म्यानमारशी सीमा आहेत. अरुणाचल प्रदेश हा ईशान्येचा सुरक्षा कवच मानला जातो.

चीन संपूर्ण अरुणाचल प्रदेशावर दावा करतो, परंतु त्याची जीवनरेखा तवांग जिल्हा आहे. तवांग हे अरुणाचल प्रदेशच्या वायव्येला स्थित आहे, भूतान आणि तिबेटच्या सीमेला लागून आहे.

पाकिस्तानने अरुणाचल प्रदेशावरील चीनच्या दाव्याचे समर्थन केले; पाक प्रवक्ते म्हणाले, “आम्ही त्याचे पूर्ण समर्थन करू.” भारताने म्हटले, “अरुणाचल हा आपला अविभाज्य भाग आहे, सत्य बदलत नाही.”

पाकिस्तानने पुन्हा एकदा अरुणाचल प्रदेशावरील चीनच्या दाव्याचे उघड समर्थन केले. शुक्रवारी, पाकिस्तानी परराष्ट्र मंत्रालयाचे प्रवक्ते ताहिर अंद्राबी यांनी ५ डिसेंबर रोजी पत्रकार परिषदेत सांगितले की, “चीनच्या सार्वभौमत्व आणि प्रादेशिक अखंडतेशी संबंधित सर्व मुद्द्यांवर पाकिस्तानचा चीनला सातत्यपूर्ण आणि पूर्ण पाठिंबा आहे.”

अरुणाचल प्रदेशवरील चीनच्या परराष्ट्र मंत्रालयाच्या विधानांबद्दल विचारलेल्या प्रश्नाच्या उत्तरात अंद्राबी यांनी हे विधान केले.

२५ नोव्हेंबर रोजी चीनने अरुणाचल प्रदेशला आपला प्रदेश घोषित केला. चीनच्या परराष्ट्र मंत्रालयाचे प्रवक्ते माओ निंग म्हणाले की झांगनान (अरुणाचल प्रदेश) हा आमचा प्रदेश आहे.

ते म्हणाले की चीनने अरुणाचल प्रदेशला कधीही भारताचा भाग मानले नाही. शांघाय विमानतळावर भारतीय महिला पेम वांगजोम थांगडोक हिच्याशी गैरवर्तन केल्याच्या आरोपांना उत्तर म्हणून चीनने हे विधान केले आहे. चीनने पेम हिच्याशी गैरवर्तन केल्याच्या आरोपांनाही उत्तर दिले आहे.

चीनच्या या विधानावर प्रतिक्रिया देताना भारतीय परराष्ट्र मंत्रालयाचे प्रवक्ते रणधीर जयस्वाल म्हणाले की, “अरुणाचल प्रदेश हा भारताचा अविभाज्य आणि अविभाज्य भाग आहे. चीनने कितीही नकार दिला तरी सत्य बदलू शकत नाही.”

चीन अरुणाचल प्रदेशचा दावा करतो

चीनने अरुणाचल प्रदेशला कधीही भारतीय राज्य म्हणून मान्यता दिलेली नाही. ते त्याला “दक्षिण तिबेट” चा भाग मानते.

भारताने तिबेटचा प्रदेश ताब्यात घेतला आहे आणि तो अरुणाचल प्रदेश बनवला आहे असा आरोप त्यांनी केला आहे. अरुणाचलमधील भागांची नावे चीन का बदलतो याचे कारण एका स्थानिक संशोधकाच्या विधानावरून समजते.

२०१५ मध्ये, चायनीज अकादमी ऑफ सोशल सायन्सेसचे संशोधक झांग योंगपन यांनी ग्लोबल टाईम्सला सांगितले की, “ज्या ठिकाणांचे नाव बदलण्यात आले आहे ते शेकडो वर्षांपासून चीनच्या ताब्यात आहेत.”

चीन या ठिकाणांचे नाव बदलणे पूर्णपणे कायदेशीर असल्याचे मानतो. प्राचीन काळी, झांगनान (अरुणाचल प्रदेशचे चिनी नाव) मधील भागांची नावे केंद्र किंवा स्थानिक सरकारे देत असत.

तिबेटी, लाहोबा आणि मोनबास यासारख्या प्रदेशातील वांशिक समुदायांनीही त्यांच्या आवडीनुसार वारंवार ठिकाणांची नावे बदलली.

जेव्हा भारताने झांगनानवर बेकायदेशीरपणे कब्जा केला तेव्हा भारत सरकारनेही बेकायदेशीर मार्गाने ठिकाणांची नावे बदलली. अरुणाचल प्रदेशातील भागांची नावे बदलण्याचा अधिकार फक्त चीनलाच असावा असे झांग यांनी सांगितले.

चीनने अरुणाचल प्रदेशातील महिलेचा पासपोर्ट अवैध घोषित केला.

चीनने अरुणाचल प्रदेशात जन्मलेल्या महिलेचा पासपोर्ट अवैध घोषित केला. चिनी अधिकाऱ्यांनी सांगितले की हे राज्य चीनचा भाग आहे आणि तिने चिनी पासपोर्टसाठी अर्ज करावा.

२१ नोव्हेंबर रोजी, युकेमध्ये राहणारी भारतीय वंशाची महिला पेम वांगजोम थांगडोक लंडनहून जपानला प्रवास करत होती. शांघाय पुडोंग विमानतळावर तिचा तीन तासांचा प्रवास होता.

दरम्यान, चीनमधील शांघाय विमानतळावर, चिनी इमिग्रेशन अधिकाऱ्यांनी त्यांना तासन्तास ताब्यात घेतले आणि त्रास दिला. इमिग्रेशन काउंटरवरील अधिकाऱ्यांनी त्यांचा पासपोर्ट अवैध घोषित केला आणि अरुणाचल प्रदेश हा चीनचा भाग असल्याचे सांगितले, असा आरोप पेम यांनी केला.

१८ तास त्यांची चौकशी करण्यात आली आणि त्यांची थट्टा करण्यात आली. पेम यांनी पंतप्रधान मोदी आणि इतर वरिष्ठ अधिकाऱ्यांना तक्रार पत्र लिहून हे वर्तन भारताच्या सार्वभौमत्वाचा आणि अरुणाचल प्रदेशच्या नागरिकांचा अपमान असल्याचे म्हटले आहे. त्यानंतर भारताने चीनकडे तीव्र निषेध नोंदवला.

चीन अरुणाचल प्रदेशला इतके महत्त्वाचे का मानतो?

अरुणाचल प्रदेश हे ईशान्येकडील सर्वात मोठे राज्य आहे. त्याच्या उत्तरेला आणि वायव्येला तिबेट, पश्चिमेला भूतान आणि पूर्वेला म्यानमारच्या सीमा आहेत. अरुणाचल प्रदेश हा ईशान्येचा सुरक्षा कवच मानला जातो.

चीन संपूर्ण अरुणाचल प्रदेशावर दावा करतो, परंतु त्याची जीवनरेखा तवांग जिल्हा आहे. तवांग हे अरुणाचल प्रदेशच्या वायव्येला भूतान आणि तिबेटच्या सीमेवर आहे.