Jaideep Dhankhar : जयदीप धनखड यांचा तिसऱ्या पेन्शनसाठी अर्ज: राजकीय विशेषाधिकार की गरज?

By, Nandkumar Baswade - August 31, 2025 04:40:02

0

विशेष प्रतिनिधी

पुणे: Jaideep Dhankhar : भारताचे माजी उपराष्ट्रपती जयदीप धनखड यांनी राजस्थान विधानसभेच्या माजी आमदार म्हणून पेन्शन पुन्हा सुरू करण्यासाठी अर्ज दाखल केला आहे. धनखड, ज्यांना माजी उपराष्ट्रपती आणि माजी खासदार म्हणून आधीच दोन पेन्शन्स मिळतात, यांनी 1993 ते 1998 या कालावधीत अजमेर जिल्ह्यातील किशनगड विधानसभा मतदारसंघातून काँग्रेस पक्षाच्या तिकिटावर आमदार म्हणून काम केले होते. पश्चिम बंगालचे राज्यपाल म्हणून नियुक्ती झाल्यावर (जुलै 2019) त्यांची माजी आमदाराची पेन्शन थांबविण्यात आली होती. आता, 21 जुलै 2025 रोजी आरोग्याच्या कारणास्तव उपराष्ट्रपतीपदाचा राजीनामा दिल्यानंतर, त्यांनी ही पेन्शन पुन्हा सुरू करण्यासाठी औपचारिक अर्ज केला आहे. या अर्जामुळे राजकीय वर्तुळात चर्चा सुरू झाली असून, सामान्य नोकरदार आणि राजकारण्यांच्या पेन्शन सुविधांमधील तफावत हा मुद्दा पुन्हा एकदा ऐरणीवर आला आहे.

धनखड यांचा राजकीय प्रवास

जयदीप धनखड यांचा राजकीय प्रवास अत्यंत वैविध्यपूर्ण आणि आकर्षक आहे. त्यांनी जनता दल, काँग्रेस आणि भारतीय जनता पार्टी (भाजपा) यांसारख्या विविध राजकीय पक्षांशी जोडले जाऊन आपली कारकीर्द साकारली. त्यांच्या राजकीय जीवनाला 1980 च्या दशकात सुरुवात झाली. 1989 मध्ये त्यांनी राजस्थानातील झुंझुनू लोकसभा मतदारसंघातून जनता दलाच्या तिकिटावर निवडणूक लढवली आणि खासदार म्हणून विजयी झाले. 1989 ते 1991 या काळात त्यांनी चंद्रशेखर सरकारमध्ये संसदीय कामकाज राज्यमंत्री म्हणून जबाबदारी सांभाळली. 1993 मध्ये त्यांनी काँग्रेसमध्ये प्रवेश केला आणि अजमेर जिल्ह्यातील किशनगड विधानसभा मतदारसंघातून आमदार म्हणून निवडून आले. 1993 ते 1998 या कालावधीत त्यांनी राजस्थान विधानसभेत काँग्रेसचे प्रतिनिधित्व केले. नंतर त्यांनी काँग्रेस सोडून भाजपामध्ये प्रवेश केला. 2019 मध्ये त्यांची पश्चिम बंगालच्या राज्यपालपदी नियुक्ती झाली, जिथे 2019 ते 2022 दरम्यान त्यांनी केंद्र सरकार आणि तृणमूल काँग्रेस सरकार यांच्यातील तणावपूर्ण नातेसंबंधांमुळे बरेच लक्ष वेधले. 2022 मध्ये त्यांची भारताच्या उपराष्ट्रपतीपदी निवड झाली, परंतु प्रकृतीच्या कारणांमुळे त्यांनी 21 जुलै 2025 रोजी राजीनामा दिला.

“ …. नाही तर सत्ता शरद पवारांकडे द्या ! ” ; शशिकांत शिंदे यांची फडणवीसांवर टीका.

जयदीप धनखड यांच्या पेन्शन प्रकरणाचा तपशील

राजस्थान विधानसभेचे सभापती वासुदेव देवनानी यांनी जयदीप धनखड यांचा पेन्शनसाठीचा अर्ज मिळाल्याचे निश्चित केले असून, त्यावर कार्यवाही सुरू आहे. अधिकाऱ्यांनी दिलेल्या माहितीनुसार, माजी आमदार म्हणून धनखड यांना दरमहा अंदाजे 42,000 रुपये पेन्शन मिळण्याची शक्यता आहे. राजस्थानमध्ये माजी आमदारांना 35,000 रुपये मासिक पेन्शन मिळते, आणि 70 वर्षांवरील माजी आमदारांना 20 टक्के जादा रक्कम मिळण्याची तरतूद आहे. धनखड यांचे वय 74 असल्याने ते या अतिरिक्त रकमेसाठी पात्र आहेत.
याशिवाय, माजी खासदार म्हणून धनखड यांना सुमारे 25,000 रुपये मासिक पेन्शन मिळते. माजी उपराष्ट्रपती म्हणून त्यांना दरमहा 2 लाख रुपये पेन्शन मिळण्याची व्यवस्था आहे. माजी उपराष्ट्रपतींना पेन्शनसह मोफत वैद्यकीय सुविधा, सुरक्षा व्यवस्था आणि निवासाची सोय मिळू शकते. मात्र, धनखड यांनी राजीनामा दिल्यामुळे या सुविधांचा लाभ त्यांना मिळेल की नाही, याबाबत संदिग्धता आहे. सामान्यपणे, उपराष्ट्रपतीपदाचा पूर्ण कार्यकाळ न केल्यास पेन्शन आणि सुविधांवर परिणाम होऊ शकतो, परंतु धनखड यांनी 2022 ते 2025 या काळात सुमारे तीन वर्षे सेवा दिल्याने त्यांना पेन्शनसाठी पात्रता आहे.

सामान्य नोकरदार आणि राजकारण्यांमधील तफावत

धनखड यांच्या तिसऱ्या पेन्शनसाठीच्या अर्जाने सामान्य नोकरदार आणि राजकारण्यांमधील पेन्शन सुविधांमधील तफावत पुन्हा एकदा अधोरेखित केली आहे. सामान्य नोकरदारांना निवृत्तीवेतन मिळवण्यासाठी अनेक वर्षे सेवा देऊनही प्रशासकीय अडचणी आणि कागदपत्रांच्या प्रक्रियेतून जावे लागते. दुसरीकडे, राजकारण्यांना एकापेक्षा जास्त पेन्शन्स मिळण्याची सुविधा आहे. धनखड यांना माजी खासदार आणि माजी उपराष्ट्रपती म्हणून आधीच दोन पेन्शन्स मिळत असताना, माजी आमदारपदाची पेन्शन पुन्हा मिळवण्यासाठी त्यांनी अर्ज केला आहे. यामुळे राजकीय विशेषाधिकार आणि सामान्य नागरिकांच्या हक्कांमधील असमानता हा चर्चेचा विषय ठरला आहे.

राजकीय चर्चा आणि विश्लेषण

धनखड यांचा हा अर्ज राजकीय वर्तुळात चर्चेचा विषय बनला आहे. काही विश्लेषकांच्या मते, त्यांच्या उपराष्ट्रपतीपदाच्या राजीनाम्यामागे आरोग्याव्यतिरिक्त इतर राजकीय कारणे असू शकतात, ज्याबाबत अद्याप कोणतीही अधिकृत माहिती समोर आलेली नाही. तसेच, माजी उपराष्ट्रपतींसारख्या उच्चपदस्थ व्यक्तीने वैयक्तिकरित्या पेन्शनसाठी अर्ज करणे हा देखील चर्चेचा मुद्दा ठरला आहे. काहींच्या मते, धनखड यांचा हा निर्णय त्यांच्या आर्थिक नियोजनाचा भाग असू शकतो, तर काहींना यात राजकीय हेतू दिसत आहेत.
जयदीप धनखड यांचा राजकीय प्रवास हा त्यांच्या नेतृत्वगुणांचा आणि राजकीय लवचिकतेचा द्योतक आहे. जनता दलापासून काँग्रेस आणि भाजपापर्यंत त्यांनी विविध पक्षांशी संलग्न राहून महत्त्वाची पदे भूषवली. माजी आमदार, माजी खासदार आणि माजी उपराष्ट्रपती म्हणून त्यांना मिळणाऱ्या पेन्शन्समुळे ते पुन्हा एकदा चर्चेत आले आहेत. मात्र, यामुळे सामान्य नोकरदार आणि राजकारण्यांमधील सुविधांमधील तफावत हा प्रश्न उपस्थित झाला आहे. धनखड यांच्या अर्जावर विधानसभा सचिवालयाचा अंतिम निर्णय काय असेल आणि यामुळे राजकीय चर्चांना कशी दिशा मिळेल, हे पाहणे औत्सुक्याचे ठरेल.