Budget 2022 : आर्थिक सर्वेक्षण म्हणजे काय? सरकार अर्थसंकल्पापूर्वी का मांडते? वाचा सविस्तर…

By, Vishal Joshi - January 31, 2022 12:15:06

0

अर्थसंकल्पीय अधिवेशन आजपासून म्हणजेच 31 जानेवारी 2022 पासून सुरू होत आहे. अर्थसंकल्पीय अधिवेशनाच्या सुरुवातीसह, सरकार आज संसदेत आर्थिक सर्वेक्षण 2021-22 सादर करणार आहे. राष्ट्रपतींच्या अभिभाषणानंतर अर्थमंत्री निर्मला सीतारामन आर्थिक सर्वेक्षण सादर करणार आहेत. केंद्रीय अर्थसंकल्पापूर्वी आर्थिक सर्वेक्षण सादर करणे ही भारतातील जुनी परंपरा आहे. सर्वेक्षणे यापूर्वी अर्थसंकल्पाचा भाग म्हणून सादर केली गेली होती, परंतु 1964 मध्ये वगळण्यात आली. जाणून घेऊया सर्वसाधारण अर्थसंकल्पापूर्वी मांडण्यात येणारे आर्थिक सर्वेक्षण काय असते आणि सरकार ते का सादर करते? Budget 2022 What is Economic Survey? Why does the government present before the budget Read more

वृत्तसंस्था

नवी दिल्ली : अर्थसंकल्पीय अधिवेशन आजपासून म्हणजेच 31 जानेवारी 2022 पासून सुरू होत आहे. अर्थसंकल्पीय अधिवेशनाच्या सुरुवातीसह, सरकार आज संसदेत आर्थिक सर्वेक्षण 2021-22 सादर करणार आहे. राष्ट्रपतींच्या अभिभाषणानंतर अर्थमंत्री निर्मला सीतारामन आर्थिक सर्वेक्षण सादर करणार आहेत. केंद्रीय अर्थसंकल्पापूर्वी आर्थिक सर्वेक्षण सादर करणे ही भारतातील जुनी परंपरा आहे. सर्वेक्षणे यापूर्वी अर्थसंकल्पाचा भाग म्हणून सादर केली गेली होती, परंतु 1964 मध्ये वगळण्यात आली. जाणून घेऊया सर्वसाधारण अर्थसंकल्पापूर्वी मांडण्यात येणारे आर्थिक सर्वेक्षण काय असते आणि सरकार ते का सादर करते?

आर्थिक सर्वेक्षण म्हणजे….

अर्थसंकल्पाच्या एक दिवस आधी सादर होणारे आर्थिक सर्वेक्षण अर्थव्यवस्थेच्या आरोग्याचा लेखाजोखा मांडते. याद्वारे सरकार देशाच्या अर्थव्यवस्थेची स्थिती काय आहे, देश कोणत्या गतीने प्रगती करत आहे, कोणत्या क्षेत्रात किती गुंतवणूक झाली, कुठे अधिक गुंतवणूक आवश्यक आहे इत्यादी गोष्टी सांगते. आर्थिक सर्वेक्षणाच्या आधारे येत्या वर्षभरात अर्थव्यवस्था कशी असेल हे ठरवले जाते. आर्थिक सर्वेक्षणे अर्थव्यवस्थेची चांगली समज देतात आणि अर्थसंकल्प अधिक चांगल्या प्रकारे समजून घेण्यास मदत करतात. आर्थिक सर्वेक्षणातील सर्वात बारकाईने निरीक्षण केलेला डेटा पुढील आर्थिक वर्षासाठी सकल देशांतर्गत उत्पादन (GDP) अंदाज आहे.

Budget 2022 : आयटी क्षेत्राला बजेटकडून मोठी आशा, अर्थमंत्र्यांकडून या आहेत अपेक्षा

आर्थिक सर्वेक्षण कोण तयार करतो?

मुख्य आर्थिक सल्लागार (CEA) यांच्या टीमने आर्थिक सर्वेक्षण तयार केले आहे. यंदा मुख्य आर्थिक सल्लागार आणि अन्य अधिकाऱ्यांनी त्याची तयारी केली आहे. केव्ही सुब्रमण्यम यांचा कार्यकाळ डिसेंबरमध्ये संपल्यानंतर सीईएचे पद रिक्त होते. अर्थ मंत्रालयाचा हा महत्त्वाचा दस्तावेज अर्थमंत्र्यांनी सभागृहात मांडला आहे.

सिंगल व्हॉल्यूममध्ये सादर होणार सर्वेक्षण

अर्थसंकल्पापूर्वी दरवर्षी दोन व्हॉल्यूममध्ये आर्थिक सर्वेक्षण सादर केले जाते. या वर्षी आर्थिक सर्वेक्षण 2021-22 एकाच व्हॉल्यूममध्ये सादर केले जाईल. मुख्य आर्थिक सल्लागाराचे पद रिक्त असल्याने यावेळी ते एका खंडात सादर केले जाणार आहे. हे सर्व क्षेत्रांबद्दल तपशीलवार डेटा देते- कृषी, औद्योगिक, उत्पादन, रोजगार, पायाभूत सुविधा, परकीय चलन, निर्यात आणि आयात आणि सरकारच्या सत्तेत असलेल्या धोरणात्मक उपक्रम आणि प्रकल्पांवर प्रकाश टाकते.

नवीन मुख्य आर्थिक सल्लागार व्ही. अनंथा नागेश्वरन आज दुपारी 3.45 वाजता पत्रकार परिषद घेणार आहेत ज्यात ते संसदेत अर्थमंत्र्यांनी सादर केलेल्या आर्थिक सर्वेक्षणाच्या मुख्य पैलूंबद्दल माहिती देतील. आर्थिक सर्वेक्षण सादर होण्याच्या काही दिवस आधी सरकारने नागेश्वरन यांची नवीन मुख्य आर्थिक सल्लागार म्हणून नियुक्ती केली आहे.