Bangladesh : बांगलादेशात सत्तापालटानंतर दीड वर्षानी निवडणुका; 12 फेब्रुवारीला मतदान; हसीना यांच्या पक्षावर बंदी

By, Pravin Wankhade - December 12, 2025 09:00:50

0

वृत्तसंस्था

ढाका : Bangladesh बांगलादेशमध्ये पुढील वर्षी 12 फेब्रुवारी रोजी सार्वत्रिक निवडणुका होतील. देशाचे मुख्य निवडणूक आयुक्त एएमएम नासिर उद्दीन यांनी गुरुवारी संध्याकाळी याची घोषणा केली. शेख हसीना यांच्या सत्तापालटानंतर दीड वर्षांनी या निवडणुका होत आहेत.Bangladesh

बांगलादेशमध्ये 5 ऑगस्ट 2024 रोजी झालेल्या सत्तापालटानंतर, माजी पंतप्रधान शेख हसीना देश सोडून भारतात आल्या होत्या. त्यानंतर, तिथे मोहम्मद युनूस यांच्या नेतृत्वाखाली अंतरिम सरकार कार्यरत आहे.Bangladesh

मुख्य निवडणूक आयुक्तांनी सांगितले की, त्याच दिवशी जुलै चार्टरबाबत जनमत संग्रह केला जाईल. जुलै चार्टर हा संवैधानिक आणि राजकीय सुधारणांचा एक दस्तऐवज आहे. यात 26 मुद्दे आहेत, ज्याचा उद्देश देशाच्या राजकारण आणि शासन व्यवस्थेत बदल घडवणे आहे.Bangladesh

नवी मुंबईत प्रधानमंत्री आवास योजनेच्या घरांच्या किंमती कमी करण्याचा प्रस्ताव फडणवीस सरकारच्या विचाराधीन

यात पंतप्रधानांची सत्ता मर्यादित करण्याची बाब आहे, जेणेकरून कोणीही अनिश्चित काळासाठी सत्तेत राहू नये. या चार्टरमध्ये पंतप्रधानांचा कार्यकाळ 8 किंवा 10 वर्षांचा करण्याची शिफारस केली आहे.

जुलैच्या सनदेवर जनमत चाचणी देखील होईल.

मुख्य निवडणूक आयुक्तांनी सांगितले की, जुलैच्या सनदेवर जनमत चाचणी त्याच दिवशी होईल. जुलैची सनदे ही घटनात्मक आणि राजकीय सुधारणांचा दस्तऐवज आहे. त्यात २६ मुद्दे आहेत, ज्याचा उद्देश देशाच्या राजकीय आणि प्रशासन व्यवस्थेत बदल घडवून आणणे आहे.

कोणीही अनिश्चित काळासाठी सत्तेत राहू नये, म्हणून पंतप्रधानांच्या अधिकारांवर मर्यादा घालण्याची मागणी यात करण्यात आली आहे. या सनदेत पंतप्रधानांचा कार्यकाळ ८ किंवा १० वर्षे असण्याची मागणी करण्यात आली आहे.

जुलै २०२५ मध्ये, देशातील राजकीय पक्ष आणि नागरी समाज संघटनांमध्ये “जुलै सनदे” नावाचा एक घटनात्मक सुधारणा प्रस्ताव विकसित करण्यात आला. त्यात चार प्रमुख मुद्दे ठरवण्याचा प्रयत्न करण्यात आला:

भविष्यातील निवडणुका कशा होतील?
लष्कर आणि न्यायपालिका कोणती भूमिका बजावेल?
भ्रष्टाचार आणि मानवी हक्कांबाबत नवीन धोरणे काय असतील?
शेख हसीनांवर लादलेले निर्बंध सुरू राहतील का?
जुलैच्या सनदेची अंमलबजावणी करण्याच्या आदेशावर जनमत चाचणी घेण्यात येईल. त्यात अशी तरतूद आहे की, राजकीय पक्षांच्या विविध मागण्यांमध्ये संतुलन साधण्यासाठी, १०० सदस्यांचे वरिष्ठ सभागृह प्रतिनिधित्वाच्या आधारावर स्थापन केले जाईल. याचा अर्थ असा की प्रत्येक पक्षाला मिळालेल्या मतांच्या संख्येच्या प्रमाणात जागा वाटल्या जातील.

हसीना यांच्या पक्षावर बंदी, निवडणूक लढवता येणार नाही

निवडणूक आयोगाने मे २०२५ मध्ये बांगलादेशातील सर्वात मोठ्या पक्ष अवामी लीगची नोंदणी निलंबित केली. अंतरिम सरकारने पक्षाच्या वरिष्ठ नेत्यांना अटक केली आहे. त्यांच्या निवडणूक प्रचार आणि राजकीय हालचालींवर बंदी घालण्यात आली आहे.

सरकारचा दावा आहे की, अवामी लीग असंबद्ध झाली आहे, परंतु जमिनीवरील वास्तव वेगळे आहे. अशा वातावरणात निवडणुका एकतर्फी होतील असे आंतरराष्ट्रीय विश्लेषकांचे म्हणणे आहे. विरोधकांना संधी देण्यासाठी आता सरकारवर बाह्य दबाव वाढत आहे.

बांगलादेशची निवडणूक प्रक्रिया भारताच्या लोकसभा निवडणुकीसारखीच आहे.

बांगलादेशमध्येही भारताच्या लोकसभा निवडणुकीसारखीच निवडणूक प्रक्रिया राबवली जाते. संसद सदस्यांची निवड भारताप्रमाणेच फर्स्ट-पास्ट-द-पोस्ट पद्धतीद्वारे केली जाते. ज्या उमेदवाराला एकापेक्षा जास्त मत मिळाले तो जिंकतो.

निवडणुकीचे निकाल जाहीर झाल्यानंतर, सर्वात मोठ्या पक्षाचे किंवा युतीचे खासदार त्यांचा नेता निवडतात, जो पंतप्रधान बनतो. राष्ट्रपती पदाची शपथ घेतात.

देशाच्या संसदेत एकूण ३५० जागा आहेत. त्यापैकी ५० जागा महिलांसाठी राखीव आहेत. राखीव जागांसाठी निवडणुका घेतल्या जात नाहीत, तर उर्वरित ३०० जागांसाठी दर पाच वर्षांनी सार्वत्रिक निवडणुका होतात. भारताच्या संसदेत लोकसभा, राज्यसभा आणि बांगलादेशच्या संसदेत फक्त एकच सभागृह आहे.