P. Chidambaram : चिदंबरम म्हणाले- ऑपरेशन ब्लू स्टार हा ‘चुकीचा मार्ग’ होता, त्याची किंमत इंदिरा गांधींनी जीव देऊन चुकवली

By, Pravin Wankhade - October 13, 2025 05:00:21

0

वृत्तसंस्था

नवी दिल्ली : P. Chidambaram माजी केंद्रीय मंत्री पी. चिदंबरम म्हणाले, “अमृतसरमधील सुवर्ण मंदिरातून अतिरेक्यांना हाकलून लावण्यासाठी जून १९८४ मध्ये सुरू केलेले ऑपरेशन ब्लू स्टार हा ‘चुकीचा मार्ग’ होता. तत्कालीन पंतप्रधान इंदिरा गांधींना या चुकीची किंमत त्यांच्या जीवाने चुकवावी लागली. तथापि, हा निर्णय एकट्या इंदिरा गांधींचा नव्हता.”P. Chidambaram

गेल्या सहा महिन्यांत ऑपरेशन ब्लू स्टारवर हे दुसरे मोठे विधान आहे. यापूर्वी, ४ मे रोजी काँग्रेस नेते राहुल गांधी यांचा एक व्हिडिओ व्हायरल झाला होता. त्यात ते १९८४ चेP. Chidambaram ऑपरेशन ब्लू स्टार ही एक चूक होती असे म्हणताना दिसले. “१९८० च्या दशकात काँग्रेस पक्षाने केलेल्या कोणत्याही चुकांची जबाबदारी मी घेण्यास तयार आहे,” असे ते म्हणाले.P. Chidambaram

चिदंबरम खुशवंत सिंग साहित्य महोत्सवात सहभागी झाले होते

चिदंबरम शनिवारी हिमाचल प्रदेशातील कसौली येथे पोहोचले. खुशवंत सिंग साहित्य महोत्सवात पत्रकार हरिंदर बावेजा यांच्या “दे विल शूट यू, मॅडम” या पुस्तकाच्या चर्चेत त्यांनी भाग घेतला. बावेजा यांनी टिप्पणी केली की, “ऑपरेशन ब्लू स्टार करण्याच्या निर्णयाची किंमत इंदिरा गांधींनी आपल्या जीवाने चुकवली.”

महायुतीत भाजपने स्वतःसह घटक पक्षांच्या ढकलले स्वबळाच्या दिशेने; नेमका अर्थ काय??

चिदंबरम यांनी यावर म्हटले होते… कोणत्याही लष्करी अधिकाऱ्याचा अपमान न करता, मी असे म्हणू इच्छितो की सुवर्ण मंदिर परत मिळवण्याचा तो चुकीचा मार्ग होता. काही वर्षांनंतर, आम्ही सैन्याशिवाय ते परत मिळवण्याचा योग्य मार्ग दाखवला. ब्लू स्टार हा चुकीचा मार्ग होता आणि मला वाटते की श्रीमती गांधींनी त्या चुकीची किंमत त्यांच्या जीवाने चुकवली.

चिदंबरम म्हणाले – पंजाबची खरी समस्या त्याची आर्थिक स्थिती आहे

चिदंबरम यांनी एका पुस्तकाच्या चर्चेदरम्यान म्हटले होते की, “पंजाबच्या माझ्या भेटींदरम्यान मला जाणवले की खलिस्तान किंवा अलिप्ततेची राजकीय मागणी जवळजवळ संपली आहे. आजची मुख्य समस्या आर्थिक आहे… पंजाबमध्ये सर्वाधिक बेकायदेशीर स्थलांतरित आहेत.”

शीख दंगलीत ३,००० हून अधिक शीख मारले गेले: अधिकृत आकडेवारी

भिंद्रनवाले हे कट्टरपंथी शीख धार्मिक गट दमदमी तक्सलचे प्रमुख होते. १३ एप्रिल १९७८ रोजी बैसाखीच्या दिवशी निरंकारी समुदायाचा मेळावा आयोजित करण्यात आला होता. या मिरवणुकीच्या निषेधार्थ भिंद्रनवाले यांनी दरबार साहिबजवळ पारंपारिक शिखांचा मेळावा बोलावला आणि एक ज्वलंत भाषण दिले.

त्यानंतर, अखंड कीर्तनी जथा आणि दमदमी टक्सालच्या सदस्यांची एक मिरवणूक निरंकारी समुदायाकडे निघाली. त्यानंतर झालेल्या संघर्षात १३ शीख आणि २ निरंकारी पंथाचे सदस्य मारले गेले. २४ एप्रिल १९८० रोजी निरंकारी पंथाचे नेते गुरबचन सिंग यांची दिल्लीतील त्यांच्या घरी हत्या करण्यात आली. पुढच्या वर्षी, पंजाब केसरीचे संस्थापक आणि संपादक लाला जगत नारायण यांची हत्या करण्यात आली. या हत्यांसाठी भिंद्रनवाले आणि त्यांची नवीन राजकीय आघाडी, दल खालसा यांना जबाबदार धरण्यात आले.

१९८२ मध्ये, भिंद्रनवाले यांनी अमृतसरमधील सुवर्ण मंदिराशेजारी असलेल्या गुरु नानक निवास येथे आपला तळ स्थापन केला. मंदिराच्या अगदी समोर अकाल तख्त आहे. येथूनच भिंद्रनवाले यांनी शिखांना कट्टरपंथी प्रवचन आणि आदेश देण्यास सुरुवात केली.

१९८२ ते १९८४ दरम्यान केंद्रातील काँग्रेस सरकारने भिंद्रनवाले यांना पकडण्याचा अनेक वेळा प्रयत्न केला, परंतु तो अयशस्वी झाला. एप्रिल १९८३ मध्ये, सुवर्ण मंदिर परिसरात डीआयजी ए.एस. अटवाल यांची सार्वजनिकरित्या हत्या करण्यात आली. त्यानंतर, परिस्थिती बिघडल्याने, ऑक्टोबर १९८३ मध्ये पंजाब विधानसभा बरखास्त करण्यात आली आणि राष्ट्रपती राजवट लागू करण्यात आली.

डिसेंबर १९८३ मध्ये भिंद्रनवाले अकाल तख्तमध्ये दाखल झाले. २७ मे १९८४ रोजी शिरोमणी अकाली दलाच्या नेत्यांनी भिंद्रनवाले यांना राजी करण्याचा प्रयत्न केला, परंतु जेव्हा हे प्रयत्न अयशस्वी झाले, तेव्हा लष्करी कारवाई हा एकमेव पर्याय उरला.

अधिकृत आकडेवारीनुसार, या कारवाईदरम्यान एकूण ३०० ते ४०० लोक जखमी झाले आणि ९० सैनिक शहीद झाले. तथापि, प्रत्यक्षदर्शी आणि घटनेचे जवळून निरीक्षण करणाऱ्यांचा असा विश्वास आहे की अंदाजे १,००० लोक मारले गेले आणि २५० सैनिक शहीद झाले.