India Census : देशात पहिल्यांदाच जनगणना-जात गणना ऑनलाइन होणार; लोक स्वतः डेटा भरू शकतील

By, Pravin Wankhade - July 8, 2025 09:30:47

0

वृत्तसंस्था

नवी दिल्ली : India Census२०२७ मध्ये देशात होणारी १६ वी जनगणना ऑनलाइन होईल. जनगणना निबंधक महासंचालक कार्यालयाच्या म्हणण्यानुसार, जात गणना आणि जनगणना पहिल्यांदाच डिजिटल प्लॅटफॉर्मवरून केली जाईल. यासाठी एक विशेष वेब पोर्टल सुरू केले जाईल. नागरिक यावर स्वतः माहिती भरू शकतील.India Census

मागील १५ जनगणनेपेक्षा कमी वेळेत निकालही उपलब्ध होतील. १६व्या जनगणनेचा डेटा फक्त ९ महिन्यांत येण्याची अपेक्षा आहे. यामध्ये जात गणना देखील समाविष्ट असेल. पूर्वी निकाल मिळविण्यासाठी १८ महिने लागायचे.

जनगणना निबंधक महासंचालक कार्यालयाने सांगितले की, डिजिटल जनगणनेतून डेटा गोळा करणे आणि तो थेट केंद्रीय सर्व्हरवर पाठवणे सोपे होईल. मोजणीचे काम मार्च २०२७ पर्यंत पूर्ण होईल. डेटा प्रोसेसिंग, पुष्टीकरण आणि विश्लेषण एप्रिल ते डिसेंबर २०२७ पर्यंत केले जाईल. निकाल ९ महिन्यांत म्हणजेच डिसेंबर २०२७ मध्ये सार्वजनिक केले जातील अशी अपेक्षा आहे.

CM Fadnavis : मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांचा पॉडकास्ट; महाराष्ट्राच्या भूमीचे सांगितले पौराणिक महत्त्व, वारीवरही भाष्य

१ जानेवारी २६ ते मार्च २०२७ पर्यंत प्रशासकीय सीमा गोठवल्या जातील

जनगणना कार्यालयाच्या मते, वेब पोर्टलवर स्व-गणनेचा पर्याय उपलब्ध असेल. मोबाइल अॅपद्वारे हिंदी, इंग्रजीसह १६ भाषांमध्ये डेटा गोळा केला जाईल.

विशेष वेब पोर्टल घरांची यादी, गृहसंख्या गणना (HLO) आणि लोकसंख्या जनगणनेसाठी देखील असेल.
भारताच्या रजिस्ट्रार जनरलने राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांना ३१ डिसेंबरपूर्वी प्रशासकीय युनिट्सच्या सीमांमध्ये बदल करण्यास सांगितले आहे. हे अंतिम मानले जाईल.
१ जानेवारी २०२६ पासून सर्व राज्यांमधील प्रशासकीय सीमा गोठवल्या जातील. म्हणजेच, त्यानंतर राज्ये जिल्हे, ब्लॉक्सच्या सीमा किंवा नावे बदलू शकणार नाहीत. जनगणनेच्या संपूर्ण कालावधीसाठी म्हणजेच मार्च २०२७ पर्यंत सीमा समान राहतील.

३४ लाख जनगणना कर्मचारी तैनात केले जातील. तीन-स्तरीय प्रशिक्षण असेल. राष्ट्रीय प्रशिक्षक, मास्टर ट्रेनर आणि फील्ड ट्रेनर नियुक्त केले जातील.

जनगणनेचे बहुतेक काम कागदविरहित असेल

मोबाइल अॅप्स, पोर्टल आणि रिअल-टाइम डेटा ट्रान्सफरसह जनगणना मोठ्या प्रमाणात कागदविरहित असेल. कागदावर लिहिलेली माहिती वाचण्यासाठी एआय आधारित बुद्धिमान वर्ण ओळखण्याची साधने असतील. जीपीएस टॅगिंग आणि प्री-कोडेड ड्रॉपडाउन मेनूच्या प्रणालीमध्ये त्रुटींना वाव राहणार नाही. सामान्य लोकांना मदत करण्यासाठी देशव्यापी प्रसिद्धी असेल.

जनगणनेची राजपत्रित अधिसूचना १६ जून रोजी जारी करण्यात आली

गृह मंत्रालयाने सोमवारी (१६ जून) जनगणनेसाठी अधिसूचना जारी केली आहे. केंद्र सरकार दोन टप्प्यात जातीनिहाय काम करेल. अधिसूचनेनुसार, पहिला टप्पा १ ऑक्टोबर २०२६ पासून सुरू होईल. त्यात ४ डोंगराळ राज्ये – हिमाचल प्रदेश, उत्तराखंड, जम्मू आणि काश्मीर आणि लडाख यांचा समावेश आहे. दुसरा टप्पा १ मार्च २०२७ पासून सुरू होईल. यामध्ये देशातील उर्वरित राज्यांमध्ये जनगणना सुरू होईल.