Mann Ki Baat’ : गडचिरोलीत उभारणार जगातील सर्वात मोठा स्टील प्लांट; भारत दुसरे मोठे स्टील हब बनणार- मोदींचा ‘मन की बात’मध्ये उल्लेख

By, Pravin Wankhade - May 26, 2025 10:00:21

0

विशेष प्रतिनिधी

नवी दिल्ली :Mann Ki Baat’ पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी आज, २५ मे २०२५ रोजी ‘मन की बात’ या त्यांच्या रेडिओ कार्यक्रमात महाराष्ट्रातील गडचिरोली जिल्ह्यातील काटेझारी गावाचा उल्लेख केला, जिथे पहिल्यांदाच बस पोहोचली आहे.Mann Ki Baat’

हा तोच जिल्हा आहे जिथे फेब्रुवारी २०२५ मध्ये JSW ग्रुपने जगातील सर्वात मोठ्या स्टील प्लांटची घोषणा केली होती. त्याची क्षमता २५ दशलक्ष टन असेल.

या कथेत, आपण गडचिरोलीतील उच्च दर्जाचे लोहखनिज भारताला जगातील दुसऱ्या क्रमांकाचे सर्वात मोठे लोहखनिज उत्पादक देश बनण्यास कशी मदत करू शकते हे जाणून घेऊ. यामुळे भारताची पोलाद उत्पादन क्षमता कशी वाढेल आणि आयातीवरील अवलंबित्व कसे कमी होईल…

Chandrashekhar Bawankule : ‘देशाला नाही समजू शकले, परराष्ट्र धोरण काय समजेल’

प्रश्न १. गडचिरोलीमध्ये लोहखनिज खाणकाम कसे सुरू झाले?

उत्तर: १९०० च्या दशकात जमशेदजी टाटा यांनी येथे प्रथम लोहखनिज शोधले होते. तथापि, त्यावेळी कोकिंग कोळशाच्या कमतरतेमुळे टाटाने जमशेदपूरची निवड केली.

माओवाद्यांच्या प्रभावामुळे गडचिरोलीमध्ये खाणकाम सुरू होऊ शकले नाही, परंतु पाच वर्षांपूर्वी लॉयड मेटल्स अँड एनर्जी लिमिटेड (LMEL) ने येथे पहिल्यांदाच खाणकाम सुरू केले.

एलएमईएलकडे १ अब्ज टन लोहखनिजाचा साठा आहे. आता जेएसडब्ल्यू आणि सूरजगड स्टील सारख्या कंपन्याही या क्षेत्रात गुंतवणूक करत आहेत.

गडचिरोली, महाराष्ट्रातील एक जिल्हा, जो त्याच्या घनदाट जंगलांसाठी आणि माओवादी प्रभावासाठी ओळखला जातो. तथापि, आता येथे माओवाद्यांचा प्रभाव कमी झाला आहे आणि हा जिल्हा आता लोहखनिज खाणकामाचे एक प्रमुख केंद्र बनत आहे.

लॉयड मेटल्स अँड एनर्जी लिमिटेड (LMEL) ला नुकतीच २३ मे २०२५ रोजी पर्यावरण मंत्रालयाकडून ९३७ हेक्टरवर लोहखनिज प्रकल्प उभारण्यासाठी वन मंजुरी मिळाली आहे.

शिवाय, जेएसडब्ल्यू ग्रुपने फेब्रुवारी २०२५ मध्ये गडचिरोली येथे जगातील सर्वात मोठा स्टील प्लांट (२५ दशलक्ष टन क्षमता) बांधण्याची घोषणा केली आहे.

या प्रकल्पात १ लाख कोटी रुपयांची गुंतवणूक होणार आहे आणि ती सात वर्षांत पूर्ण होईल. पहिला टप्पा चार वर्षांत तयार होईल.

गडचिरोलीतून उच्च दर्जाचे लोहखनिज (६४% प्राप्ती) भारताला जगातील दुसऱ्या क्रमांकाचे सर्वात मोठे लोहखनिज उत्पादक देश बनण्यास मदत करू शकते. यामुळे भारताची पोलाद उत्पादन क्षमता वाढेल आणि आयातीवरील अवलंबित्व कमी होईल. उच्च दर्जाचे लोहखनिज कोकिंग कोळशाची गरज कमी करते.

२०२४-२५ मध्ये भारतातील लोहखनिज उत्पादन ३% ने वाढून १८२.६ दशलक्ष टन होईल. गडचिरोलीतील खाणकामामुळे हजारो रोजगार निर्माण होतील आणि भारताने जपानला मागे टाकून चौथी सर्वात मोठी अर्थव्यवस्था बनण्याच्या अलिकडच्या कामगिरीवर भर दिला जाईल.