द फोकस एक्सप्लेनर : अमेरिकेने भारतीय उत्पादनांवर 100% टॅरिफ लावल्यास काय होईल? वाचा सविस्तर

By, Pravin Wankhade - March 6, 2025 08:30:22

0

भारत आणि अमेरिका या दोन देशांमध्ये मजबूत व्यापारी संबंध आहेत. 2023 मध्ये भारताने अमेरिकेत *$80.2 अब्ज (₹6.7 लाख कोटी)* किमतीच्या वस्तू आणि सेवांची निर्यात केली. अमेरिकेसाठी भारत हा महत्त्वाचा व्यापार भागीदार आहे आणि भारतासाठी अमेरिका ही सर्वात मोठी निर्यात बाजारपेठ आहे.

परंतु जर अमेरिकेने भारतीय उत्पादनांवर 100% टॅरिफ (कर) लावले, तर याचा परिणाम दोन्ही देशांच्या अर्थव्यवस्थेवर होईल. भारतीय वस्तू अमेरिकेत महाग होतील, त्यामुळे त्या कमी प्रमाणात विकल्या जातील आणि भारतीय कंपन्यांना मोठे नुकसान होईल. अमेरिकन ग्राहकांसाठीही काही वस्तू महाग होतील. याचा परिणाम IT सेवा, फार्मास्युटिकल्स, कापड उद्योग, स्टील आणि ऑटोमोबाईल्स या क्षेत्रांवर होईल. यावर अधिक चांगल्या प्रकारे प्रकाश टाकण्यासाठी, आपण प्रथम अमेरिकेच्या टॅरिफ धोरणाच्या पार्श्वभूमीकडे पाहूया.

ट्रम्प यांच्या टॅरिफ धोरणाची पार्श्वभूमी

अमेरिकेचे माजी राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी त्यांच्या कार्यकाळात व्यापार धोरणात मोठे बदल केले. त्यांच्या मते, अमेरिकेची व्यापार तूट कमी करण्यासाठी आणि स्थानिक उद्योगांचे संरक्षण करण्यासाठी टॅरिफ लावणे आवश्यक होते. त्यांनी चीन, कॅनडा, मेक्सिको यांसारख्या देशांवर टॅरिफ लादले होते.

ट्रम्प यांच्या मते, भारत हा “टॅरिफ किंग” आहे, कारण त्यांच्या मते भारतात आयात शुल्क खूप जास्त आहे. त्यांनी वारंवार असे म्हटले आहे की **भारत अमेरिकन उत्पादनांवर खूप जास्त कर लावतो, त्यामुळे भारतावरही तितकाच कर लादला पाहिजे.

2020 मध्ये ट्रम्प प्रशासनाने भारताला दिलेल्या काही व्यापार सवलती रद्द केल्या होत्या. यामुळे भारताच्या लघु उद्योगांवर मोठा परिणाम झाला. तसेच, भारताच्या डिजिटल सेवा करामुळे (Digital Services Tax) अमेरिकेने भारतावर टॅरिफ लादण्याची धमकी दिली होती.

टॅरिफ म्हणजे काय आणि ते का लावले जाते?

टॅरिफ म्हणजे सरकारने आयात केलेल्या वस्तूंवर लावलेला कर. जर अमेरिकेने भारतीय वस्तूंवर 100% टॅरिफ लावली, तर त्या वस्तूंची किंमत दुप्पट होईल.

उदाहरणार्थ,
– जर भारतातील एखादा मोबाइल फोन अमेरिकेत $500 ला विकत असेल, तर 100% टॅरिफनंतर त्याची किंमत $1000 होईल.
– यामुळे अमेरिकेतील ग्राहक त्या मोबाइलऐवजी अन्य देशातील किंवा स्थानिक उत्पादनांचा विचार करतील.

अमेरिका टॅरिफ का लावते?

1. व्यापार तूट कमी करणे:
भारत अमेरिकेत जास्त निर्यात करतो आणि अमेरिकेतून कमी आयात करतो. त्यामुळे अमेरिकेची व्यापार तूट वाढते.

2. परस्पर कर (Reciprocal Tariffs):
भारताने अमेरिकन उत्पादनांवर कर लावला असल्यास, ट्रम्प यांना वाटते की अमेरिका भारतावरही तितकाच कर लावायला हवा.

3. स्थानिक उद्योगांचे संरक्षण:
स्वस्त भारतीय उत्पादनांमुळे अमेरिकेतील काही उद्योगांना तोटा होतो. टॅरिफमुळे परदेशी उत्पादने महाग होतील आणि स्थानिक उत्पादने अधिक विकली जातील.

भारतीय निर्यातीवर परिणाम

भारत अमेरिकेत अनेक महत्त्वाच्या वस्तू निर्यात करतो. **2023 च्या आकडेवारीनुसार, भारतीय वस्तू आणि सेवांची निर्यात खालील प्रमाणे आहे:

क्षेत्र | अमेरिकेत निर्यात (अब्ज डॉलर) | भारताच्या एकूण निर्यातीतील टक्केवारी

IT आणि सेवा उद्योग | 40 | 50%
फार्मास्युटिकल्स (औषधे) | 8.5 | 20%
कपडे आणि कापड उद्योग | 8 | 15%
स्टील आणि ऑटोमोबाईल भाग | 6 | 10%
|इतर उत्पादनं (जसे की दागिने, केमिकल्स) | 18 | 25%

जर अमेरिकेने 100% टॅरिफ लावली, तर या क्षेत्रांमध्ये मोठे नुकसान होईल.

1. IT सेवा उद्योगावर परिणाम

– भारतातील TCS, Infosys, Wipro, HCL या कंपन्या अमेरिकन कंपन्यांना IT सेवा पुरवतात.
– जर टॅरिफ वाढले, तर अमेरिकन कंपन्या कॅनडा, युरोप किंवा लॅटिन अमेरिकेतील कंपन्यांकडून सेवा घेऊ शकतात.
– यामुळे भारतीय IT क्षेत्राला मोठा फटका बसेल आणि हजारो भारतीय सॉफ्टवेअर इंजिनीअर्स बेरोजगार होऊ शकतात.

धनंजय मुंडेंच्या राजीनाम्यासाठी देवेंद्र फडणवीसांची भूमिका कठोर; पण…

2. औषध उद्योगावर परिणाम
– भारत हा जगातील सर्वात मोठा जेनरिक औषध उत्पादक देश आहे.
– जर टॅरिफ वाढले, तर अमेरिकन ग्राहकांना औषधांसाठी अधिक पैसे मोजावे लागतील.
– भारतीय कंपन्या जसे की Sun Pharma, Dr. Reddy’s, Cipla यांना मोठा आर्थिक तोटा होईल.

3. कापड उद्योगावर परिणाम
– अमेरिकेत भारत $8 अब्ज कापड निर्यात करतो.
– टॅरिफमुळे भारतीय कापड महाग होईल आणि अमेरिकन कंपन्या व्हिएतनाम, बांगलादेश, तुर्कस्तान यांसारख्या देशांकडून वस्त्र खरेदी करू शकतात.
– यामुळे भारतातील लाखो कामगारांना बेरोजगारीचा सामना करावा लागू शकतो.

4. स्टील आणि ऑटोमोबाईल उद्योगावर परिणाम
– Tata Steel, JSW Steel, Mahindra, Tata Motors यांसारख्या कंपन्यांना फटका बसेल.
– अमेरिकन कंपन्या चीन, दक्षिण कोरिया किंवा युरोपमधून स्टील आयात करतील.

अमेरिकेवर होणारा परिणाम
– भारतीय उत्पादन स्वस्त असल्याने अमेरिकन ग्राहक त्यावर अवलंबून आहेत.
– जर टॅरिफ वाढले, तर अमेरिकेत महागाई वाढेल.
– भारतीय औषधे महागल्याने अमेरिकेत आरोग्यसेवा खर्च वाढेल.
– भारतीय कपडे महागल्याने Walmart, Amazon यांसारख्या कंपन्यांचे नुकसान होईल.

भारत सरकार काय करू शकते?
1. युरोप, आशिया आणि आफ्रिका येथे नवीन बाजारपेठा शोधणे.
2. भारतीय कंपन्यांना नव्या तंत्रज्ञानात गुंतवणूक करण्यास मदत करणे.
3. अमेरिकेसोबत चर्चा करून व्यापार करारांमध्ये सवलती मिळवणे.

जर अमेरिका भारतीय उत्पादनांवर 100% टॅरिफ लावला, तर भारत आणि अमेरिका दोघांनाही मोठे नुकसान होईल. भारतीय कंपन्यांना फटका बसेल आणि अनेक नोकऱ्या धोक्यात येतील. दुसरीकडे, अमेरिकन ग्राहक आणि कंपन्यांनाही महागाईचा फटका बसेल. त्यामुळे हा निर्णय दोन्ही देशांसाठी हानिकारक ठरेल.