Shaktikanta Das : पंतप्रधान मुख्य सचिवपदी शक्तिकांत दास यांची नियुक्ती; 6 वर्षे होते RBIचे गव्हर्नर

By, Pravin Wankhade - February 23, 2025 10:36:09

0

वृत्तसंस्था

नवी दिल्ली : Shaktikanta Das रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) चे माजी गव्हर्नर शक्तिकांत दास यांची पंतप्रधान मोदींचे प्रधान सचिव-2 म्हणून नियुक्ती करण्यात आली आहे. कॅबिनेट नियुक्ती समितीने शनिवारी ही नियुक्ती केली. समितीचे सचिव मनीष सक्सेना यांनी नियुक्तीबद्दल माहिती दिली.Shaktikanta Das

शक्तीकांत दास 10 डिसेंबर रोजी आरबीआय गव्हर्नर पदावरून निवृत्त झाले. 22 फेब्रुवारी रोजी त्यांची पंतप्रधानांचे प्रधान सचिव म्हणून नियुक्ती झाली. म्हणजेच, निवृत्तीनंतरच्या 75 व्या दिवशी ते पंतप्रधान कार्यालयात (PMO) एका महत्त्वाच्या पदावर पोहोचले.

सध्या, पीके मिश्रा पंतप्रधान मोदींचे प्रधान सचिव म्हणून पहिल्या क्रमांकाचे पद भूषवत आहेत. शक्तिकांत दास दुसऱ्या क्रमांकावर असतील. दास हे 1980 च्या बॅचचे तामिळनाडू कॅडरचे आयएएस अधिकारी आहेत. तर मिश्रा हे गुजरात केडरचे निवृत्त अधिकारी आहेत.

Aadhaar card : आधार कार्डावरील पत्त्याच्या आधारे रुग्णांना मुंबईतील सरकारी रुग्णलयात सेवा पुरवावी – मनसे

रिझर्व्ह बँकेचे 25 वे गव्हर्नर म्हणून काम करण्याव्यतिरिक्त, दास यांनी भारताचे G20 शेर्पा आणि 15 व्या वित्त आयोगाचे सदस्य म्हणूनही काम केले आहे. त्यांनी त्यांच्या 42 वर्षांच्या कारकिर्दीत वित्त, गुंतवणूक आणि पायाभूत सुविधा क्षेत्रात काम केले आहे.

दास यांनी केलेली महत्त्वाची कामे…

1. सलग दोनदा जगातील टॉप-बँकर म्हणून निवड

शक्तीकांत दास यांची 2023 आणि 2024 मध्ये सलग दोनदा जगातील सर्वोच्च केंद्रीय बँकर म्हणून निवड झाली. शक्तिकांत दास यांना सेंट्रल बँक रिपोर्ट कार्ड 2023 आणि 2024 मध्ये A+ ग्रेड मिळाली. हा पुरस्कार अमेरिकेतील वॉशिंग्टन डी.सी. येथे ग्लोबल फायनान्सद्वारे दिला जातो. शक्तीकांत दास यांना महागाई नियंत्रण, आर्थिक वाढ, चलन स्थिरता आणि व्याजदरांवर नियंत्रण यासाठी हा सन्मान देण्यात आला.

2. कोरोना महामारी आणि युद्धादरम्यान अर्थव्यवस्था स्थिर ठेवली. आरबीआय गव्हर्नर म्हणून, दास यांनी भारत आणि जगासाठी काही अत्यंत अस्थिर काळात, ज्यात कोरोनाव्हायरस साथीचा रोग, रशिया-युक्रेन युद्ध आणि इस्रायल-हमास संघर्ष यांचा समावेश होता, भारतीय अर्थव्यवस्थेला स्थिर करण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावली. कोरोना काळात, दास यांच्या नेतृत्वाखाली आरबीआयने नवीन आणि जुनी आर्थिक धोरणे आणि तरलता आणि मालमत्तेची गुणवत्ता राखण्यासाठी उपाययोजना लागू केल्या.

3. येस बँक आणि लक्ष्मी विलास बँक बुडण्यापासून वाचवली. दास यांनी यशस्वीरित्या हाताळलेल्या आव्हानांपैकी एक म्हणजे IL&FS संकट. यामुळे, नॉन-बँकिंग फायनान्स कंपन्यांना (NDFC) मोठे नुकसान सहन करावे लागले. त्यांनी येस बँक आणि लक्ष्मी विलास बँक बुडण्यापासून वाचवली.

4. विकासाला चालना देण्यासाठी रेपो दरात आवश्यक बदल करण्यात आले. 2018 मध्ये दास यांनी पदभार स्वीकारला, तेव्हा रेपो दर 6.50% होता. त्यांच्या नेतृत्वाखाली, आर्थिक विकासाला चालना देण्यासाठी आरबीआयने तो 4% पर्यंत कमी केला. नंतर, महागाई नियंत्रित करण्यासाठी, ते पुन्हा 6.50% पर्यंत वाढवण्यात आले.

5. बँकांचा एनपीए कमी करण्यात आणि नफा वाढविण्यात योगदान दास यांच्या कार्यकाळात, देशातील सूचीबद्ध बँकांचे अनुत्पादक मालमत्ता (NPA) सप्टेंबर 2024 पर्यंत 2.59% च्या नीचांकी पातळीवर येतील, जे डिसेंबर 2018 मध्ये 10.38% होते. या काळात बँकांच्या नफ्यातही वाढ झाली आणि 2023 च्या आर्थिक वर्षात बँकांनी 2.63 लाख कोटी रुपयांचा नफा नोंदवला, तर 2018 च्या आर्थिक वर्षात बँकांना 32,400 कोटी रुपयांचा तोटा सहन करावा लागला होता.

शक्तीकांत दास हे 1980 च्या बॅचचे आयएएस अधिकारी आहेत.

शक्तीकांत दास हे 1980 च्या बॅचचे सिव्हिल सर्व्हिसेस (IAS) अधिकारी आहेत. ते तामिळनाडू कॅडरचे अधिकारी आहेत. मे 2017 पर्यंत ते आर्थिक व्यवहार सचिव होते. ते देशाचे 25 वे गव्हर्नर बनले. नोव्हेंबर 2016 मध्ये जेव्हा नोटाबंदी झाली, तेव्हाही दास मुख्य आघाडीवर होते.

दास यांनी विविध पदांवर काम केले आहे. त्यांनी 15 व्या वित्त आयोगाचे सदस्य म्हणूनही काम पाहिले. भारताच्या वतीने ब्रिक्स, आंतरराष्ट्रीय नाणेनिधी आणि सार्कमध्ये प्रतिनिधित्व केले आहे. ते दिल्लीच्या स्टीफन्स कॉलेजमधून पदव्युत्तर पदवीधर आहेत.