French President Macron : फ्रान्सचे अध्यक्ष मॅक्रॉन म्हणाले- भारताने UNSCचे स्थायी सदस्य व्हावे; संस्थेत सुधारणा करण्याची गरज

By, Pravin Wankhade - September 27, 2024 10:30:52

0

वृत्तसंस्था

पॅरिस : फ्रान्सचे राष्ट्राध्यक्ष इमॅन्युएल मॅक्रॉन ( French President Macron ) यांनी UNSC (युनायटेड नेशन्स सिक्युरिटी कौन्सिल) मध्ये भारताच्या स्थायी सदस्यत्वाचे समर्थन केले आहे. गुरूवार, 25 सप्टेंबर रोजी युनायटेड नेशन्स जनरल असेंब्ली (UNGA) ला दिलेल्या भाषणात मॅक्रॉन म्हणाले की फ्रान्स UNSC मध्ये स्थायी सदस्यांची संख्या वाढवण्यास समर्थन देतो.

भारताव्यतिरिक्त, मॅक्रॉन यांनी जर्मनी, जपान, ब्राझील आणि 2 आफ्रिकन देशांना UNSC मध्ये सदस्यत्व मागितले आहे. यूएनएससीला सर्वसमावेशक बनवण्यासाठी त्यांनी हे आवश्यक पाऊल म्हटले आहे. याशिवाय मॅक्रॉन यांनी संस्थेच्या कामात बदल करण्यासाठी सुधारणांची गरज असल्याबद्दलही बोलले.

यापूर्वी, 21 सप्टेंबर रोजी क्वाड देशांनी जारी केलेल्या संयुक्त निवेदनात त्यांनी UNSC मध्ये सुधारणा करण्यास सांगितले होते. त्यात आफ्रिकन, आशियाई, लॅटिन अमेरिकन आणि कॅरिबियन देशांचा समावेश असल्याचे सांगण्यात आले.

Sambhji Raje : मनोजराव, आता कुणाला भेटू नका, विश्रांती घ्या; आठवडाभरात दुसऱ्यांदा भेटून संभाजीराजेंचा सल्ला!!

भारताला UNSC मध्ये स्थायी सदस्यत्व का हवे आहे?

युनायटेड नेशन्स सिक्युरिटी कौन्सिल किंवा UNSC हे संयुक्त राष्ट्रांच्या सहा प्रमुख अंगांपैकी एक आहे. ही संयुक्त राष्ट्राची सर्वात शक्तिशाली संस्था आहे. आंतरराष्ट्रीय शांतता आणि सुरक्षा सुनिश्चित करण्यासाठी आणि UN चार्टरमध्ये कोणतेही बदल मंजूर करण्यासाठी ते जबाबदार आहे.

काही प्रकरणांमध्ये UNSC आंतरराष्ट्रीय शांतता आणि सुरक्षा राखण्यासाठी किंवा पुनर्संचयित करण्यासाठी प्रतिबंध किंवा शक्तीचा वापर करू शकते. म्हणजेच भारत जर UNSC चा स्थायी सदस्य झाला तर जगातील कोणत्याही मोठ्या मुद्द्यावर त्याची संमती आवश्यक असेल.

सुरक्षा परिषदेत एकूण 15 सदस्य देश आहेत, त्यापैकी 5 स्थायी (P-5) आणि 10 अस्थायी आहेत. स्थायी सदस्यांमध्ये अमेरिका, ब्रिटन, फ्रान्स, रशिया आणि चीन यांचा समावेश आहे. स्थायी सदस्यांपैकी कोणताही देश कोणत्याही निर्णयाशी असहमत असेल तर तो व्हेटो पॉवर वापरून तो मंजूर होण्यापासून रोखू शकतो.

UNSC मध्ये सहाव्या स्थायी सदस्यत्वासाठी भारत सर्वात प्रबळ दावेदार

जगातील 17% लोकसंख्या भारतात राहते. 142 कोटी लोकसंख्येसह भारत हा जगातील सर्वाधिक लोकसंख्येचा देश आहे. UNSC मध्ये एवढ्या मोठ्या लोकसंख्येचे प्रतिनिधित्व असणे आवश्यक आहे.
गेल्या दशकात भारताचा सरासरी वार्षिक विकास दर 7% पेक्षा जास्त आहे. चीननंतर इतर कोणत्याही मोठ्या देशाच्या तुलनेत हे प्रमाण सर्वाधिक आहे. या आर्थिक सामर्थ्याकडे UNSC मध्ये दुर्लक्ष करता येणार नाही.

भारत हा अणुशक्ती आहे, पण तो त्याचा दिखावा करत नाही. भारताचा सुरक्षा परिषदेत समावेश झाल्यास तो अण्वस्त्र नि:शस्त्रीकरण कार्यक्रमात महत्त्वाची भूमिका बजावू शकतो.
‘अटलांटिक कौन्सिल’ या आंतरराष्ट्रीय थिंक टँकच्या सर्वेक्षणानुसार, पुढील दशकात UNSC चा विस्तार झाल्यास त्यात भारताला सर्वाधिक संधी मिळतील. तज्ञांमध्ये केलेल्या सर्वेक्षणानुसार, भारताचा स्थायी सदस्य होण्याची शक्यता 26% असेल.