पाकिस्तानात राजकीय घमासान : अविश्वास ठरावात इम्रान यांचा पराभव झाला तर काय होणार? नवीन पंतप्रधान कसा निवडला जाईल? वाचा सविस्तर…

By, Sachin Deshmukh - April 3, 2022 08:20:48

0

पाकिस्तानमध्ये आजचा दिवस खूप महत्त्वाचा आहे. गेल्या एक महिन्यापासून देशात सुरू असलेल्या गदारोळात पंतप्रधान इम्रान खान यांच्याविरोधातील अविश्वास ठरावावर मतदान आज होणार आहे. सरकारच्या गलथान कारभारामुळे देश आर्थिक आणि राजकीय उलथापालथीमध्ये अडकल्याचा आरोप विरोधकांनी केल्याने विरोधकांनी इम्रान खान यांच्याविरोधात अविश्वास प्रस्ताव आणला आहे.Political turmoil in Pakistan What will happen if Imran is defeated in the no-confidence motion? How will the new Prime Minister be elected? Read more

प्रतिनिधी

नवी दिल्ली : पाकिस्तानमध्ये आजचा दिवस खूप महत्त्वाचा आहे. गेल्या एक महिन्यापासून देशात सुरू असलेल्या गदारोळात पंतप्रधान इम्रान खान यांच्याविरोधातील अविश्वास ठरावावर मतदान आज होणार आहे. सरकारच्या गलथान कारभारामुळे देश आर्थिक आणि राजकीय उलथापालथीमध्ये अडकल्याचा आरोप विरोधकांनी केल्याने विरोधकांनी इम्रान खान यांच्याविरोधात अविश्वास प्रस्ताव आणला आहे. इम्रानच्या पाकिस्तान तेहरीक-ए-इन्साफ (पीटीआय) पक्षाला नॅशनल असेंब्लीमध्ये (पाकिस्तान संसद) बहुमत नाही. नॅशनल असेंब्लीमध्ये 342 खासदार आहेत. अशा स्थितीत बहुमताचा आकडा 172 खासदारांचा आहे.

पीटीआयचे बहुमत बुधवारीच संपुष्टात आले, जेव्हा त्याचा पाठिंबा असलेला पक्ष MQM-P ने सांगितले की त्यांचे सात खासदार विरोधकांसह एकत्र मतदान करतील. तत्पूर्वी, पीटीआयच्या इतर मित्रपक्षांनी आणि त्यांच्याच खासदारांनी विरोधकांसोबत जात असल्याचे जाहीर केले. या सगळ्याचा परिणाम असा झाला आहे की, पीटीआयला 142 खासदारांचा पाठिंबा आहे, तर विरोधकांकडे 199 खासदार झाले आहेत. अशा स्थितीत विरोधकांकडे आवश्यक असलेल्या 172 खासदारांपेक्षा जास्त खासदार आहेत. त्यामुळे पाकिस्तानचे पंतप्रधान इम्रान खान यांच्या अडचणी वाढल्या आहेत. आता अशा स्थितीत प्रश्न पडतो की इम्रान सत्तेतून बाहेर गेले, तर पुढचा पंतप्रधान कसा निवडला जाणार?

खळबळजनक : पाकिस्तानात सहकारी शिक्षिकेने स्वप्नात ईशनिंदा केल्याचे पाहिले, संतापून तीन जणींनी मिळून केली हत्या

सदस्य नवीन पंतप्रधानांच्या नावाची शिफारस करतात

नॅशनल असेंब्लीच्या नियमांनुसार आणि कार्यपद्धतीनुसार, पंतप्रधानपद रिक्त झाल्यास, सभागृह कोणत्याही कृती किंवा वादविना नवीन पंतप्रधानाची निवड करेल. कोणताही सदस्य पंतप्रधानांच्या नावाची शिफारस करू शकतो. मात्र यासाठी त्यांना एकदाच त्यांची निवड नोंदवण्याची मुभा असेल. खासदार हे नामांकन पत्राद्वारे करतात. नाव निश्चित झाल्यानंतर, उमेदवाराचे नाव पंतप्रधानांच्या निवडणुकीच्या एक दिवस आधी, दुपारी 2 वाजेपर्यंत सचिवांकडे पाठवावे लागते.

नामनिर्देशनपत्रांची छाननी

नॅशनल असेंब्लीचे अध्यक्ष उमेदवार आणि त्यांच्या नावाची शिफारस केलेल्या खासदारांच्या उपस्थितीत नामनिर्देशनपत्रांची छाननी करतील. उमेदवारी अर्जावर त्यांचे समाधान झाले नाही तर ते नाकारू शकतात. पण यासाठी काही नियम आहेत. या नियमांनुसार, उमेदवार विधानसभेचा सदस्य नसल्यास, नियम 32 मधील कोणत्याही तरतुदीचे पालन केले नाही आणि उमेदवाराची किंवा त्याच्या नावाची शिफारस करणाऱ्या खासदाराची स्वाक्षरी योग्य नसल्यास, नामनिर्देशनपत्र फेटाळले जाऊ शकते.

छाननीनंतर, उमेदवारी अर्ज स्वीकारण्याचा किंवा नाकारण्याचा अधिकार सभापतींना असतो. नामनिर्देशनपत्र फेटाळल्यास त्याचे कारण सभागृहाला द्यावे लागते. नॅशनल असेंब्लीच्या नियमांनुसार, उमेदवारी अर्ज स्वीकारण्याचा किंवा नाकारण्याचा सभापतींचा निर्णय हा अंतिम निर्णय असतो. त्याचवेळी उमेदवारी अर्ज स्वीकारल्यास निवडणुकीपूर्वी कधीही उमेदवारी अर्ज मागे घेण्याचा पर्याय उमेदवाराला आहे.

निवडणूक प्रक्रिया

निवडणुकीच्या दिवशी, स्पीकर घरातील सर्व उमेदवारांची नावे वाचून दाखवतात. जर निवडणूक लढवणारा एकच उमेदवार असेल आणि त्याने सभागृहातील एकूण खासदारांच्या मतांपैकी बहुमत मिळवले, तर सभापती त्याला निवडून आल्याचे घोषित करतील. निवडणूक प्रक्रियेत सहभागी होणाऱ्या उमेदवाराला बहुमत मिळाले नाही, तर पुन्हा एकदा संपूर्ण प्रक्रिया सुरू होईल.

त्याच वेळी, पंतप्रधानपदाच्या शर्यतीत दोन किंवा अधिक उमेदवार आहेत आणि मतदानादरम्यान कोणत्याही उमेदवाराला बहुमत मिळू शकत नाही. अशा स्थितीत मतदानादरम्यान पहिल्या व दुसऱ्या क्रमांकावर राहिलेल्या उमेदवारांच्या नावांसह दुसऱ्यांदा मतदान होते. जर दोन किंवा अधिक उमेदवारांनी सर्वाधिक मते मिळविलेल्या मतांची संख्या समान राहिली, तर त्यांच्यापैकी एकाला सभागृहात उपस्थित असलेल्या खासदारांच्या मतांद्वारे बहुमत मिळेपर्यंत त्यांच्यामध्ये मतदान चालू राहील.

पंतप्रधान कधी निवडले जातील आणि आधीच्या पंतप्रधानांना कधी पदमुक्त केले जाईल?

नवीन पंतप्रधान निवडून आल्यानंतर सभापती हे निकाल लेखी स्वरूपात राष्ट्रपतींना पाठवतील. त्याच वेळी, सचिव राजपत्रात प्रसिद्ध करण्यासाठी अधिसूचना जारी करतील. दुसरीकडे, नवीन पंतप्रधानांच्या नियुक्तीनंतर, पदच्युत होणाऱ्या पंतप्रधानांना पद सोडावे लागणार नाही. पाकिस्तानच्या राज्यघटनेच्या कलम 94 नुसार, राष्ट्रपती सत्तेबाहेर जाणार्‍या पंतप्रधानांना त्यांचा उत्तराधिकारी पदग्रहण करेपर्यंत पदावर राहण्यास सांगू शकतात.