Russia-Ukraine War : युक्रेन-रशिया युद्धावर भारताच्या भूमिकेवर अमेरिकेने प्रथमच वक्तव्य, काय म्हणाले बायडेन? वाचा सविस्तर…

By, Vishal Joshi - February 25, 2022 01:30:16

0

युक्रेनमधील रशियन हल्ल्याच्या पार्श्वभूमीवर भारत कोणाच्या बाजूने आहे हा प्रश्न अत्यंत महत्त्वाचा बनला आहे. भारताने आतापर्यंत या प्रकरणावर आपली निष्पक्षता कायम ठेवली आहे. बहुतांश देश रशियन हल्ल्याचा निषेध करत असताना भारत मात्र रशियन हल्ल्याच्या विरोधात आतापर्यंत काहीही बोललेला नाही. Russia-Ukraine War First Statement by US on India’s Role in Ukraine-Russia War, What Did Biden Say? Read more

वृत्तसंस्था

नवी दिल्ली : युक्रेनमधील रशियन हल्ल्याच्या पार्श्वभूमीवर भारत कोणाच्या बाजूने आहे हा प्रश्न अत्यंत महत्त्वाचा बनला आहे. भारताने आतापर्यंत या प्रकरणावर आपली निष्पक्षता कायम ठेवली आहे. बहुतांश देश रशियन हल्ल्याचा निषेध करत असताना भारत मात्र रशियन हल्ल्याच्या विरोधात आतापर्यंत काहीही बोललेला नाही.

दरम्यान, भारत अमेरिकेच्या बाजूने आहे की रशियाच्या समर्थनात आहे, असे प्रश्न अमेरिकेतही उपस्थित केले जात आहेत. असा प्रश्न अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष जो बायडेन यांना गुरुवारी विचारण्यात आला होता, ज्याच्या उत्तरात त्यांनी युक्रेनवर रशियाच्या हल्ल्यानंतर निर्माण झालेल्या संकटावर अमेरिका भारताशी बोलणार असल्याचे सांगितले.

पीटीआयच्या वृत्तानुसार, युक्रेन संकटावर व्हाईट हाऊसमध्ये पत्रकार परिषदेदरम्यान पत्रकारांनी बायडेन यांना विचारले की रशियाच्या हल्ल्याविरोधात भारत अमेरिकेसोबत आहे का? याला उत्तर देताना बायडेन म्हणाले, ‘आम्ही भारतासोबत युक्रेनमधील संकटावर चर्चा करणार आहोत. या समस्येवर अद्याप पूर्ण तोडगा निघालेला नाही.

शेतीला आधुनिक करण्यासाठी केंद्रीय अर्थसंकल्पात भरीव तरतुदी, पंतप्रधानांची माहिती

अमेरिकेचे अध्यक्षीय विभाग, परराष्ट्र विभाग आणि अमेरिकेच्या राष्ट्रीय सुरक्षा परिषदेकडून बायडेन प्रशासन युक्रेनच्या संकटावर भारताकडून पूर्ण पाठिंबा मागत असून अनेक स्तरांवर भारतीय समकक्षांशी चर्चा सुरू असल्याचे सांगण्यात येत आहे. दरम्यान, अमेरिकेचे परराष्ट्र मंत्री अँटोनी ब्लिंकन यांनी गुरुवारी भारताचे परराष्ट्र मंत्री डॉ. सुब्रह्मण्यम जयशंकर यांच्याशी युक्रेन संकटावर चर्चा केली. ब्लिंकेन यांनी भारतीय परराष्ट्रमंत्र्यांना सांगितले की, रशियन हल्ल्याचा निषेध करण्यासाठी, युक्रेनमधून रशियन सैन्याची तत्काळ माघार आणि युद्धविरामाची मागणी करण्यासाठी मजबूत सामूहिक प्रतिसाद आवश्यक आहे. फोन संभाषणानंतर एस. जयशंकर यांनी एक ट्विटदेखील केले ज्यामध्ये त्यांनी फक्त युक्रेनच्या संकटाबाबत अमेरिकेच्या परराष्ट्रमंत्र्यांशी चर्चा झाली आहे, असे सांगितले.

गुरुवारी पहाटे व्लादिमीर पुतिन यांनी युक्रेनवर लष्करी हल्ला करण्याची घोषणा केली. गुरुवारी एका टेलिव्हिजन भाषणात रशियाचे अध्यक्ष व्लादिमीर पुतिन यांनी युक्रेनमध्ये रशियन लष्करी कारवाई सुरू करण्याची घोषणा केली. यानंतर रशियन सैनिक तीन बाजूंनी युक्रेनमध्ये घुसू लागले आणि गोळीबाराचे आवाज येऊ लागले. आपल्या भाषणात पुतिन यांनी इतर देशांना इशारा दिला की जर त्यांनी रशियन लष्करी कारवाईत हस्तक्षेप करण्याचा प्रयत्न केला तर त्यांना त्वरित आणि योग्य उत्तर मिळेल.

युक्रेनवर रशियाच्या हल्ल्यामुळे भारत धर्मसंकटात?

युक्रेनवर रशियन हल्ल्याच्या पार्श्वभूमीवर भारताने कोणाची बाजू घ्यायची, असा प्रश्न पडला आहे. रशियाशी संबंधित प्रकरणांमध्ये भारत पूर्वी तटस्थ राहिला असला तरी आता या मुद्द्यावर तटस्थ राहणे भारतासाठी सोपे नाही. भारताची रशियाशी ऐतिहासिक मैत्री आहे. रशियासोबत भारताचे सर्वात मजबूत संरक्षण संबंध आहेत. तसेच, गेल्या दीड दशकात भारताची अमेरिकेसोबतची धोरणात्मक भागीदारी अभूतपूर्व वाढली आहे. इथे चीनची वाढती आक्रमकता रोखण्यासाठी भारतालाही अमेरिकेची गरज आहे. अमेरिका या मुद्द्यावर सातत्याने भारताच्या बाजूने बोलत आहे.

भारताच्या भूमिकेवर अमेरिका नाराज

युक्रेनवरील रशियाच्या हल्ल्याबाबत संयुक्त राष्ट्र सुरक्षा परिषदेत तणाव कमी करण्याचे आवाहन भारताने सर्व पक्षांना केले आहे. हा प्रश्न राजनैतिक मार्गानेच सोडवला जाऊ शकतो, असे भारत म्हणत आहे. एकीकडे युक्रेनमधील रशियन हल्ल्याला आपल्या सार्वभौमत्वाचे उल्लंघन मानून बहुतांश देश रशियावर टीका करत असताना, दुसरीकडे भारताने रशियावर टीका केली नाही किंवा सुरक्षा परिषदेत युक्रेनच्या सार्वभौमत्वाबाबत काहीही बोललेले नाही.

भारताच्या भूमिकेवर अमेरिकेने उघडपणे काहीही सांगितलेले नाही, मात्र अमेरिकेच्या अधिकाऱ्यांनी भारताच्या भूमिकेबद्दल त्यांच्या भारतीय समकक्षांकडे नाराजी व्यक्त केल्याचे सांगण्यात येत आहे. युनायटेड नेशन्समध्ये भारताच्या भूमिकेबद्दल पत्रकारांनी एका अमेरिकन अधिकाऱ्यालाही प्रश्न विचारला होता, तो त्यांनी पुढे ढकलला.

पुतीन यांच्याशी मोदींची फोनवर चर्चा

भारताचे पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी गुरुवारी रशियाचे अध्यक्ष व्लादिमीर पुतिन यांच्याशी दूरध्वनीवरून संभाषण केले. यावेळी त्यांनी भारत-रशियाच्या जुन्या संबंधांवर चर्चा केली. त्यांनी पुतीन यांना सांगितले की रशिया आणि नाटो गटातील मतभेद केवळ संवादाद्वारेच सोडवले जाऊ शकतात. परराष्ट्र मंत्रालयाने जारी केलेल्या निवेदनात म्हटले आहे की, पुतिन यांच्याशी झालेल्या चर्चेत पंतप्रधानांनी हिंसाचार तात्काळ संपवण्याचे आवाहन केले आणि राजनैतिक संवादासाठी सर्व बाजूंनी एकत्रित प्रयत्न करण्याचे आवाहन केले.

युक्रेनने भारताची मदत मागितली

युक्रेनचे भारतातील राजदूत इगोर पोलिखा यांनी गुरुवारी अनेकवेळा भारताला जागतिक महासत्ता म्हणून पाठिंबा देण्याचे आवाहन केले. पंतप्रधान मोदींना हस्तक्षेपाचे आवाहन करताना ते म्हणाले की, भारताचे रशियाशी चांगले संबंध आहेत आणि भारत सरकार परिस्थितीवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी मोठी भूमिका बजावू शकते.

अमेरिकेप्रमाणेच युक्रेननेही अलीकडच्या परिस्थितीबाबत भारताच्या भूमिकेवर नाराजी व्यक्त केली आहे. इगर पोलिखा म्हणाले, ‘भारताचे म्हणणे आहे की ते कीव (युक्रेनची राजधानी) येथील परिस्थितीवर लक्ष ठेवून आहे. पण भारताच्या भूमिकेवर आम्हाला खूप राग आहे. आम्ही भारताला या प्रकरणी भक्कम पाठिंबा देण्याचे आवाहन करतो. या संदर्भात, भारताचे पंतप्रधान रशियन राष्ट्राध्यक्ष आणि आमच्या राष्ट्राध्यक्षांना संबोधित करू शकतात.