डॉ. भागवत कराड योग्यच बोलले : जागतिक आर्थिक आव्हानांदरम्यान इतर देशांपेक्षा भारताची उत्तम कामगिरी, पहिल्या तिमाहीत 13.5% GDP वाढ

By, Pravin Wankhade - September 1, 2022 09:06:36

0

वृत्तसंस्था

नवी दिल्ली : केंद्रीय अर्थराज्य मंत्री डॉ. भागवत कराड यांच्या एका वक्तव्यामुळे सध्या वाद सुरू आहे. अमेरिका, चीनच्या तुलनेत आपल्या देशात महागाई कमी असल्याचे ते म्हणाले होते. राज्यात तत्कालीन महाविकास आघाडी सरकारमुळे विकासाला ब्रेक लागला होता. मात्र, आता शिंदे-फडणवीस या डबल इंजिन सरकारकडून विकासाचा वेग वाढेल, अशी अपेक्षा त्यांनी व्यक्त केली. नाशिक दौऱ्यावर असताना त्यांनी हे वक्तव्य केले होते.India performs well amid global economic challenges, 13.5% GDP growth in Q1

प्रत्यक्षात, मंदी आणि महागाईने जगभरातील अर्थव्यवस्था त्रस्त असतानाही, सर्व आव्हानांना न जुमानता भारतीय अर्थव्यवस्था वेगाने प्रगती करत आहे. बुधवारी जाहीर झालेल्या पहिल्या तिमाहीतील जीडीपीची अधिकृत आकडेवारी हे स्पष्टपणे दर्शवते. ताज्या आकडेवारीनुसार, जून 2022 च्या तिमाहीत भारतीय अर्थव्यवस्था 13.5 टक्क्यांच्या प्रभावी दराने वाढली. सर्व अंदाज भारताकडूनही अशाच आकड्याची अपेक्षा करत होते.

‘औरंगाबादचे नाव बदलण्याच्या मंजुरीचे श्रेय घेण्याचा मविआला अधिकार नाही’, केंद्रीय मंत्री भागवत कराड यांचा हल्लाबोल

मोठमोठ्या अर्थव्यवस्था मंदीच्या गर्तेत

जगातील अनेक विकसित अर्थव्यवस्था डबघाईला आलेल्या असताना भारताच्या अर्थव्यवस्थेने हे शानदार आकडे दिले आहेत. जगातील सर्वात मोठी अर्थव्यवस्था असलेल्या अमेरिकेबद्दल बोलायचे झाले तर ती औपचारिकपणे मंदीच्या गर्तेत गेली आहे. जून तिमाहीत यूएस जीडीपी 0.6 टक्क्यांनी घसरला. यापूर्वी मार्च तिमाहीत, यूएस अर्थव्यवस्थेचा आकार 1.6 टक्क्यांनी कमी झाला होता. जर एखाद्या अर्थव्यवस्थेला सलग दोन तिमाहीत घसरण होत असेल तर ती अर्थव्यवस्था मंदीच्या गर्तेत आहे असे म्हटले जाते. ब्रिटनची अर्थव्यवस्थाही मंदीच्या गर्तेत आहे. जानेवारीच्या तिमाहीत ब्रिटिश अर्थव्यवस्थेत 0.8 टक्के घसरण झाली. सर्व मॅक्रो इकॉनॉमिक इंडिकेटर जूनच्या तिमाहीतही GDP मध्ये घसरण दर्शवत आहेत.

जुलैमध्ये कोअर सेक्टरमध्ये मंदी

यापूर्वी, आर्थिक वर्ष 2021-22 च्या चौथ्या तिमाहीत, भारताचे सकल देशांतर्गत उत्पादन (GDP) 4.1 टक्के दराने वाढले होते. संपूर्ण आर्थिक वर्षाबद्दल बोलायचे तर 2021-22 मध्ये जीडीपीचा विकास दर 8.7 टक्के होता. राष्ट्रीय सांख्यिकी कार्यालय (NSO) च्या आकडेवारीनुसार, जून 2022 च्या तिमाहीत भारतीय अर्थव्यवस्था 13.5 टक्क्यांनी वाढली आहे. एनएसओने असेही सांगितले की जुलै महिन्यात कोअर सेक्टरचे उत्पादन मंदावले आहे. कोर क्षेत्राचा विकास दर एका वर्षापूर्वी 9.9 टक्के होता, जो जुलै 2022 मध्ये 4.5 टक्क्यांवर आला.

4 महिन्यांत एवढी झाली वित्तीय तूट

सरकारी आकडेवारीनुसार, या आर्थिक वर्षाच्या पहिल्या चार महिन्यांत म्हणजेच एप्रिल-जुलै 2022 मध्ये वित्तीय तूट 3.41 लाख कोटी रुपये होती. हे संपूर्ण वर्षाच्या अंदाजाच्या 20.5 टक्के इतके आहे. या चार महिन्यांत सरकारला ७.८६ लाख कोटी रुपये मिळाले, तर एकूण खर्च ११.२७ लाख कोटी रुपये झाला. पहिल्या चार महिन्यांच्या पावत्या पूर्ण वर्षाच्या अंदाजाच्या 34.4 टक्के आहेत. यामध्ये सरकारला महसूल आघाडीवर 7.56 लाख कोटी रुपये मिळाले. कर महसुलात 6.66 लाख कोटी रुपयांचा वाटा आहे.

एका वर्षात सर्वात वेगवान

सांख्यिकी आणि कार्यक्रम अंमलबजावणी मंत्रालयाने या आर्थिक वर्षाच्या (FY23) पहिल्या तिमाहीसाठी 05:30 वाजता GDP डेटा जारी केला. आकडेवारीनुसार, जूनच्या तिमाहीत भारतीय अर्थव्यवस्था गेल्या एका वर्षातील सर्वात वेगाने वाढली आहे. यापूर्वी जून 2021 च्या तिमाहीत भारतीय अर्थव्यवस्थेने 20.1 टक्के दराने वाढीचा विक्रम केला होता. गेल्या वर्षीच्या कमकुवत पायामुळे आणि साथीच्या रोगाचा प्रभाव कमी झाल्यानंतर उपभोगातील पुनर्प्राप्तीमुळे भारतीय अर्थव्यवस्थेला मदत झाली आहे. याशिवाय महागाई नियंत्रणात आल्यानेही दिलासा मिळाला आहे. तथापि, भारतीय अर्थव्यवस्थेसमोर अजूनही काही आव्हाने आहेत, ज्याचा परिणाम येत्या तिमाहीच्या आकडेवारीवर दिसून येईल.

या महिन्यात उच्चस्तरीय आढावा घेणार

अर्थमंत्री निर्मला सीतारामन बदलत्या भू-राजकीय घडामोडी, विकसित अर्थव्यवस्थांवर मंदीचा धोका आणि इतर आर्थिक आव्हानांचा लवकरच उच्चस्तरीय आढावा घेणार आहेत. वित्तीय स्थिरता आणि विकास परिषदेची 26 वी बैठक 15 सप्टेंबर रोजी मुंबईत होणार आहे. त्या बैठकीत रिझर्व्ह बँकेचे गव्हर्नर शक्तिकांत दास यांच्यासह वित्तीय क्षेत्रातील सर्व नियामकांचे प्रमुख उपस्थित राहणार आहेत. या बैठकीत आव्हानांचा प्रभाव कमी करण्यासाठी उपाययोजनांबाबत चर्चा होणार आहे.

असा होता जीडीपीबाबत अंदाज

यापूर्वी, रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (आरबीआय) सह अनेक अर्थतज्ज्ञांनी जून तिमाहीत भारतीय अर्थव्यवस्थेसाठी उत्कृष्ट आकडे वर्तवले होते. आंतरराष्ट्रीय नाणेनिधी (IMF) च्या अंदाजानुसार, 2022-23 मध्ये भारतीय अर्थव्यवस्थेचा विकास दर 7.4 टक्के राहण्याचा अंदाज आहे. अशा प्रकारे, भारत या वर्षीही सर्वात वेगाने वाढणारी प्रमुख अर्थव्यवस्था राहील. दुसरीकडे, रिझर्व्ह बँकेने जून तिमाहीत भारताचा जीडीपी 16.2 टक्के दराने वाढू शकतो असे म्हटले होते. त्याचप्रमाणे रेटिंग एजन्सी ICRA (ICRA) ने 13 टक्के आणि स्टेट बँक ऑफ इंडिया (SBI) ने 15.7 टक्के वाढीचा अंदाज व्यक्त केला होता.