Taliban : महिलांनी लिहिलेली पुस्तके शिकवण्यास तालिबानची बंदी; लैंगिक छळावरील पुस्तके बेकायदेशीर घोषित

By, Pravin Wankhade - September 22, 2025 04:00:11

0

वृत्तसंस्था

काबूल : Taliban तालिबान सरकारने अफगाणिस्तानातील विद्यापीठांमधून महिलांनी लिहिलेली पुस्तके काढून टाकण्याचे आदेश दिले आहेत आणि मानवी हक्क आणि लैंगिक छळावरील अभ्यासांनाही बेकायदेशीर ठरवले आहे. तालिबानने एकूण ६७९ पुस्तकांवर बंदी घातली आहे, ज्यात महिलांनी लिहिलेल्या सुमारे १४० पुस्तकांचा समावेश आहे, जे त्यांच्या धोरणांच्या आणि शरियाच्या विरोधात असल्याचे त्यांचे म्हणणे आहे.Taliban

केवळ पुस्तकेच नाही तर १८ विषयांवरही बंदी घालण्यात आली आहे. यातील सहा विषय थेट महिलांशी संबंधित आहेत, जसे की लिंग आणि विकास, महिला समाजशास्त्र आणि संवादात महिलांची भूमिका. तालिबानचा दावा आहे की हे विषय शरिया आणि त्यांच्या व्यवस्थेच्या तत्त्वांच्या विरुद्ध आहेत.Taliban

तालिबानने वाय-फायवरही बंदी घातली

गेल्या चार वर्षांपासून तालिबानने लादलेल्या निर्बंधांच्या मालिकेतील हे आणखी एक पाऊल आहे. त्यांनी अलीकडेच १० प्रांतांमध्ये वाय-फायवर बंदी घातली आहे. अधिकाऱ्यांचे म्हणणे आहे की हे अनैतिक कृत्ये रोखण्यासाठी करण्यात आले आहे.Taliban

राज्यात ‘ग्रीन स्टील’मध्ये ₹80,962 कोटींच्या गुंतवणुकीतून 90,300 रोजगार निर्मिती सुनिश्चित; मुख्यमंत्री फडणवीस यांची ग्वाही

परंतु तालिबानच्या या निर्णयाचा महिला आणि मुलींवर सर्वात जास्त परिणाम झाला आहे. त्यांना सहावीच्या पुढे शिक्षण घेण्यास आधीच बंदी घालण्यात आली आहे आणि आता शिक्षणासाठी त्यांचा शेवटचा पर्याय असलेल्या मिडवाइफरी अभ्यासक्रमांना २०२४ च्या अखेरीस बंद केले जाईल.

पुस्तक पुनरावलोकन समितीने स्पष्टपणे म्हटले आहे की महिलांनी लिहिलेली कोणतीही पुस्तके शिकवण्याची परवानगी दिली जाणार नाही. अफगाणिस्तानच्या माजी उपन्यास मंत्री आणि लेखिका झाकिया अदेली, ज्यांचे पुस्तक देखील यादीत समाविष्ट आहे, त्यांनी सांगितले की त्यांना या निर्णयाचे आश्चर्य वाटले नाही. त्यांच्या मते, तालिबानची धोरणे पहिल्या दिवसापासूनच महिलाविरोधी आहेत. जर महिलांना वाचण्याची परवानगी दिली गेली नाही, तर त्यांच्या कल्पना आणि लेखनालाही जागा नाकारली जाईल.

बीबीसीच्या वृत्तानुसार, तालिबानच्या उच्च शिक्षण मंत्रालयाने सांगितले की धार्मिक विद्वान आणि तज्ञांशी सल्लामसलत करून निर्णय घेण्यात आले आहेत. महिलांच्या पुस्तकांव्यतिरिक्त, यावेळी इराणी लेखक आणि प्रकाशकांच्या पुस्तकांवरही बंदी घालण्यात आली आहे.

अफगाणिस्तानातील इराणचा प्रभाव रोखण्यात तालिबान गुंतले

बंदी घातलेल्या यादीतील ६७९ पुस्तकांपैकी ३१० पुस्तकं इराणी लेखकांची आहेत किंवा इराणमध्ये प्रकाशित झाली आहेत. अफगाण अभ्यासक्रमात इराणी प्रभाव वाढू नये म्हणून हे पाऊल उचलण्यात आल्याचे समितीच्या एका सदस्याने सांगितले.

खरं तर, अलिकडच्या काळात अफगाणिस्तान आणि इराणमधील संबंध तणावपूर्ण राहिले आहेत. पाणीवाटपासारख्या मुद्द्यांवरून त्यांच्यात संघर्ष झाला आहे. शिवाय, या वर्षी जानेवारीपासून इराणने १५ लाखांहून अधिक अफगाणिस्तान्यांना देश सोडण्यास भाग पाडले आहे. अशा परिस्थितीत, इराणी पुस्तकांवरील बंदी हा एक राजकीय निर्णय म्हणून पाहिला जात आहे.

तथापि, विद्यापीठातील शिक्षकांसाठी ही परिस्थिती अत्यंत कठीण बनली आहे. एका प्राध्यापकाने सांगितले की, इराणी लेखक आणि अनुवादकांनी अफगाणिस्तानातील शैक्षणिक संस्था आणि जागतिक शैक्षणिक समुदाय यांच्यात दीर्घकाळ एक पूल म्हणून काम केले आहे. त्यांची पुस्तके काढून टाकल्याने विद्यापीठांमधील अध्यापनाचा दर्जा लक्षणीयरीत्या खालावेल.

काबूल विद्यापीठातील एका प्राध्यापकाने बीबीसीला सांगितले की त्यांना आता पाठ्यपुस्तकांचे प्रकरण स्वतः तयार करावे लागत आहे, परंतु ते जागतिक शैक्षणिक मानके पूर्ण करतील की नाही हे सांगणे कठीण आहे.