China : भारताच्या 5 शेजारी देशांची चीनकडून नोटांची छपाई; स्वस्त प्रिंटिंगमुळे US-UKची बाजारपेठ हिरावलीv

By, Pravin Wankhade - November 15, 2025 09:30:18

0

वृत्तसंस्था

बीजिंग : China भारताच्या बहुतेक शेजारी देशांप्रमाणे, नेपाळ आता आपल्या चलन छपाईसाठी चीनकडे वळत आहे. नेपाळ राष्ट्र बँकेने (NRB) ७-८ नोव्हेंबर रोजी ४३० दशलक्ष १००० रुपयांच्या नोटांच्या छपाईसाठी निविदा जारी केली.China

एका चिनी कंपनीने ही निविदा जिंकली. त्यानंतर नेपाळी बँकेने चीनच्या सीबीपीएमसीला निविदा दिली. १९४५ ते १९५५ पर्यंत, सर्व नेपाळी चलन नाशिकमधील इंडियाच्या सिक्युरिटी प्रेसमध्ये छापले जात होते आणि त्यानंतरही भारत प्राथमिक भागीदार राहिला.China

तथापि, २०१५ मध्ये, नेपाळ राष्ट्र बँकेने (NRB) जागतिक निविदाद्वारे चायना बँक नोट प्रिंटिंग अँड मिंटिंग कॉर्पोरेशन (CBPMC) ला हे कंत्राट दिले, त्यानंतर बहुतेक नेपाळी नोटा चीनमध्ये छापल्या जाऊ लागल्या.China

नाशिक मध्ये मुख्यमंत्री – उपमुख्यमंत्र्यांच्या हस्ते रामकाल पथाचे भूमिपूजन; जिल्हा परिषदेच्या नव्या इमारतीचे उद्घाटन

नेपाळ व्यतिरिक्त, श्रीलंका, मलेशिया, बांगलादेश आणि थायलंड या देशांचे चलन चीनमध्ये छापले जाते. अलिकडच्या काळात, चीन आशियाई चलनांसाठी एक प्रमुख केंद्र बनले आहे. याचा अमेरिका आणि ब्रिटनच्या चलन छपाई बाजारपेठांवर नकारात्मक परिणाम होत आहे.

बांगलादेश २०१० पासून चीनमध्ये, तर श्रीलंका २०१५ पासून चलन छापत

बांगलादेशचे टाका चलन २०१० पासून चीनमध्ये छापले जात आहे, जिथे त्याची कमी किंमत आणि प्रगत सुरक्षा वैशिष्ट्यांमुळे त्याला चालना मिळाली आहे.

२०१५ पासून श्रीलंकेचा रुपया प्रामुख्याने चीनवर अवलंबून आहे. २००० पासून अफगाणिस्ताननेही आपल्या अफगाणी चलनासाठी चीनची निवड केली आहे.

थायलंड आणि मलेशिया देखील चीनमध्ये स्वस्त छपाईचा फायदा घेत आहेत

साउथ चायना मॉर्निंग पोस्टमधील एका वृत्तानुसार, भारताचे शेजारी थायलंड आणि मलेशियामध्येही चीनमध्ये चलन छपाई केली जाते. थायलंड २०१८ पासून चलन छपाई करत आहे. २०१० पासून मलेशियाचे रिंगिट देखील चीनमध्ये गेले, जिथे पॉलिमर-आधारित बँक नोट छपाईमुळे बनावटी नोटा ५०% कमी झाल्या.

मनी कंट्रोलच्या २०२५ च्या अहवालानुसार, त्यांनी चीनच्या बेल्ट अँड रोड इनिशिएटिव्ह (BRI) अंतर्गत आर्थिक फायद्यांसाठी चीनकडे वळले, तर भारताच्या सिक्युरिटी प्रिंटिंग अँड मिंटिंग कॉर्पोरेशनपासून स्वतःला दूर ठेवले.

तथापि, भूतान भारतावर अवलंबून आहे. त्याचे चलन नाशिक प्रेसमध्ये छापले जाते. तथापि, अलिकडच्या चर्चेत, भूतानने चीनसोबत सहकार्याची शक्यता देखील व्यक्त केली आहे.

पाकिस्तान स्वतःच्या प्रेसमध्ये चलन छापतो

दरम्यान, पाकिस्तान आपले चलन देशांतर्गत प्रेसमध्ये छापतो, परंतु काही अहवालांमध्ये चीनसोबतच्या सहकार्याचा उल्लेख आहे. इकॉनॉमिक टाईम्स (२०१८) नुसार, पाकिस्तानला अधूनमधून चायना बँकनोट प्रिंटिंग अँड मिंटिंग कॉर्पोरेशन (CBPMC) कडून तांत्रिक सहाय्य मिळाले आहे.

तथापि, पूर्ण आउटसोर्सिंगची पुष्टी झालेली नाही. दुसरीकडे, २०२० च्या सत्तापालटानंतर म्यानमार आपल्या चलनासाठी चीनवर अधिकाधिक अवलंबून आहे, जिथे राजकीय अस्थिरतेमुळे परदेशी छपाईची आवश्यकता निर्माण झाली.