भारत जेव्हा ब्रिटिशांच्या अधिपत्यातून बाहेर पडण्यासाठी संघर्ष करत होता, तेव्हा पंजाबींनी आझाद हिंद फौजेच्या स्थापनेत बहुमोल योगदान दिले. पंजाबचे जनरल मोहन सिंग यांनी 15 डिसेंबर 1941 रोजी आझाद हिंद फौजेची स्थापना केली आणि नंतर 21 ऑक्टोबर 1943 रोजी त्यांनी या सैन्याचे नेतृत्व सुभाषचंद्र बोस यांच्याकडे सोपवले. यासोबतच नेताजींना आझाद हिंद फौजेचे सर्वोच्च सेनापती म्हणूनही घोषित करण्यात आले. Subhash Chandra Bose Jayanti This is how Azad Hind Fauj came into existence, was established by General Mohan Singh of Punjab
विशेष प्रतिनिधी
नवी दिल्ली : भारत जेव्हा ब्रिटिशांच्या अधिपत्यातून बाहेर पडण्यासाठी संघर्ष करत होता, तेव्हा पंजाबींनी आझाद हिंद फौजेच्या स्थापनेत बहुमोल योगदान दिले. पंजाबचे जनरल मोहन सिंग यांनी 15 डिसेंबर 1941 रोजी आझाद हिंद फौजेची स्थापना केली आणि नंतर 21 ऑक्टोबर 1943 रोजी त्यांनी या सैन्याचे नेतृत्व सुभाषचंद्र बोस यांच्याकडे सोपवले. यासोबतच नेताजींना आझाद हिंद फौजेचे सर्वोच्च सेनापती म्हणूनही घोषित करण्यात आले.
जनरल मोहन सिंग म्हणाले की, मातृभूमीच्या स्वातंत्र्यासाठी स्वतंत्र लष्कराची नितांत गरज आहे, जी ब्रिटिशांच्या लष्करी सामर्थ्याचा मुकाबला करू शकेल. त्यासाठी जपानकडून मदत घेण्याची सूचनाही त्यांनी नेताजींसमोर ठेवली होती. सैन्याच्या तिरंगा ध्वजात धावत्या सिंहाचे चित्र कोरलेले होते, जे सैन्याच्या शौर्याचे प्रतीक होते.
सुभाष ब्रिगेड, गांधी ब्रिगेड आणि जवाहर ब्रिगेड या तीन ब्रिगेडसह आझाद हिंद फौजेला लक्ष्मीबाई रेजिमेंट असे नाव देण्यात आले होते, तर नेताजींच्या सैन्यात खालच्या स्तरावर सैनिकांची भरती करण्याची पहिली मोहीम पंजाबमध्येच सुरू झाली होती, जी जनरल हरबख्श सिंग यांनी हाताळली होती. उपलब्ध माहितीनुसार, आझाद हिंद फौजेच्या या पहिल्या भरतीमध्ये पंजाबमधील बहुतांश शेतकरी आणि नोकरदार लोकांनी आपली सेवा सादर केली आणि देशाच्या स्वातंत्र्यासाठी आझाद हिंद फौजेचा गणवेश परिधान करून युद्धात उतरले. पुढे, जपानमधील युद्धकैदीदेखील या सैन्याचा भाग बनले, कारण जपानचा असा विश्वास होता की भारतीयदेखील ब्रिटिशांच्या गुलामगिरीला तोंड देत आहेत.
आझाद हिंद फौज स्थापन करण्याचा विचार सर्वप्रथम जनरल मोहन सिंग यांच्या मनात आला. तरीही जनरल मोहन सिंग यांच्यासोबत पंजाबमधील रासबिहारी बोस आणि निरंजन सिंग गिल यांनीही या सैन्याच्या उभारणीत महत्त्वाची भूमिका बजावली. तथापि, अधिकारी आणि लष्करी पातळीवर आझाद हिंद फौजेत किती पंजाबी होते, याचे तपशीलवार वर्णन मिळणे शक्य नाही, कारण नेताजींच्या या फौजेबाबत जे काही तथ्य जमा झाले, ते स्वातंत्र्यानंतरच शक्य झाले, असे ते म्हणाले.
त्यांनी सांगितले की सुरुवातीला या सैन्यात 16,000 हून अधिक सैनिकांची भरती करण्यात आली होती, ज्यांची संख्या नंतर वेगाने वाढली आणि 80,000 पार झाली. दुसऱ्या महायुद्धात आझाद हिंद फौजेला इंग्रजांविरुद्धच्या युद्धात माघार घ्यावी लागली. यादरम्यान ब्रिटिशांनी आझाद हिंद फौजेचे प्रमुख सेनानी कर्नल सहगल, पंजाब प्रांतातील कर्नल ढिल्लन यांच्यासह अनेक अधिकाऱ्यांवर देशद्रोहाचा खटला चालवला. जनरल मोहन सिंग यांनाही अटक करण्यात आली. या सर्वांना दिल्लीत कैद करण्यात आले होते. दिल्लीत ज्या ठिकाणी आझाद हिंदच्या वीरांना कैद करण्यात आले होते, तिथे आतून येणाऱ्या आवाजांना एवढी साथ मिळाली की बाहेरून येणारे-जाणारे लोकही इन्कलाबचा नारा देत पुढे जात होते.
Subhash Chandra Bose Jayanti This is how Azad Hind Fauj came into existence, was established by General Mohan Singh of Punjab
महत्त्वाच्या बातम्या
- Subhash Chandra Bose : नेताजी सुभाषचंद्र बोस यांच्या इंडिया गेटवरील थ्रीडी प्रतिमेचं नरेंद्र मोदींच्या हस्ते उद्घाटन
- लता मंगेशकर यांच्या प्रकृतीत सुधारणा! अजूनही ICU मध्ये; डॉक्टर म्हणाले – लवकर बरे होण्यासाठी प्रार्थना करा!
- मुंबईतील कमला इमारतीतील अग्निकांडाच्या चौकशीसाठी 4 सदस्यीय समिती स्थापन, 15 दिवसांत देणार बीएमसी आयुक्तांना अहवाल