The Focus Explainer देशाच्या अर्थमंत्री निर्मला सीतारमण यांनी शनिवारी लाखो मध्यमवर्गीय करदात्यांना दिलासा देत म्हटले आहे की, १२ लाख रुपयांपर्यंत वार्षिक उत्पन्न असलेल्या व्यक्तींना कर भरावा लागणार नाही. अर्थसंकल्पीय भाषणात सीतारमण म्हणाल्या, “१२ लाख रुपयांपर्यंत सामान्य उत्पन्न (भांडवली नफा सारखे विशेष दर उत्पन्न वगळता) असलेल्या करदात्यांना स्लॅब दर कपातीच्या फायद्याव्यतिरिक्त कर सवलती दिल्या जात आहेत, ज्यामुळे त्यांना फायदा होईल याची खात्री होईल. कोणताही कर भरावा लागणार नाही.”The Focus Explainer
याव्यतिरिक्त, नवीन आयकर व्यवस्थेअंतर्गत 75,000 रुपयांची स्टँडर्ड वजावट उपलब्ध आहे. याचा अर्थ असा की १२.७५ लाख रुपयांपर्यंत वार्षिक उत्पन्न असलेल्या पगारदार व्यक्तींना नवीन आयकर प्रणाली अंतर्गत शून्य कर आकारला जाईल. पण याचा अर्थ असा होतो का की त्यांना इतर करदात्यांप्रमाणे आयकर विवरणपत्र भरण्यापासून सूट मिळेल?
हे आवश्यक नाही. वास्तविक, ज्या व्यक्तींचे उत्पन्न मूळ सूट मर्यादेपेक्षा जास्त आहे, त्यांच्यासाठी आयटीआर दाखल करणे अनिवार्य आहे, जे जुन्या कर व्यवस्थेनुसार २.५ लाख रुपये आणि नवीन कर व्यवस्थेनुसार 4 लाख रुपये आहे.
शिवाय, कर तज्ज्ञांनी स्पष्ट केले आहे की कर परतावा दाखल करण्याचे बंधन उत्पन्नाच्या पातळीवर आधारित आहे, प्रत्यक्ष भरलेल्या करावर नाही. सोप्या शब्दांत सांगायचे तर, करदात्यांची सूट किंवा कपातीमुळे त्यांची जबाबदारी शून्य झाली, तरीही त्यांना त्यांचे शून्य कर दायित्व दर्शविणारा आयटीआर दाखल करावा लागतो.
तथापि, कर तज्ज्ञ अनेकदा करदात्यांनी त्यांचे आयकर विवरणपत्र (ITR) दाखल करण्याची शिफारस करतात, जरी त्यांची कर देयता शून्य असली तरीही. कारण ते स्वच्छ आर्थिक रेकॉर्ड राखण्यास मदत करते आणि कर्ज, व्हिसा किंवा इतर आर्थिक सेवा मिळविण्यासाठी फायदेशीर ठरू शकते.
महत्त्वाचे…
1. हा बदल फक्त नवीन कर प्रणालीतील लोकांसाठीच झाला आहे. म्हणजेच ज्यांनी जुनी कर व्यवस्था निवडली आहे त्यांना कोणताही लाभ मिळणार नाही.
2. विशेषत: ज्यांचे उत्पन्न पगारातून येते, त्यांना हा लाभ मिळणार आहे. जर तुम्ही भांडवली नफा केला असेल म्हणजे शेअर मार्केटमध्ये पैसे गुंतवले असतील, म्युच्युअल फंडात पैसे गुंतवले असतील, घर विकत घेतले किंवा विकले असेल आणि त्यावर कर भरावा लागेल, तर ही प्रणाली लागू होणार नाही.
प्रत्यक्ष करात सरकारला 1 लाख कोटी रुपयांचे नुकसान…
आयकराच्या घोषणेनंतर केंद्र सरकारला प्रत्यक्ष करात 1 लाख कोटी रुपये आणि अप्रत्यक्ष करात 2600 कोटी रुपयांचे नुकसान होऊ शकते. मात्र, यातील मोठा हिस्सा सरकारकडे परत येणार आहे.
उदाहरणार्थ- जर तुम्ही कर बदलल्यामुळे 10,000 रुपये वाचवले. यापैकी आठ हजार रुपयांची खरेदी केल्यास त्यातील काही भाग जीएसटी, कस्टम ड्युटी यासारख्या गोष्टींमुळे सरकारकडे परत जाईल. त्यामुळे सरकारचे फारसे नुकसान होणार नाही.
या निर्णयाचा देशावर परिणाम
देशातील 85% लोकांचे उत्पन्न 12 लाख रुपयांपेक्षा कमी आहे. टॅक्ससंदर्भातील घोषणेनंतर लोकांकडे पैसे शिल्लक राहतील आणि लोक हे पैसे इतर गोष्टींवर खर्च करतील. यामुळे FMCG, ऑटो, रिअल इस्टेट आणि इतर क्षेत्रांना चालना मिळेल.
हा अर्थसंकल्प असा आहे की उपभोगावर आधारित वाढीच्या माध्यमातून विकासाला चालना देण्यात आली आहे. यासाठी तुम्हाला एक छोटे आर्थिक तत्व समजून घ्यावे लागेल, ज्याला सूचक्र (virtuous cycle) म्हणतात. त्याचे सार हे आहे की एका चांगल्या गोष्टीपासून दुसरी चांगली गोष्ट सुरू होते.
आयकरातील बदलांमुळे लोकांच्या हातात अतिरिक्त पैसा येईल. आता या पैशातील काही भागही खर्च केल्यास कंपन्यांना उत्पादन वाढवण्याची संधी मिळेल. उत्पादन वाढले तर रोजगाराच्या संधी निर्माण होतील. रोजगाराच्या संधी निर्माण झाल्या तर लोकांच्या हातात पैसा येईल. पैसा आला तर मागणी वाढेल. याला अर्थशास्त्रात सूचक्र म्हणतात.
TDS आणि TCSच्या दोन मोठ्या घोषणा
प्राप्तिकर व्यतिरिक्त, आणखी दोन महत्त्वाच्या घोषणा करण्यात आल्या – TDS म्हणजेच स्रोतावर कर वजावट आणि TCS म्हणजेच स्रोतावर कर वसूल केला. कलम 194A अंतर्गत ज्येष्ठ नागरिकांना पूर्वी 50 हजार रुपयांपर्यंतच्या व्याज उत्पन्नावर टीडीएस भरावा लागत होता, तो आता 1 लाख रुपयांपर्यंत वाढवण्यात आला आहे. तर इतर लोकांसाठी व्याज उत्पन्नावरील कर 40,000 रुपयांवरून 50,000 रुपये करण्यात आला आहे.
याचा अर्थ असा की जो पैसा TDS द्वारे जायचा आणि त्याच वेळी तुमचा आयकर देय नसला तरी तुम्ही रिफंड मिळवण्यासाठी जे रिटर्न फाइल केले होते. तुम्हाला त्याची गरज भासणार नाही. एकीकडे, तुमच्यासाठी परतावा सोपे होईल आणि दुसरीकडे, तुमच्या हातात पैसे मिळतील.
The Focus Explainer: If there is no tax up to Rs 12 lakh, then do I have to file ITR? Read in detail
महत्वाच्या बातम्या
- DeepSeek अमेरिकन संसदेची चिनी AI डीपसीकच्या वापरावर बंदी; फोन-कॉम्प्युटरवरही इन्स्टॉल करण्यास मनाई
- Ajit Pawar तुमची भावकी टक्केवारी घेऊन पैसे खाते, अजित पवारांकडेच थेट तक्रार
- Chhattisgarh : छत्तीसगडमधील बिजापूरमध्ये १० नक्षलवाद्यांनी केले आत्मसमर्पण!
- Aadhaar card : महाराष्ट्र सरकारने प्रत्येक नाविकासाठी QR कोड असलेले आधार कार्ड केले अनिवार्य